Tốt nghiệp đại học Giao thông vận tải nắc Lê Văn Lâm pay a đay c’lâng chô ooy đong ting lêy bhrợ bh’rợ b’băn âng k’conh lâng xăl pay băn xoọng cr’đe. Ting cơnh Lâm, nâu đoo nắc đha nắh a yêm, đớp t’mêê lâng zr’lụ pa câl bấc, pa bhlâng nắc bêl bhrợ têng bh’rợ pa têết đh’rứah.

Tơợ muy zr’lụ c’rol băn a tứch, lươn âng pr’loọng đong, zập c’moo nắc đhiệp bơơn pay pa chô tơợ 70- 80 ức đồng, Lâm bhrợ ha bấc ngai haanh déh pa bhlâng lâng đợ zên bơơn pay pa chô muy bơr tỷ đồng cóh zập c’moo. Cóh tr’nơớp, Lâm câl 15 p’nong xoọng cr’đe conh, căn chô đơơng băn lâng pa trơơi m’ma. Cóh cr’chăl tr’nơớp, tu cắh ơy vêy kinh nghiệm, nắc xoọng cr’đe rứah cắh lấh bấc lâng dợ mơ 10 p’nong hơơ ặ. Cắh đhêy bhrợ têng, Lâm mót ooy mạng chêếc n’năl bh’rợ băn, zâl cha groong pr’lúh. C’moo 2012, Lâm bhrợ t’bhứah zr’lụ băn tước 300m2 cóh bhươn âng đong lâng 700 c’rol băn. Lêy đhị zr’lụ pa câl liêm crêê nắc đợ rau bơơn pay pa chô công bấc, c’moo 2015, Lâm bhrợ p’xoọng 700 c’rol bưn cóh 1 zr’lụ băn cóh tỉnh Bắc Kạn; 3 r’bhâu c’rol băn đhị tỉnh Đắk Lắk. 3 zr’lụ b’băn lâng đong pa câl chr’na đha nắh âng Lâm nắc k’dua p’xoọng 20 cha nắc manuýh ting pa bhrợ lâng đợ zên lương mơ 7 ức đồng muy c’xêê. Xay moon đớc, zập c’moo zr’lụ b’băn âng Lâm đơơng pa câl k’dâng 2 r’bhâu p’nong m’ma; 1,5 tấn xoọng cr’đe pay lêệ lâng đợ zên bơơn pay pa chô lấh 2 tỷ đồng, pác lơi zên bhrợ têng nắc đợ zên lãi bơơn pay pa chô lấh 1 tỷ đồng.

Lấh n’nắc, Lâm nắc dợ bhrợ têng c’rol cóh lơơng đhị apêê tỉnh Quảng Ninh, Nam Định, Hà Nội, Hoà Bình, Quảng Trị, Đồng Nai ting cơnh bh’rợ đoọng m’ma, pa choom kỹ thuật lâng pay câl pazêng xoọng cr’đe ta băn; bhrợ têng đong pa câl chr’na đha nắh buôn pa câl lêệ xoọng cr’đe đhị tỉnh Thái Nguyên. Lâm xay moon: Thị trường câl xoọng cr’đe xoọc đâu công cắh ơy zập cơnh cr’noọ đươi dua. Acu nắc đhiệp đơơng pa câl lâng tập đoàn FLC, cóh khách sạn Mường Thanh lâng muy bơr zr’lụ cóh Hà Hội nắc lứch hàng. Hau tu muy bơr zr’lụ băn cắh lấh liêm choom nắc tu cắh vêy zr’lụ pa câl nhâm mâng, ha dợ xoọng cr’đe nắc đha nắh a yêm pa bhlâng vêy bấc ngai kiêng đắh.

Ting cơnh Lâm, cóh pazêng rau bh’năn chr’nắp, xoọng cr’đe nắc bh’năn buôn ng’băn, rau liêm choom ooy kinh tế bấc bhlâng. Cr’chăl băn doọ lấh bấc, zập t’ngay nắc đoọng băn muy chu a năm cóh ha bu lâng ha dum, tu cơnh đêếc nắc băn doọ lấh nhứh. C’rol băn công doọ lấh k’đháp, doọ đươi bấc đhăm k’tiếc, 100m2 nắc choom băn 400 p’nong xoọng cr’đe. C’rol nắc choom xây cắh cậ bhrợ muy t’clắh bê tông pa têết đh’rứah mơ dal 60cm lâng bhứah 50cm lâng n’juốih dal 50cm. C’rol nắc céch oó đoọng đhí mót, tu cơnh đêếc nắc doọ buôn k’uốih, doọ crêê tr’ang âng mặt tr’clá. Bh’năn nắc doọ bấc cơnh, nắc đhiệp đoỌng 20cm cr’đe, pậ k’dâng muy pắh, 10 cr’liêng a bhoo, 20 cm a tao lâng nắc công đoọng cha cha 1 chu cóh muy t’ngay. Tu cơnh đêếc nắc băn xoọng cr’đe cóh ha bu ha dum, tu a đhắh n’nâu kiêng cha cha cóh ha dum. Cắh choom băn pa bhlâng bấc chr’na, buôn váih n’xiêng, lêệ cắh lấh yêm. Mơ 1 tuần đoọng đắh p’xoọng n’hang a óc, c’rí, c’roóc, m’đóc ga mắc (pay muy luônh) zêệ pa chêên cắh cậ tơ ley.

Xoọng cr’đe nắc a đoo téch plăng, cr’đe đoọng bhrợ xắp, êế nắc doọ lấh nặ mốp, nắc doọ rau choom bhrợ nha nhự ooy môi trường. Rau la lau âng xoọng cr’đe nắc cắh ộm đác, nắc êế cloong lứch u tiêl, tu cơnh đêếc nắc tơợ 15 – 17 t’ngay píh c’rol muy chu. Bêl píh nắc đớc xắp đoọng xoọng cr’đe gun. Đoọng nhâm mâng vêy zập bh’năn, Lâm chóh k’nặ 1 hecta atao, a bhoo lâng câl cr’đe âng đhanuôr cóh zr’lụ. Đợ chr’na âng xoọng cr’đe m’bứi pa bhlâng, nắc đhiệp tơợ 10- 15% cóh pazêng zên băn.

Xoọng cr’đe mặ ắt lâng đhr’năng cha kêết, hân noo ch’noọng nắc ng’phun m’bứi đác cóh p’bhung c’rol đoọng doọ lấh u puýh, đoọng xoọng cr’đe choom pậ liêm. Xoọng cr’đe choom váih acoon tơợ 6 – 7 c’xêê băn. Cóh cr’chăl n’nâu, nắc đoọng xoọng cr’đe conh lâng căn ắt đh’rứah. Xang 15 t’ngay băn nắc đoọng ắt la lay, đoọng xoọng cr’đe căn ma coon. Xoọng cr’đe căn váih bhung mơ 2 c’xêê nắc ma coon, băn mơ 1 c’xêê nắc pay băn acoon la laym, xang 5 t’ngay nắc đoọng cớ xoọng cr’đe cơnh lâng căn ắt đh’rứah. Muy c’moo xoọng cr’đe ma coon 4 rúuh, muy ruúh tơợ 2- 5 p’nong. Xoọng cr’đe xang 3 c’xêê băn nắc clơợng tơợ 500- 700 gr; xoọng cr’đe pay lêệ nắc băn 7 c’xêê choom đơơng pa câl ( t’đui ooy đhr’năng đươi dua âng ta mooi) nắc choom băn tước 1,5kg.

Xoọc đâu xoọng cr’đe âng Lê văn Lâm xoọc pa câl tơợ 1,3 – 1,6 ức đồng bơr p’nong conh, căn m’ma lâng 500- 600 r’bhâu đồng muy kg xoọng cr’đe pay lêệ. Cóh ha y nắc Lâm bhrợ têng bh’rợ pa têết băn đh’rưáh lâng t’hước ooy bh’rợ đơơng pa câl ooy thị trường Trung Quốc, Malaysia./.

Chàng trai trẻ làm chủ nhiều

trang trại dúi, doanh thu 2 tỷ đồng/năm

                                  Theo Nông nghiệp Việt Nam

Mỗi lần có đoàn công tác nào đến thăm trang trại dúi với giá trị hàng tỷ đồng ở xã Văn Sơn, huyện Triệu Sơn, tỉnh Thanh Hóa, ít ai ngờ đó là thành quả của chàng trai sinh năm 1991 - Lê Văn Lâm. Tuổi đời còn khá trẻ và thành công bước đầu khiến nhiều người nể phục, thế nhưng những dự định trong tương lai của mình, Lê Văn Lâm càng khiến nhiều người lầm tưởng anh phải là người từng trải hàng chục năm với nghề.

Tốt nghiệp đại học Giao thông vận tải nhưng Lê Văn Lâm lại chọn con đường về quê tiếp quản trang trại của bố và chuyển đối tượng nuôi sang con dúi. Theo Lâm, đây là loài đặc sản, tương đối mới và đầu ra rộng mở, nhất là khi thực hiện được chuỗi liên kết sản phẩm.

Từ một trại nuôi gà, lươn của gia đình, mỗi năm chỉ đem lại nguồn thu 70 - 80 triệu đồng, Lâm đã khiến mọi người trầm trồ với doanh thu vài ba tỷ đồng/năm. Lúc đầu, Lâm chọn mua 15 đôi dúi mốc về nuôi và tự gây giống. Thời gian đầu, do chưa có kinh nghiệm, một số đôi dúi không sinh sản và số lượng hao hụt chỉ còn 10 đôi. Không nản chí, Lâm lên mạng tìm hiểu kỹ thuật nuôi, phòng bệnh cho dúi. Năm 2012, Lâm quyết định mở rộng quy mô trang trại lên 300 m2 ngay trong vườn nhà với số lượng 700 chuồng. Thấy đầu ra thuận lợi lại cho lợi nhuận cao, năm 2015, Lâm xây thêm 700 chuồng nuôi tại 1 trang trại ở tỉnh Bắc Kạn; 3.000 chuồng nuôi tại tỉnh Đăk Lăk. 3 trang trại và nhà hàng của Lâm phải thuê thêm 20 người làm với  mức thu nhập 7 triệu đồng/tháng. Tính ra, mỗi năm các trang trại của Lâm xuất chuồng khoảng 2.000 con giống; 1,5 tấn dúi thương phẩm với tổng doanh thu trên 2 tỷ đồng, trừ chi phí lãi ròng trên 1 tỷ.

Ngoài ra, Lâm còn xây dựng hệ thống trang trại vệ tinh tại các tỉnh Quảng Ninh, Nam Định, Hà Nội, Hòa Bình, Quảng Trị, Đồng Nai theo phương thức cấp giống, hỗ trợ kỹ thuật và thu mua toàn bộ sản phẩm; xây dựng nhà hàng ẩm thực chuyên các món thịt dúi tại tỉnh Thái Nguyên. Lâm chia sẻ: “Thị trường dúi thương phẩm hiện nay cung chưa đủ cầu. Tôi mới chỉ liên kết tiêu thụ sản phẩm với tập đoàn FLC, hệ thống khách sạn Mường Thanh và một vài đầu mối tại Hà Nội là đã hết nhẵn hàng rồi. Sở dĩ một vài cơ sở nuôi không thành công là do không tìm được đầu ra ổn định chứ con dúi thuộc diện đặc sản được rất nhiều thực khách sành ăn lựa chọn”.

Theo Lâm, trong số các đối tượng vật nuôi đặc sản, dúi là con vật dễ nuôi, hiệu quả kinh tế cao. Thời gian dành cho con dúi ít, mỗi ngày chỉ cho ăn 1 lần vào chiều tối nên người nuôi rất thảnh thơi. Chuồng nuôi dúi thiết kế đơn giản, không tốn nhiều diện tích, 100 m2 có thể nuôi được 400 con dúi. Chuồng có thể xây hoặc đổ tấm bê tông gắn lại với nhau với kích thước chiều cao 60cm x rộng 50cm x dài 50cm. Chuồng phải kín gió, nên bố trí nơi ít tiếng động, không bị ánh sáng mặt trời chiếu trực tiếp vào. Thức ăn của loài gặm nhấm này đơn giản, khẩu phần mỗi con dúi chỉ cần 20 cm tre rộng chừng vài ngón tay, 10 hạt ngô, 20 cm thân mía và cũng chỉ cần cho ăn 1 bữa/ngày. Nên cho dúi ăn vào chiều tối, bởi đặc điểm của loài gặm nhấm là thích ăn trong bóng tối. Không nên cho ăn quá nhiều khiến dúi tích lũy quá nhiều mỡ, thịt không ngon. Cứ 1 tuần cho dúi ăn thêm xương lợn, trâu bò, ốc bươu vàng (lấy mình ruột) luộc chín hoặc giun đất.

Dúi tự xé tranh tre làm tổ, phân dúi gần như không có mùi hôi thối nên không gây áp lực về môi trường. Đặc điểm của loài dúi là không cần uống nước, lượng chất thải ra ít và khô nên thường 15 - 17 ngày chủ trại mới phải dọn chuồng. Lúc dọn nhớ để lại tổ để dúi ngủ. Để đảm bảo nguồn cung thức ăn, Lâm trồng gần 1 ha mía, ngô và thu mua tre của người dân trong vùng. Lượng thức ăn của dúi rất ít, chỉ chiếm khoảng 10 - 15% trong tổng chi phí nuôi.

Dúi chịu lạnh tốt, mùa hè có thể phun sương trên mái che tạo nhiệt độ dưới 330 để dúi sinh trưởng, phát triển tốt. Dúi phát dục khi nuôi được 6 - 7 tháng. Thời điểm này, cần ghép đôi để dúi giao phối. Sau 15 ngày người nuôi tách đôi để dúi cái dưỡng thai và sinh sản. Dúi mang thai 2 tháng sẽ sinh, nuôi con được 1 tháng thì tách dúi con sang chuồng nuôi thương phẩm; sau 5 ngày lại ghép đôi để dúi giao phối. Mỗi năm dúi sinh sản 4 lứa, mỗi lứa 2 - 5 con. Dúi giống sau 3 tháng xuất chuồng có thể đạt 500 - 700 gr; dúi thương phẩm nuôi 7 tháng có thể xuất chuồng (tùy thuộc vào nhu cầu khách hàng) có thể đạt trọng lượng 1,5 kg.

Hiện trại dúi của Lê Văn Lâm đang xuất bán với giá 1,3-1,6 triệu đồng/cặp dúi giống và 500 - 600 nghìn đồng/kg dúi thương phẩm. Sắp tới Lâm sẽ xúc tiến hợp tác nuôi và hướng tới xuất khẩu sang các thị trường Trung Quốc, Malaysia./.