Đha nuôr lâng pr’zớc da dêr! tơợ m’pâng hecta a crơớt bơơn t’mật chóh lêy mật c’moo 1993, tước nâu câi chr’hoong ca coong da ding Nam Đông, tỉnh Thừa Thiên Huế âi bơơn pa dưr lấh 3/500 hecta a crơớt, cóh đêếc 2.100 hecta âi choom pay đươi. Lấh 20 c’moo cơnh lâng zr’nắh xr’dô tu đhí boo p’răng xơớt, pr’lúh cr’ay pa hư, n’đhơ cơnh đêếc tơơm a crơớt công dzợ dzoọng nhâm đhị đhăm k’tiếc Nam Đông, zooi đoọng ha đha nuôr acoon cóh Cơtu, Tà ôi, Pa Cô, Vân Kiều… cóh đâu t’bil ha ul pa xiêr đha rựt, pa dưr pr’ặt tr’mông ma mơ lâng cóh xuôi. Kim Thu, PV Đài PRVN vêy bha ar xrắ xay trúih ooy đâu:

Tước chr’val Hương Hoà, chr’hoong ca coong da ding Nam Đông, t’moÓh đong a ngắh Đỗ Thị Chanh cắh ngai cắh năl. Moon cơnh đêếc, nắc tu pr’loọng đong a ngắh nắc muy đhị bấ prloọng đong vêy nang a crơớt bhứah ga mắc bhlâng cóh chr’hoong. Nang a crơớt đong a ngắh zấp bêl công liêm t’viêng, đợ dzêệt pay đươi ta luôn liêm crêê chất lượng t’ping lâng a crơớt đong n’lơơng. Hay cớ đợ c’moo c’xêê zr’nắh xr’dô đh’rứah lâng tơơm a crơớt, a ngắh Đỗ Thị Chanh trúih: c’moo 1995, bơơn chr’hoong zooi đoọng m’ma, zên lâng phân bón, pr’loọng đong a ngắh tơợp mật bhrợ bhr’lậ k’tiếc đoọng chóh a crơớt. xang bấc c’moo cắh đhêy ặt zư x’mir lêy, a crơớt đong a ngắh âi dưr liêm t’viêng, đhăm chóh ting t’ngay ting bhứah, tước c’moo 2003 âi dzoóc tước 9 hecta. Cr’chăl dal bhlâng, zấp c’moo, a crơớt bơơn pr’loọng đong pay pa chô tơợ 300 tước 400 ức đồng. nâu câi, n’đhơ nang a crơớt nắc đhêêng dzợ lấh muy pân hơớtu đhí boo bhrợ ha đêêh c’lâm mật c’moo 2006, n’đhơ cơnh đêếc công dzợ bơơn pay pa chô lấh 100 ức đồng/c’moo. Tơợ muy pr’loọng đha rựt bhlâng âng chr’val, đươi vêy tơơm a crơớt, pr’loọng đong a ngắh Đỗ Thị Chanh âi bơơn chóh bhrợ đong liêm ga mắc, pr’ặt tr’mông z’zăng lấh:

Zấp râu nắc zêng đươi ooy tơơm a crơớt. chóh bhrợ đong xang công tơợ zên pa câl dzêẹt a crơớt, xang nắc k’rang lêy ca coon cha học công tơợ tơơm a crơớt. bêl t’mêê nắc công zr’nắh k’đháp bhlâng, n’đhơ cơnh đêếc, đợ nâu ahay công r’dợ yêm têêm. Tu kiêng a crơớt vêy bấc dzêệt nắc ta luôn zư x’mir lêy, bón phân, tal xráach, bhrợ bhơi. Công đươi Nhà nước zooi đoọng pr’đơợ, m’ma lâng pr’đươi pr’dua phân bón nắc vêy bơơn cơnh t’ngay đâu.

Cóh chr’val Hương Hoà cắh muy pr’loọng đong Đỗ Thị Chanh, dzợ bấc pr’loọng đong n’lơơng  chóh tơợ 4-7 hecta a crơớt. trúih c’lâng p’têệt apêê vel âi bơơn bhrợ lâng bê tông liêm cra, nắc đoo đợ nang a crơớt bhứah ga mắc xoọc cr’chăl choom pay đươi. Đợ bha lang crâng a crơớt crêê đhí số 10 c’moo 2013 c’lâm ha đêếh nâu câi công âi dưr ch’mặt váih cớ. t’coóh Nguyễn Đức Thành, Chủ tịch UBND chr’val Hương Hoà, chr’hoong ca coong diing Nam Đông đoọng năl: cóh Hương Hoà, cắh muy kinh tế nang chr’nóh lâng acoon bh’năn, nắc tơơm a crơớt xoọc đơơng chô pr’đơợ liêm đoọng ha đha nuôr. Nâu câi prang chr’val âi bơơn pa dưr 310 hecta a crơớt, cóh đêếc lấh 200 hecta âi choom pay đươi. Đươi vêy râu pay pa chô tơợ tơơm a crơớt, đha nuôr Hương Hoà cắh muy bơơn t’bil ha ul, pa xiêr đha rựt a năm, nắc dzợ vêy mặ bhrợ cha dưr ca van. Công tơợ râu pa zum têy chroi đoọng âng đha nuoro, Hương Hoà nâu câi âi vêy râu tr’loó n’căr tr’xăl n’hang cơnh lâng cơ sở hạ tầng liêm ga mắ, pa zêng c’lâng c’tốch vel bhươl âi bơơn bhrợ lâng bê tông, đong văn hoá chr’val âi bơơn chóh bhrợ liêm ga mắc, nắc đhị buôn ặt cha chung âng vel bhươl. T’coóh Nguyễn Đức Thành, Chủ tịch UBND chr’val Hương Hoà đoọng năl:

N’đhơ nắc zr’lụ da diing ca coong, zấp c’moo ặt zâng lâng đhí boo, n’đhơ cơnh đêếc azi công t’bhlâng pay tơơm a crơớt nắc t’nơơm chr’nóh bha lâng. Tu cơnh dêếc, nâu câi cắh muy pr’đơợ k’tiếc k’bunh, nắc choom p’too moon đha nuoro n’đắh bh’rợ k;’rong chóh bhrợ, pa bhlâng nắc bh’rợ bón phân, cha groong pr’lúh cr’ay, dươi xơợng zấp quy trình cóh bh’rợ pay đươi đoọng bơơn bh’nơơn dal lâng chất lượng dzêệt ting t’ngay ting dal lấh. nắc năl ghít nâu đoo nắc muy râu hàng hoá yêm têêm pr’ặt tr’mông lâng bhrợ ca van liêm crêê đhị đhăm k’tiếc Nam Đông.

Tước nâu câi, đha nuôr chr’hoong ca coong da ding Nam Đông, tỉnh TTH âi bơơn chóh lấh 3.500 hecta a crơớt, cóh đêếc 2.100 hecta âi choom pay đươi. Cóh đêếc, chr’val Hương Phú vêy lấh 560 pr’loọng đong âi chóh 600 hecta a crơớt, lấh 200 hecta xoọ ặt đhị cr’chăl pay đươi, zấp c’moo bơơn pa chô tơợ 150 tước 200 tấn dzêệt t’mêê, pa chô ooy zên nắc tơợ 600-800 ức đồng. bấc chr’val vêy rúp đha nuôr Cơtu cơnh Hương Sơn, Thượng Nhật nang a crơớt công bơơn tơợ 300-400 hecta. C’mô 2013, đha nuoro Nam Đông bơơn pay pa chô lấh 7.000 tấn dzêệt goóh, pa câl ooy Công ty chế biên lâng tư thương bơơn 80 tỷ đồng. đh’rứah lâng bh’rợ pa dưr đhăm chóh, bấc c’moo ha nua, chr’hoong Nam Đông p’zay ha dưr dal chất lượng lâng chr’nắp âng bh’nơơn. Ngành nông nghiệp pa zum lâng apêê vel đong k’đhơợng lêy pay đươi, cha groong pr’lúh cr’ay, chroi ha dưr đoọng chất lượng dzêệt. tơợ bêl vêy đong máy bhrợ têng dzêệt cốm a crơớt Hương Phú, Nam Đông, bh’nơơn âng đha nuoro bơơn đong máy pay câl cơnh lâng zên yêm teêm. T’coóh Ngô Văn Chiến, Chủ tịch UBND chr’hoong Nam Đông moon ghít: tơơm a crơớt cắh muy nắc t’nơơm t’bil ha ul pa xiêr đha rựt nắc dzợ  bhrợ ca van lâg pa dưr kinh tế nhâm mâng cơnh lâng bấc pr’loọng đong cóh vel đong.

Tơơm a crơớt nâu câi nắc muy t’nơơm chr’nóh bha lâng âng Nam Đông, nắc đoo cắh muy t’nơơm pa xiêr đha rựt a năm, nắc dzợ t’nơơm bhrợ ca van. Muy hecta a crơớt muy t’ngay đha nuôr pay đươi công bơơn 500 r’bhâu đồng, lâng muy c’moo bhrợ têng tơợ 7-8 c’xêê. Đhêêg cơnh đha nuôr acoon cóh âi chóh 2.000 hecta. Nâu câi, azi công p’too đha nuôr zư x’mir lêy a crơớt pa liêm đoọng vêy bấc dzêệt. đh’rứah lâng rơớt bh’rợ pay đươi ha riing ha grịc đoọng pa xiêr đanh c’moo âng a crơớt. cán bộ khuyến nông nắc tước zấp pr’loọng đong, moon đoọng ha đha nuôr năl, pa choom ghít liêm đoọng đha nuôr năl cơnh zư x’mir lêy a crơớt pa bhlâng liêm choom.

Đhr’ăng la lua đhị chr’hoong ca coong da diing Nam Đông, tỉnh TTH đoọng lêy, tơơm a crơớt âi dưr váih t’nơơm chr’nóh bha lâng, zooi đha nuôr zr’lụ đha nuoro acoon cóh cóh đâu t’bil ha ul pa xiêr đha rựt lâng bhrợ ca van đhị đhăm ktiếc vel đong đay. Nâu đoo công nắc pr’đơợ đoọng Nam Đông tr’xin tr’xăl pr’dưr pr’dzoọng zr’lụ vel bhươl ca coong da diing, dưr váih chr’hoong vel bhươl t’mêê mật c’moo 2015./.