Nắc bấc c’moo n’nâu, đhanuôr chr’hoong Yên Thành, tỉnh Nghệ An pa dưr bh’rợ băn p’lóh a đha cóh clung, t’đui ooy pazêng hân noo ha roo cóh c’moo. Bh’rợ n’nâu cắh muy pa xiêr đợ zên k’rong bhrợ, pa dưr rau liêm choom ooy kinh tế ting n’nắc nắc dzợ bhrợ t’váih đha nắh sạch đoọng ha thị trường. Cóh t’ruíh: Jưn jứah xay moon h’cơnh choom bhrợ cha bêl đâu, ahêê đh’rứah chêếc n’năl ooy bh’rợ băn ađha p’lóh cóh clung n’nâu ớ.

     Nắc bấc c’moo n’nâu, a noo Trần Quang Giang ( cóh bha nụ 9, chr’val Xuân Thành) k’rong bhrợ pa dưr bh’rợ băn ađha p’lóh cóh clung. Bêl t’nơơm ha roo tơớp váih pô, công nắc cr’chăl a noo băn ađha. Ting cơnh kinh nghiệm, a noo ch’mêết lêy bhrợ gít bh’rợ băn acoon a đha t’mêê ché cắh ơy choom lướt cha chóh. Bh’năn đoọng ha a đha cóh cr’chăl n’nâu nắc n’cam ch’néh lâng n’cam a bhoo ra lúc đh’rứah lâng m’đóc ơy ta cha chóh pa nhoonh, đoọng vêy zập chất dinh dưỡng. A đha p’lóh cóh clung liêm choom bhlâng nắc cóh 25 t’ngay tr’nơớp, a đha ơy vêy ta tiêm zâl cha groong pr’lúh.

    Tước ooy hân noo thu hoạch ha roo, nắc a noo p’lóh a đha ooy clung đoọng cha đợ cr’liêng ha roo crêê n’tộ lâng chêếc choót đha nắh rau lơơng. M’bứi bhlâng muy hân noo, a noo Giang băn lấh 2 r’bhâu p’nong a đha, mơ bơr c’xêê p’lóh băn, a đha clơợng tơợ 1,8- 2kg cóh muy p’nong.

    Lâng hân noo ch’noọng c’lọt c’moo đâu, pr’loọng đong a noo ơy k’rong bhrợ 60 ức đồng đoọng băn 2.500 p’nong a đha p’lóh cóh clung, xay moon đớc k’dâng lấh 1 c’xêê dzợ nắc pa câl 5 tấn a đha lêệ. Lâng chr’nắp âng thị trường cóh xoọc đâu mơ 35 r’bhâu đồng muy kg, pr’loọng đong a noo bơơn pay pa chô mơ 170 ức đồng, pác lơi zên bhrợ têng cóh tr’nơớp, nắc vêy đợ zên lãi bấc cóh cr’chăl băn cắh mơ đanh.

Lâng rau liêm choom âng muy chr’hoong nông nghiệp, vêy lấh 13 r’bhâu hecta clung pa bhrợ, muy c’moo bhrợ têng 2 hân noo ha roo lâng k’nặ 2 r’bhâu hecta a bóc đác, cắh ng’xay toọm đác, k’ruung… bh’rợ băn a đha p’lóh cóh crlung nắc dưr váih bh’rợ ta luôn âng đhanuôr Yên Thành.

     Ađha ta băn buôn nắc a đha âng vel đong cắh cậ a đha lai, tu cơnh đêếc c’rơ zâl pr’lúh k’rơ pa bhlâng. Tu lướt cóh clung bấc nắc c’lơợng âng ađha p’lóh cóh clung cắh bấc cơnh muy bơr a đha n’lơơng, nắc lêệ u griing, đha hum yêm lâng bấc chất dinh dưỡng. a đha p’lóh cóh clung nắc đợ đha nắh sạch, xoọc đâu nắc vêy đhị trường kiêng pa bhlâng đươi, tu cơnh đêếc zr’lụ pa câl nắc nhâm mâng.

Hân đhơ cơnh đêếc, ting cơnh kinh nghiệm âng bấc pr’loọng đong, băn a đha p’lóh cóh clung cắh vêy c’moo hân đoo công buôn. Tu a đha lướt cha chót cóh clung ga mắc nắc buôn pa bhlâng u bil. Hân đhơ, tơợ bêl m’ma vêy ta băn p’lóh ơy vêy ta zâl cha groong pr’lúh, nắc đoo bêl pleng p’răng puýh, boo, a đha p’lóh cóh clung buôn crêê pr’lúh. Tu cơnh đêếc, manuýh băn a đha ta luôn đương lêy, đoọng vêy bh’rợ băn lâng zâl cha groong pr’lúh crêê cơnh.

     Xoọc đâu, đhị zr’lụ chr’hoong Yên Thành, lấh 200 r’bhâu a đha xoỌc vêy ta băn đoọng pa câl m’ma lâng cr’liêng, muy hân noo nắc dzợ vêy k’dâng 400 r’bhâu a đha vêy ta băn p’lóh cóh clung. Bấc pr’loọng đong z’zăng k’van lâng vêy manuýh pa bhrợ nắc buôn băn tơợ 3- 4 r’bhâu p’nong a đha p’lóh cóh clung, bấc bhlâng nắc ta bơơn bh’năn cóh clung ruộng, tu cơnh đêếc ađha đơớh pa bhlâng u pậ, mơ 2 c’xêê nắc ađha choom đơơng pa câl, pa xiêr bấc bấc pa bhlâng zên băn đoọng ha manuýh băn.

    Bh’rợ băn a đha cóh clung đhị chr’hoong ha roo Yên Thành xoọc dưr váih bh’rợ vêy thu nhập nhâm mâng, chrooi đoọng ooy bh’rợ bhrợ t’váih bh’rợ tr’nêng lâng bhrợ t’váih cr’van cr’bhố crêê cơnh đoọng ha đhanuôr./.

NUÔI VỊT CHẠY ĐỒNG “MỘT VỐN BỐN LỜI”

     Đã nhiều năm nay, nông dân huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An phát triển nghề nuôi vịt chạy đồng, theo các vụ lúa trong năm. Nghề này không những giảm được chi phí đầu tư, nâng cao hiệu quả kinh tế mà còn cung cấp nguồn thực phẩm sạch cho thị trường.

     Đã nhiều năm nay, anh Trần Quang Giang (xóm 9, xã Xuân Thành) đầu tư phát triển chăn nuôi vịt chạy đồng. Khi cây lúa bắt đầu trổ bông, cũng là thời điểm anh nuôi vịt. Theo kinh nghiệm, anh đặc biệt chú trọng chăm sóc đàn vịt giai đoạn vịt con mới nở, chưa đủ sức để tìm mồi. Thức ăn cho vịt giai đoạn này chủ yếu là cám gạo và cám ngô trộn lẫn với cua, ốc bằm nhỏ, để đảm bảo đủ chất dinh dưỡng. Vịt chạy đồng sống trong môi trường tự nhiên nên trong 25 ngày đầu, vịt được tiêm các mũi phòng dịch bệnh.

     Vào vụ thu hoạch lúa, anh sẽ thả vịt ra đồng để ăn những hạt thóc rơi vãi và tìm kiếm các loại mồi tự nhiên.Trung bình mỗi vụ, anh Giang nuôi trên 2.000 con vịt, chỉ sau 2 tháng chăn thả, vịt có trọng lượng từ 1,8-2 kg/con.

     Riêng vụ hè thu năm nay, gia đình anh đã đầu tư 60 triệu đồng để nuôi 2.500 con vịt chạy đồng, dự kiến khoảng hơn 1 tháng nữa sẽ xuất bán 5 tấn vịt thương phẩm. Với giá thị trường hiện nay 35 ngàn đồng/kg, gia đình anh sẽ thu về khoảng 170 triệu đồng, trừ chi phí đầu tư ban đầu, sẽ đưa lại một nguồn lãi cao chỉ trong khoảng thời gian ngắn.

    Với tiềm năng lợi thế của một huyện nông nghiệp, có trên 13 ngàn ha canh tác, mỗi năm sản xuất 2 vụ lúa và có gần 2.000 ha ao hồ mặt nước, chưa kể hệ thống sông ngòi, kênh rạch... nghề nuôi vịt chạy đồng đã trở thành nghề truyền thống của nông dân Yên Thành.

    Vịt nuôi chạy đồng thường là giống vịt cỏ địa phương hoặc vịt lai nên có sức đề kháng cao và rất nhanh nhẹn. Do vận động nhiều nên trọng lượng của vịt chạy đồng không lớn như một số giống vịt khác nhưng thịt lại săn chắc, thơm ngon và giàu chất dinh dưỡng. Vịt chạy đồng là nguồn thực phẩm sạch, hiện rất được thị trường ưa chuộng nên đầu ra luôn ổn định.

    Tuy nhiên, theo kinh nghiệm của nhiều hộ dân, nuôi vịt chạy đồng không phải năm nào cũng thuận lợi. Do vịt kiếm ăn từ các cánh đồng trải dài nên thường bị hao hụt tổng đàn. Mặc dù, từ khi con giống nuôi thả đã được phòng dịch nhưng dịp thời tiết nắng, mưa thất thường, vịt chạy trên đồng thường dễ mắc bệnh. Do đó, người nuôi phải thường xuyên trông coi, để có biện pháp chăn nuôi và phòng dịch phù hợp.

    Hiện nay, trên địa bàn huyện Yên Thành, ngoài 200 nghìn con vịt gốc đang được nuôi nhốt để cung cấp con giống và trứng thương phẩm, mỗi mùa vụ còn có khoảng 400 nghìn con vịt được nuôi thả trên đồng ruộng. Nhiều hộ có điều kiện kinh tế và lao động thường nuôi từ 3 - 4 nghìn vịt chạy đồng, chủ yếu được cung cấp bằng nhiều nguồn thức ăn tự nhiên sẵn có trên đồng ruộng nên vịt nhanh lớn, chỉ sau 2 tháng vịt sẽ đủ tiêu chuẩn để xuất bán, giảm được nhiều chi phí đối với người chăn nuôi.

     Nghề chăn nuôi vịt chạy đồng ở huyện lúa Yên Thành đang trở thành nghề cho thu nhập ổn định, góp phần giải quyết việc làm và làm giàu chính đáng cho người nông dân./.