Tuk vak jiak di ni, yaom brah di dunya dok tagok glong

Bilan padai hè thu thun ni,  urang nong  tỉnh Vĩnh Long trun pajaih labaih 41 ribau ha. Dom mblang padai trun pajaih avar dok hu  yuak song mek hu jiak  6 tấn/sa ha.

Tui panuac khan di mik va urang nong, thun ni, kayua khak drak song yaom pah jamriak yuak tagok glong, tui nan phun jien ngak padai di mik jeng tagok meng 15 tal  20%, nan ye laba oh rilo. Mik va urang nong tỉnh Vĩnh Long cong khin yaom padai tagok piah patrun menieng kan kandah yau urak ni. Saai Lê Phước Anh, sa urang nong daok di xã Tích Thiện, huyện Trà Ôn brei thau: “Urang nong ngak  padai, cong tame yaom kaom, meyah, yaom padai tagok  glong hasit, urang nong meng hu prein.”

Di Cần Thơ, bilan padai  Hè Thu thun ni, urang nong trun pajaih labaih  73 ribau ha, mek hu  102% bruk batabiak, dalam nan, bruk pandar jamriak tam drak  meblah labaih  90% mblang taneh. Kayua tam drak samu gauk di mangaok yaok mblang hamu, nan ye  padai jeng hu yuak sa tuk haong gauk di rilo labik. Padai mek hu jiak 5,7 tấn/ sa ha, glong jang duk song tuk vak ni thun dahlau.

Saai Nguyễn Thanh Điền, urang nong daok di palei Thới Hòa A, ban sit  Thới Lai, huyện Thới Lai, ban Cần Thơ brei thau, bruk pablei padai mbuan lagaih, yaok công padai, laba hu meng 1 triệu đồng tal 1 triệu meteh. Saai Điền cong khin, anak tal yaom padai hu tagok jang song yaom khak hong dom janih karei piah ngak padai, hu trun yaom, piah khik ka urang nong ngak padai hu laba: “Hulin ngak 10 công taneh, bilan ni, yaom padai di pak ni, urang nong pablei hu  5.700 đồng/sa kg, yaom khak, yaom jru glong, yaom xăng tagok, jamriak yuak tagok yaom tui, nan ye urang nong drei ngak oh labaih. Cong khin, bilan  thu đông anak tal, karja kuhri kuhria yaom khak, yaom  xăng menyek ka mik va trun kan kandah.”

Dok urang nong Nguyễn Thành Tâm daok di palei  Đông Giang A, xã Đông Bình, huyện Thới Lai khan lac, urang nong jeng pablei padai pasah pak di mblang hamu ka urang mai blei song dom doanh nghiệp hadei di tuk yuak; padai yuak tal halei, hu pablei tal nan, yaom pablei hu thỏa thuận hong thương lái song dom doanh nghiệp dahlau di tuk yuak padai  meng 2 tal  3 adit. Min, tui yaom pablei padai pasah di mblang hamu  meng  5.700 đồng/kg đến 6.300 đồng sa kg, dom pajaih padai pahe, chất lượng glong  hu blei yaom 6.500 đồng/sa kg, laba oh rilo duk song dom thun dahlau deih: “Bilan hè thu hulin pala  OM 5451 hu labaih  7050 kg/sa công, jien laba di drei oh yau hatai khin, taneh sang ye ginup phun, dok dom urang pah taneh ye khat. Hulin blei khak nyu glong jang  bilan  hè thu dom thun dahlau, Ure tagok tal  9 rituh dom pluh ribau  đồng sa mbao, dok  DAP tagok tal  1 triệu 4 rituh dom pluh ribau đồng sa mbao, biak glong dut song dom thun meng bloh, bhap bini kol hulin, oh mek  jien tame glong hu.”

Ong Nguyễn Văn Thành, Yam ndok Cty TNHH sản xuất thương mại Phước Thành 4, tỉnh Vĩnh Long brei thau, yaom brah pablei tabiak negar langiu tani tanat, oh trun tagok hagait rilo dut song dahlau deih. Urak ni, yaom pablei tabiak negar langiu janih brah 5% mekuac meng  430 – 440 USD/sa tấn brah Đài Thơm, OM18 hu pablei tabiak negar langiu yaom meng  470 – 480 USD.

Dalam dom thun jiak di ni, brah pablei tabiak negar langiu hu tani tanat, lac kayua chất lượng brah di Việt Nam tagok glong; urang nong pataom tame pala ngak tui jalan khang kajap, ngak pajaih padai chất lượng glong, piah pabak dom tanut ba tabiak di gah pambuak bruk blei. 

Bruk prong abih di urang nong urak ni lac, yaom khak drak saong dom janih piah ngak padai nyu tagok glong, duah hu jien takik. Ong Nguyễn Văn Thành mboh lac, doanh nghiệp pablei brah tabiak negar langiu pataom tame padang angan je, iek prong, buh jien tabiak ngak pasiam, pambuak bruk khang kajap hong gah blei tame. Langiu di nan, njauk pasiam dom bruk, meng nan, meng khik kajap yaom blei ka urang nong. Ong Thành lac: “Bilan hè thu yaom oh glong jang, min hu laba kayua yaom padai glong jang, kayua kanduh kam , urak ni, pablei hu meng 2.100 đồng/sa kg tal  2.300 đông/sa kg,  dahlau deih yaom  700 đồng/sa kg. Kayua yau nan ye, drei pablei nyu glong jang dut song thun dahlau, gam song yaom brah yau nan,  min, yaom kam nyu glong, nan ye drei pabak veik, phun jien buh tabiak ngak biak rilo.”

Bilan hè thu thun ni, bhum taneran krong  Cửu Long  trun pajaih labaih 1 triệu 500 rabau ha  song sản lượng tui kuhria hu labaih 9 triệu tấn. Urang nong bhum taneran krong CL cong lac yaom padai hu tagok glong jang dalam tuk vak anak tal, piah pabak ka dom janih jien buh tabiak ngak tagok tagok glong yau urak ni./.

Urang lang: Hani Pha – 08/07