Dom harei tapa, bruk ba padang gian khoan Hai Duong 981 suan hukum di Trung Quoc ngak ka manuac sia dalam saong langiu taneh ia cagar veik khang. Piah khik caga gian khoan Hai Duong 981, Trung Quoc ba rilo gilai saong kapal haok mai pacang cakak gilai ngak bruk di Viet Nam. Trung Quoc daok ndem meyai kanjiak jhak, piah pacang ka dom bruk ngak suan ngak chung di drei. Viet Nam meda pathau Trung Quoc tui  Cong uoc hukum tasik 1982. Nan lac dom panuac khan di dom urang ilamu gah adat hukum.  

Bruk Trung Quoc ba gian khoan Hai Duong 981 tame dalam bhum tasik Viet Nam tal 80 hải lý saong atah di kaoh pulao Lý Sơn – Quảng Ngãi 120 hải lý sa mbang tra brei mboh Trung Quoc tuk halei jeng khin meblah tasik bien Dong. Thiếu tướng Hoàng Văn Đồng, Phó chính ủy Bộ tư lệnh Cảnh sát tasik Viet Nam brei thau: Meng tuk ba padang gian khoan tal ini, Trung Quoc dak harei dak ba rilo kapal gilai tame khik caga. Tal tuk vak ini, Trung Quoc ba tame jaik 130 gilai, dalam nan hu gilai mesruh saong gilai quan su biak sahanak, ginuh tame, pacang cakak gilai ngak bruk di Viet Nam.

Bruk Trung Quốc ba padang gian khoan Hai Duong 981 suan hukum gam saong bruk kanjah jhak pacang cakak gilai ngak bruk di Viet Nam brei mboh cambaic bruk ngak suan Công ước Lien Hiep Quoc ka Hukum tasik 1982. Tui nan, Trung Quoc meblah bruk ngak po bhum tasik di Viet Nam. Bruk ngak nan di Trung Quoc nyu cagar veik Tuyên bố ka bruk ngak di dom gah di tasik Bien Dong iew lac DOC di Trung Quoc saong dom taneh ia ASEAN. Tui Tiến sĩ Nguyễn Thị Thuận, khoa Hukum Dunya, Đại học Hukum Ha Noi, Trung Quoc tuk halei jeng caga ka dom bruk meblah tasik. Min dom kadha bo Trung Quoc ba tabiak jeng lac oh biak, oh njauk. Sa dalam dom kadha bo Trung Quốc bhian ba tabiak piah pacang ka bruk ngak suan di drei dalam bhum atsik di Viet Nam nan lac mek cong thư di Thu tương Pham Van Dong thun 1985 payua ka Thu tuong Trung Quoc Chu Ân Lai. Trung Quoc pandar dom thủ thuật piah langyah lac, Rajaei Viet Nam taduan bruk ngak po tasik di Trung Quoc pak kaoh pulao Hoàng Sa bo Trung Quoc iew lac Tây Sa saong kaoh pualo Trường Sa bo Trung Quoc iew lac Nam Sa.

Tiến sĩ Nguyễn Toàn Thắng, Phó akok khoa Công pháp dunya, Đại học Luật Hà Nội mboh lac: Viet Nam meda pathau hu bruk ngak suan di Trung Quoc tabiak Tòa án công lý dunya saong Tòa án hukum tasik dunya. Min, ini jeng lac sa bruk kan kandah kayua Trung Quoc meda atah klak  thẩm quyền di tòa. Meng dahlau mai, Trung Quoc bhian brei langyah bruk meriak gauk tui jalan ndem biai nao mai tapak. Yau nan ye, meyah Viet Nam pathau tagok tòa ye meda pathau tui Cong uoc Hukum tasik thun 1982. Viet Nam hu ginup kadha piah brei mboh labik padang gian khaon Hai Duong 981 lac bhum tasik di drei ngak pô.

PGS, TS Nguyễn Bá Diến, Akok Hội đồng Viện roh duah ilamu Tasik saong Pulao kaoh, Giám đốc Pasak Hukum tasik saong Jalan tasik dunya lac, Trung Quoc oh tuk halei padeih bruk khin meblah tasik di Viet Nam. Daok jalan pacang caga bruk padang gian khaon Hai Duong 981 jeng yau bruk khin meblah tasik bien Dong di Trung Quoc, PGS, TS Nguyễn Bá Diến mboh lac: Viet Nam brei caga tani tanat piah peih bruk đấu tranh pháp lý ngan saong dom chứng cứ saong kadha langyah njauk di drei. Viet Nam hu ginup bằng chứng brei mboh bruk ngak po di drei. Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Ba Diến lac: “ Sa dalam dom “cambang ginreih” di Viet Nam nan lac hukum. Ngak tui jalan halei, ngak yau habar, jabat brei panuac halei. Ndem meyai, ngak bruk saong pacang cakak âm mưu di taneh ia jiak taphia nan njauk brei hu rilo jalan biak jak biak ghieh, pan hukum kajap. Pathau Trung Quoc tabiak Tòa án Dunya nan yau sa bruk ngak khang gah chính trị, biak kan min oh njauk lac ngak oh hu. Dahlak sahaneng bruk praong abih nan lac iek tui hukum ye Trung Quoc oh hu hagait ka bruk ngak suan nan di nyu angaok tasik Bien Dong saong nan lac prein khang di drei. Khol drei hu bằng chứng praong dalam sajarah dakrai. Nan lac bruk jia tame khang kajap di khol drei”.

Việt Nam tuk halei jeng khin hòa bình, oh khin mesruh gauk, abih di nyu nan lac mesruh haong Trung Quoc, taneh ia daok jaik taphia hu talei rohim siam ghieh meng kan mai. Min, ngan saong dom bruk ngak suan, ndem oh njauk oh siam meng taneh ia ayut sahabat nan, Viet Nam pambak tame hukum dunya piah langyah ba siam. Saong Viet Nam hu ginup cơ sở pháp lý piah taduan hu bruk pachreih tui di dom taneh ia di dunya, khik kajap bruk ngak po, khik caga siam mekre salamat ka taneh ia./.