Hân noo pô Tết âng Tết Nguyên đán Kỷ Hợi 2019 t’mêê đâu, pr’loọng đong pa căn Lê Thị Thanh Nga ặt đhị chr’hoong A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế chóh k’nặ 4.000 chậu pô Ly lâng pô Tuy Lip đơơng chô k’nặ 100 ức đồng. Pa căn Nga đoọng năl, lấh mơ hân noo pô Tết, zập c’xêê a đoo dzợ chóh pô Cúc đoọng pa câl bhuốih đhị t’ngay tr’cuôl lâng tợơp c’xêê âm lịch, cung vêy đơơng chô bh’nơơn z’zăng. Đọong đươi dua lứch pr’đươi âng k’tiếc ruộng, pa căn Nga nắc chóh pa xoọng apêê ra véh zr’ma cơnh bhơi húng, ngò gai, bạc hà.., lâng bhơi ra véh sạch lơơng pa câl zập t’ngay đoọng ha pêê quán pa câl chr’na. Muy zên pa câl bhơi zr’ma , zập ra diu pa căn Nga bơơn lấh 300 r’bhầu đồng. Pa căn Lê Thị Thanh Nga đọong năl, 3 c’moo hay, chr’hoong A Lưới lướt l’lêy đhr’năng lalua đhị tỉnh Lâm Đồng pa choom chóh pô, chóh ra véh cóh đong ja đêr. Đh’rứah nắc chr’hoong zúp zooi đoọng 50 ức đồng đoọng bhrợ đong ja đêr  chóh pô. Xọoc tợơp đong ja đêr ta bhrợ căh ơy liêm choom, ma nuýh k’rang lêy bhrợ têng cung căh lấh choom nắc tơơm chr’nóh căh choom ha dưr lâng xrặh lứch. Cơnh đếêc zên bạc bil bal lứch. “3 c’moo chóh bhơi ra véh căh choom dưr, căh rau bơơn bh’nơơn. Xọoc tợơp bhrợ đong gương lứch 90 ức đồng, nắc tu bhrợ lalấh ếp, dal mơ muy mét muy m’pâng căh zập không khí Xọoc tợơp chóh nắc p’răng răng xrắh lứch. Tơơm xà lách buôn dưr cơnh đếêc cung xrắh xrêêu. Pay lưới tăm bha lọp cung căh choom ga lọp lứch. Cơnh đếêc nắc mị zi coon căn xay, pa mâng loom pa zay lấh mơ dzợ, bhrợ mơ vêy zên nắc k’rong bhrợ ta bhứah cớ đhăm đong gương tợơ 1 đong tước 3 đong”.

        Mơ bil bal nắc pa zay mơ đếêc, lấh 3 c’moo bhrợ têng căh vêy bơơn rau rị, pr’loọng đong a moó Nga nắc chếêc lêy năl tợơ apêê chuyên gia, pa dưr dal đong ja đêr đoọng áih l’thai, ra lắp đác tưới k’bơớch… Đh’rứah nắc chếêc bơơn m’ma chóh liêm choom lâng k’tiếc k’bunh âng A lưới đơơng chô chóh… Pazêng zên k’rong bhrợ têng nắc 200 ức đồng lâng ơy pa dưr bh’nơơn. C’moo 2018, pr’loọng đong pa căn Nga vêy bơơn bh’nơơn liêm tợơ cr’noọ bh’rợ đong ja đêr . Pa căn Lê Thị Thanh Nga đọong năl: tước nâu kêi cr’nọo bh’rợ nâu căh muy choom z’lấh đha rựt nắc dzợ choom pa dưr ca van: “Bhrợ cóh đong zập bêl cung vêy bhơi ra véh. Apêê bhrợ cóh nguôi xập xa nập boo căh vêy cơnh cóh đong bhrợ liêm buôn pa bhlầng, pếêh pay bhơi ra véh cung đấh, tu cóh đong ra véh chắt đấh lấh, muy c’xêê nắc ơy vêy bhơi ra véh đoọng pa cala. Pô nắc ch’ngai mơ 1, 2 c’xêê chóh 1 r’bhầu t’nơơm nắc zập đoọng pa câl đhị t’ngay tr’cuôl lâng t’ngay tợơp c’xêê âm lịch, mơ dzợ nắc đớc 3 c’xêê Tết. Dzợ bhơi ra véh nắc 1 t’ngay vêy 30 r’bhầu đồng, pa câl pa xoọng cóh chợ dzợ muy t’ngay cung vêy 40-500 r’bhầu đồng Tợơ bêl bhrợ đong ja đêr  nâu nắc tr’mông cung ơy z’zăng, nắc tợơp bhrợ pa dưr ca van. Lalăm hay bhrợ muy zập đoọng ca coon k’tứi cha học, ha dợ nâu kêi choom pa dưr cr’van”.  

        T’coóh Trần Ngọc Chinh, Phó Phòng Nông nghiệp lâng Pa dưr pa xớc chr’hoong A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế đọong năl, chr’hoong A Lưới xoọc vêy 6 pr’loọng chóh pô, bhơi ra véh ting cr’nọo bh’rợ VietGap cóh đong gương, pa đhiêr nắc vêy lưới zêl a coon nạ pa hư lâng đhăm bhứah zêng nắc 4.200mét vuông. Tợơ cr’nọo bh’rợ chóh pô kỹ thuật liêm choom, 3 c’moo hay, chr’hoong A Lưới cung t’hước đoọng ha đhanuôr chóh po Tết nắc ơy đơơng chô bh’nơơn liêm dal bhlầng. Xay moon ooy cr’nọo bh’rợ chóh pô tết âng pr’loọng đong pa căn Lê Thị Thanh Nga, t’coóh Trần Ngọc Chinh, Phó Phòng Nông nghiệp lâng Pa dưr pa xớc vel bhươl chr’hoong A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế đọong năl: “Bêl a zi đơơng a moó Nga lướt lêy cr’noọ bh’rợ, xọoc tợơ a đoo bhrợ căh ơy choom. A zi nắc lêy bhrợ têng cớ đoọng pr’loọng đong a moó đong kính lâng đác tưới phun, tước nau kêi nắc a moó Nga muy cóh pazêng ma nuýh ơy choom bhrợ têng bhlầng âng chr’hoong A Lưới. Zập t’ngay bơơn bh’nơơn tợơ 400  tước 500 r’bhầu  đồng lâng ơy ký gr’hoọt nắc pa câl bhơi ra véh liêm sạch, a tứch tệêm ngăn bh’nơơn đoọng ha pêê trường mẫu giáo lâng apêê tổ chức chr’nắp long”./.

A Lưới - Thừa Thiên Huế:

Làm giàu từ trồng hoa theo mô hình nhà kính

                                                                             PV Thành Long

        3 năm qua, kể từ khi được tạo điều kiện đi tham quan, học tập kinh nghiệm trồng hoa trong nhà kính ở thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng, gia đình bà Lê Thị Thanh Nga ở huyện Vùng cao A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế quyết định đầu tư, áp dụng mô hình trồng hoa, rau sạch trong nhà kính và đã mang lại hiệu quả rõ nét. Mô hình này không những thoát nghèo mà còn vươn lên làm giàu.

        Vụ hoa Tết Tết Nguyên đán Kỷ Hợi 2019 vừa qua, gia đình bà Lê Thị Thanh Nga ở huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế trồng gần 4.000 chậu hoa Ly và hoa Tuy Lip thu về gần 100 triệu đồng. Bà Nga cho biết, ngoài vụ hoa Tết, hàng tháng bà trồng hoa cúc bán cho người dân mua thờ cúng vào ngày Rằm và đầu tháng Âm lịch cũng có khoản thu nhập ổn định. Để tận dụng đất ruộng, bà Nga trồng thêm các loại rau thơm như húng, ngò gai, bạc hà.., và rau sạch bán hàng ngày cho các quán ăn. Chỉ riêng tiền bán rau thơm, mỗi buổi sáng bà Nga thu được hơn 300 ngàn đồng. Bà Lê Thị Thanh Nga cho biết, cách đây 3 năm, huyện A Lưới cho đi thực tế ở tỉnh Lâm Đồng học hỏi hỏi mô hình trồng hoa, rau trong nhà kính. Đồng thời huyện hỗ trợ 50 triệu đồng để làm nhà kính trồng hoa. Tuy nhiên, do mô hình nhà kính ban đầu thiết kế chưa phù hợp, lại thiếu kinh nghiệm chăm sóc khiến cây không phát triển hoặc bị chết. Vậy là bao nhiêu vốn liếng dành dụm và đi vay mượn mất sạch. “3 năm liền làm ra rau không lên không thu hoạch được. Lúc đầu bỏ ra 90 triệu đồng làm nhà kính, nhưng do làm thấp quá, chỉ cao có 1 mét rưỡi nên không đủ không khí. Trồng xuống nắng quá héo hết. Cây xà lách mau lên vậy nhưng cũng không được, héo hết. Lấy lưới đen che lên cũng không được mà không che thì chết. Vậy nên 2 mẹ con bàn nhau cứ cố gắng, làm được đồng nào lấy tiền đầu tư tiếp mở rộng dần diện tích nhà kính từ 1 nhà lên 3 nhà”.

        Càng thua càng quyết tâm, sau 3 năm thất bại, gia đình bà Nga tiếp tục đi tìm hiểu ý kiến chuyên gia, nâng cao nhà kính để tạo đọ thoáng mát, lắp hệ thống tưới tiết kiệm nước... Đồng thời đi tìm những giống cây thích hợp với điều kiện đất đai của A Lưới về trồng... Tổng kin phí bỏ ra hết 200 triệu đồng và đã phát huy hiệu quả. Năm 2018, gia đình bà Nga đạt doanh thu rất tốt từ mô hình nhà kính. Bà Lê Thị Thanh Nga cho biết: đến nay mô hình này không những thoát nghèo mà có thể làm giàu: “Làm trong nhà khi nào cũng có rau hết, Họ ở ngoài trời phải mang áo mưa chứ trong nhà làm sướng, thu hoạch nhanh hơn vì trong nhà rau nhanh lên hơn ngoài trời, chỉ hơn 1 tháng có rau bán. Hoa thì cách nhau 1 tháng, 2 tháng trồng 1 nghìn cây đủ bán rằm, 30 còn rau còn hoa thì dành 3 tháng Tết thôi. Còn rau thì 1 ngày 30 ngàn, còn mình làm thêm bán ở chợ một ngày 40 ngàn-500 ngàn. Từ ngày làm nhà kính đây là cũng đỡ rồi, bắt đầu làm giàu. Trước làm nhỏ chỉ đủ nuôi con thôi, nhưng bữa nay chắc là được làm giàu rồi”.

        Ông Trần Ngọc Chinh, Phó Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, huyện A Lưới hiện có 6 hộ trồng hoa, rau theo mô VietGap trong nhà kính, xung quanh có lưới chắn côn trùng, tưới phun xương với tổng diện tích 4.200 mét vuông. Từ mô hình trồng hoa kỹ thuật cao, 3 năm qua, huyện A Lưới cũng định hướng cho bà con trồng hoa Tết đã mang lại hiêu quả rõ rệt. Đánh giá về mô hình trồng hoa của gia đinh bà Lê Thị Thanh Nga, ông Trần Ngọc Chinh, Phó Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết: “Khi chúng tôi đưa chị Nga đi tham quan mô hình thì gần như lúc đầu chị không làm được vì trình độ cao mà trước giờ chị chỉ sản xuất dựa vào tự nhiên. Chúng tôi bắt tay thiết kế lại cho gia đình chị nhà kính và hệ thống tưới phun sương và bắt tay làm giúp cho chị và đến bây giờ chị Nga là một trong những người thành công nhất của huyện A Lưới. Một ngày thu từ 400 đến 500 ngàn đồng và đã ký được nhiều hợp đồng cung cấp rau sạch, gà đảm bảo chất lượng cho các trường mẫu giáo và các tổ chức uy tín khác”./.