Yaom lac vaccine pabak brei dom bruk khik caga karei di gauk, min dom urang ilamu mboh lac bruk klauk jru hu makna biak praong piah pacang caga bruk njom mbak di virus, daong khik rup klah ruak trak meyah njauk COVID-19. Tui Tiến sĩ Đinh Xuân Anh Tuấn, Sang iek ruak Trung ương Cochin, Đại học Y Nha dược Paris (Prang), meneing makna di bruk patagok njom mbak saong biến chứng ruak trak tuk njom anek ruak Đen-ta daok dalam dom ruak oh thau lac ruak tuk njom vi-rút. Nan ye, bruk duah thau dom makna mbuan ba tal ruak lac bruk biak praong: “Hu 3 kadha piah kuhria mboh hu bruk virus ba tal ruak di virus SARS-CoV-2 lac tải lượng virus, thụ thể ACE 2 saong phản ứng viêm. Kan kandah nan lac ngak habar thau hu cambaic dom urang halei mbuan njom ruak rilo yau urang hu ruak dalam rup dahlau, urang taha umo atau urang ranaih hu ruak dalam rup”

Dalam tuk anek ruak Delta daok ngak kan kandah y te di dunya, dalam nan hu dom gah te khang abih, Viet Nam tukvak tapa jeng brei mboh bruk kuhria caga dahlau dalam pacang caga jit ruak, yau ye bruk ngak tabiak bộ kít test atau patagok vaccine pacang COVID-19. Di Viet Nam, urak ini hu 4 janih vaccine daok dalam tuk ngak iek. Njauk caik hatai, vaccine Nanocovax hu Công ty cổ phần Công nghệ sinh học jru Nanogen patagok meng bilan 5 thun 2020, pambak tame công nghệ protein tái tổ hợp daok ngak iek tukvak puac abih saong kuhria brei harak adat samar chip piah ba tame ngak tabiak. Dalam dua tukvak ngak iek camereip, vaccine Nanocovax hu tanut pacang ruak labaih 90%.

Yau nan min, bruk ba tabiak ngan saong vaccine “made in Vietnam” dalam tukvak urak ini lac njauk langyah gam haong rilo bruk, dalam nan gam khik hu salamat, bruk ngak iek angaok menuac, taong yaom bruk ngak tabiak kháng thể hadei di tuk klauk jru…saong brei khik gunup dom harak gar ka quy trình piah Mentri Y te saong Gah Y te dunya WHO hu jalan piah pasang iek, brei adat dalam tuk samar chip piah pabak bruk samar drah dalam pacang caga jit, tui nan meda hu jru vaccine dalam negar. Tiến sĩ Nguyễn Hữu Huân, Yam ndoc Khoa học Công ty IGY Life Sciences, Giáo sư gam ngak bruk di Đại học Arizona (Mỹ) mboh lac, dom dữ  liệu ngak iek tal urak ini jeng brei mboh vaccine Nanocovax di Việt Nam hu ginup tanut piah hu brei adat samar drah. Nan lac bruk salamat, pacang ruak hu siam, prein khang ngak tabiak saong kein lagaih:“ Tapa bruk ngak iek angaok menuac vaktu ka 3 brei mboh Nanocovax ngak hu prein khang pacang ruak biak siam, meda lac jaik sumu Moderna. Daok prein ngak tabiak, công ty hu rilo pandap daok pandar hu ngak meng cong nghe tái tổ hợp pandar piah klauk tame rak darah. Ini lac dom pandap njauk brei asar siam saong klik jangaih glong. Yau nan ye, dahlak jia lac Nanogen meda ngak tabiak vaccine hu asar siam”.

Langiu bruk hu taduan saong blei vaccine, jhul samar bruk jao brei cong nghe, roh duah ngak tabiak vaccine, dalam tuk drah samar yau urak ini, Viet Nam kham merat samar abih dalam thun ini hu sa janih vaccine ngak tabiak dalam negar hu ba tame pandar. Tui Thứ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Quang Hiệu, Chủ nhiệm Ủy ban Karja ka urang Việt Nam daok di negar langiu - Mentri Ngoại giao, dang anak bruk kurang jru vaccine, ngak tabiak meng prein khang di drei lac sa jalan ngak suai lavik daong taneh ia yam tapa jit ruak praong./.

Urang lang: Ai Nghiem -27/8/2021