Bơơn râu zúp zooi âng Tổ chức Tầm nhìn bha lang k’tiếc cóh bh’rợ pa drr zr’lụ chr’hoong Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam, cr’noọ bh’rợ k’bhúh pr’loọng đong băn a tứch bơơn ta bhrợ ta váih đhị chr’val Quế Lâm, Quế Phước, Quế Ninh, chr’hoong Nông Sơn ơy bhrợ t’váih c’lâng bh’rợ pa dưr băn bh’năn đanh mâng đoọng ha đhanuôr. Xọoc đâu, cr’noọ bh’rợ nâu nắc xoọc tợơp ơy âng chô bh’nơơn liêm choom đoọng ha đhanuôr da ding k’coong Nông Sơn. C’nặt t’ruíh “ jưn jứah xay moon h’cơnh choom bhrợc cha” t’ngay đâu, đhanuôr lâng pr’zọc nắc đh’rứah chếêc năl đắh cr’noọ bh’rợ băn a tứch ting k’bhúh pr’loọng đong.

K’bhúh băn a tứch tr’nợơp bơơn tabhrợ ta váih nắc đhị vel Phước Hội, chr’val Quế Lâm, chr’hoong Nông Sơn lâng đh’nớc “k’bhúh a tứch bắp Sé”. Tước nâu kêi, chr’hoong Nông Sơn ơy vêy bơr k’bhúh băn a tứch bơơn ta bhrợ t’váih đhị chr’val Quế Phước  lâng Quế Ninh. Bh’rợ nâu nắc đoọng t’váih k’bhúh bhrợ têng, đoọng tr’zúp tr’zooi đhị ch’chóh b’bệêt, b’băn r’rơơi, pa cắh cơnh cr’noọ pa chắp liêm choom, t’bhlầng bh’nơơn bh’rợ đoọng ha đhanuôr. Ghít nắc, bh’rợ padưr zr’lụ chr’hoong Nông Sơn, zúp zooi apêê pr’loọng đong đhanuôr đắh kỹ thuật, chóh bệêt, băn rơơi đh’rứah nắc zooi đoọng men g’lọp đệm sinh học cóh bhiệc băn a tứch. Lâng “k’bhúh a tứch bắp Sé” đhị chr’val Phước Hội nắc ơy zooi đoọng muy máy pa ọp cr’liêng a tứch chr’nắp 8,5 ức đồng, cóh đếêc đhanôr cóh k’bhúh nâu zooi đoọng 15%. T’coóh Lê Ngọc Tùng, cán bộ k’đhợơng lêy đắh bh’rợ nâu đoọng năl: bh’rợ nâu nắc zooi đoọng ha đhanuôr pa dưr đanh mâng, pa tếêt liêm lâng thị trường, pr’đươi vêy bh’nơơn liêm dal lâng bơơn chếêc lêy đhị pa câl pr’đươi”.

            “K’bhúh a tứch bắp Sé” đhị chr’val Phước Hội, chr’val Quế Lâm bơơn ta bhrợ ta váih lâng 27 pr’loọng đong ting pấh. Apêê nắc pazêng đhanuôr tự nguyện ting pấh bhrợ, zêng nắc ma nuýh kiêng băn a tứch lâng vêy muy loom k’rang tước đhr’năng ha dưr cr’năn a tứch đoọng pa dal bh’nơơn pr’ắt tr’mông, bhrợ têng ting cơnh k’bhúh tự bhrợ pa dưr lâng zập ngai zêng vêy bhiệc bhrợ ghít liêm. Zập c’xêê, apêê cóh k’bhúh b’băn a tứch nâu nắc xay moon đắh c’năl cung cơnh đắh băn rơơi, bhrợ têng bhiệc hạch toán kinh tế, chớih pay n’đoo c’lâng bh’rợ liêm choom bhlầng, liêm glặp lâng pr’đợơ âng zập pr’loọng đong cơnh pa dưr bh’nơơn âng k’bhúh cóh bhiệc zúp zooi kỹ thuật bhrợ têng, chếêc lêy c’lâng pa câl a tứch. Pa căn Nguyễn Thị Luyến, ma nuýh cóh “k’bhúh a tứch bắp Sé” đoọng năl: Zập ngai cóh k’bhúh zi nắc zêng văn a tựch tợơ 10 p’nong nắc a tếh. Tợơ ắt prá nắc zập ngai vêy bơơn lêy râu cắh ơy liêm choom đhị băn rơơi, tợơ đếêc nắc đhanuôr bơơn năl xa nay thị trường lâng đấh bơơn năl apêê k’rong câl pa xiêr chr’nắp. Ting pấh k’bhúh b’băn nâu, đh’rứah pác xay kinh nghiệm k’rang lêy bh’năn bh’rơơi, tu cơnh đếêc nắc cr’năn a tứch âng zập pr’loọng đong zêng ha dưr bấc, doó lấh váih pr’lúh cr’ay. Lấh mơ, a zi nắc dzợ bơơn pa choom tr’moóh bấc râu liêm ta níh cóh pr’ắt tr’mông, tr’zúp tr’zooi đhị bêl lưm k’đháp zr’nắh”.

            Xọoc đâu, bh’rợ pa dưr zr’lụ chr’hoong Nông Sơn ơy ta bhrợ ta váih k’bhúh lướt lêy ch’mệêt chr’nắp a bhoo lâng a tứch cóh vel đong chr’hoong. Moon đớc, cóh c’moo 2016 nắc bh’rợ nâu lêy zúp zooi cớ đoọng bhrợ t’váih 6 k’bhúh băn a tứch đhị chr’val Quế Phước, Phước Ninh, Quế Trung, Quế Lộc lâng t’váih bơr k’bhúh chóh a bhoo. Pazêng k’bhúh bhrơ têng vêy mr’cơnh loom bhrợ têng nắc r’dợ t’váih, pa glúh apêê pr’đươi hàng hoá k’rong pa zưm; r’dợ bhlếh lơi đhr’năng bhrợ têng lan léh, cắh vêy ting k’bhúh, râu pa tếêt pa zưm âng đhanuôr cóh pa bhrợ ta têng, pa câl pr’đươi.

            T’coóh Huỳnh Đức Dũng- bh’cộ “k’bhúh a tứch bắp Sé” bơơn apêê bầu bhrợ. T’coóh nắc đh’rứah lâng apêê cóh k’bhúh b’băn nâu nắc vêy trách nhiệm pa choo,, k’đươi apêê cóh k’bhúh bhrợ têng apêê bh’rợ ting cơnh c’lâng xa nay ơy zước bhrợ. Đh’rứah nắc t’pấh pân lơơng ting pa dưr tinh thần đoàn kết, tr’zúp tr’zooi tợơ c’nặt bhrợ têng t’ruung, c’rool, băn rơơi lâng cơnh đương zêl pr’lúh cr’ay đoọng ha tứch. Zập c’xêê, bh’cộ k’bhúh nâu nắc lêy pa ghít đhr’năng bhrợ têng đoọng xay moon bh’nơơn đhị zập chu họp. T’coóh Dũng đoọng năl, râu chr’nắp bhlầng âng apêê ting pấh bhrợ bh’rợ nâu nắc bơơn ting pấh tập huấn, xay moon đắh băn rơơi, đh’rứah nắc vêy g’lúh đoọng đh’rứah prá xay, bơơn năl ghít xa nay thị trường, chr’nắp pa cala cung cơnh ting pấh lêy, pa choom apêê cr’noọ bh’rợ pa dưr bh’nơơn liêm choom. Bh’rợ âng “k’bhúh a tứch bắp Sé” nắc bhrợ têng k’rong, tệêm ngăn sinh học, zư lêy môi trường, pa xiêr râu cắh pr’đoọng, pa dưr dal bh’nơơn bh’rợ.

            T’coóh Lưu Ngọc Chung- Chủ tịch Hội Nông dân chr’val Quế Lâm moon ghít, “ bhiệc bhrợ t’váih apêê k’bhúh bhrợ trêng mr’cơnh pa chắp bhrợ pa dưr nắc tợơp dưr váih, đhơ cơnh đếêc nắc ơy vêy bấc râu ting pấh bhrợ âng đhanuôr. Râu đâu cắh muy âng chô liêm choom đắh kinh tế đoọng ha pêê pr’loọnmg đong nắc dzợ zooi zúp đhanuôr xăl cơnh pa chắp bhrợ têng tợơ bh’rợ bhrợ têng la léh tước bêl bhrợ têng ting k’bhúh, pa zưm bhrợ têng ting c’lâng hàng hoá pậ bhứah. Đh’rứah nắc đhanuôr choom tự pa dưr dal kỹ thuật băn rơơi, chóh bệêt lêy đắh bhiệc prá xay, pác đoọng kinh nghiệm đh’rứah, pa bhlầng nắc c’nặt k’rang lêy lâng đương zêl cha groong pr’lúh cr’ay”./.

Nông Sơn: Nuôi gà theo nhóm hộ phát triển kinh tế

Được sự hỗ trợ của Tổ chức Tầm nhìn thế giới tài trợ trong chương trình phát triển vùng huyện Nông Sơn, tỉnh Quảng Nam, mô hình nhóm chăn nuôi gà được thành lập ở các xã Quế Lâm, Quế Phước, Quế Ninh, huyện Nông Sơn đã mở ra cơ hội phát triển chăn nuôi bền vững cho nông dân. Hiện nay, mô hình này bước đầu đã mang lại hiệu quả cho nông dân miền núi vùng Nông Sơn. Tiết mục “ Cùng nhau bàn cách làm ăn” hôm nay, bà con và các bạn cùng tìm hiểu về mô hình nuôi gà nhóm hộ này.

 Nhóm nuôi gà đầu tiên được thành lập ở thôn Phước Hội, xã Quế Lâm, huyện Nông Sơn với tên gọi “Nhóm gà ta bắp Sé”. Đến nay, huyện Nông Sơn đã có thêm 2 nhóm chăn nuôi gà được thành lập ở xã Quế Phước và Quế Ninh. Mục đích của mô hình này là xây dựng các nhóm sản xuất nhằm tập hợp những hộ cùng giúp nhau trồng trọt, chăn nuôi, đề xuất ý tưởng, thúc đẩy phát triển sản xuất, nâng cao trình độ, năng lực và tăng thu nhập cho người dân. Cụ thể, Chương trình phát triển vùng huyện Nông Sơn hỗ trợ người dân thuộc các nhóm tập huấn kỹ thuật chăn nuôi, trồng trọt, đồng thời hỗ trợ men làm đệm lót sinh học trong chăn nuôi gà. Riêng “Nhóm gà ta bắp Sé” ở của thôn Phước Hội, chương trình đã hỗ trợ một máy ấp trứng trị giá 8,5 triệu đồng, trong đó người dân trong nhóm đóng góp 15%. Ông Lê Ngọc Tùng, cán bộ Chương trình phát triển vùng huyện Nông Sơn cho biết: “Mục tiêu của chương trình nhằm hỗ trợ đến khi các nhóm đã phát triển bền vững, kết nối được thị trường, sản phẩm có chất lượng đạt yêu cầu và tìm được đầu ra cho sản phẩm”.

“Nhóm gà ta bắp Sé” ở thôn Phước Hội, xã Quế Lâm được thành lập gồm 27 hộ thành viên. Họ là những hộ dân sống chung trong cộng đồng tham gia một cách tự nguyện, cùng sở thích chăn nuôi gà và có chung mối quan tâm về lợi ích phát triển kinh tế, hoạt động theo quy chế nhóm tự xây dựng, các thành viên tham gia đều có vai trò nhất định. Mỗi tháng, các thành viên trong nhóm tổ chức sinh hoạt, trao đổi về kiến thức và kỹ năng trong việc hạch toán kinh tế, lựa chọn cách thức sản xuất phù hợp với điều kiện nuôi gà của mỗi gia đình cũng như phát huy hiệu quả của nhóm trong việc hỗ trợ kỹ thuật sản xuất, tìm đầu ra cho sản phẩm. Bà Nguyễn Thị Luyến, thành viên “Nhóm gà ta bắp Sé” cho biết: “Mỗi thành viên trong nhóm chúng tôi đều nuôi đàn gà từ 10 con trở lên. Qua sinh hoạt nhóm, mọi người nhận thấy hạn chế nhất trong chăn nuôi ở đây là bà con chậm nắm bắt thông tin thị trường nên dễ bị thương lái ép giá. Tham gia nhóm, cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm chăm sóc vật nuôi, nên đàn gà của mỗi gia đình phát triển rất tốt, ít bệnh tật. Ngoài ra, chúng tôi còn học hỏi được rất nhiều điều thú vị trong cuộc sống, giúp đỡ nhau khi khó khăn, hoạn nạn”.

Hiện nay, Chương trình phát triển vùng huyện Nông Sơn đã tổ chức khảo sát chuỗi giá trị bắp và gà trên địa bàn huyện. Dự kiến trong năm 2016, chương trình sẽ tiếp tục hỗ trợ thành lập 6 nhóm gà ở xã Quế Phước, Phước Ninh, Quế Trung, Quế Lộc và thành lập 2 nhóm sản xuất trồng bắp. Những nhóm sản xuất cùng sở thích này sẽ dần tạo ra các vùng sản xuất hàng hóa tập trung; từng bước khắc phục tình trạng sản xuất manh mún, thiếu tính tập thể, tính liên kết của người dân trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm.

Ông Huỳnh Đức Dũng - Nhóm trưởng “Nhóm gà ta bắp Sé” được các thành viên bầu ra. Ông cùng một nhóm phó có trách nhiệm hướng dẫn, đôn đốc mọi người trong nhóm sản xuất thực hiện các công việc theo nội dung đã đăng ký. Đồng thời huy động mọi người trong nhóm phát huy tinh thần đoàn kết, giúp đỡ nhau từ khâu làm chuồng trại, chăn nuôi và phòng chống bệnh cho gà. Hàng tháng tổ trưởng sẽ tổng hợp kết quả thực hiện của nhóm để báo cáo tại mỗi cuộc họp. Ông Dũng cho biết, điểm quan trọng khi người dân tham gia các nhóm sản xuất là được tập huấn, tư vấn về kỹ thuật, đồng thời có cơ hội được trao đổi, tiếp nhận thông tin thị trường, giá cả cũng như tham quan, học tập các mô hình phát triển kinh tế có hiệu quả. Mục tiêu của “Nhóm gà ta bắp Sé” là sản xuất hàng hóa tập trung, an toàn sinh học, bảo vệ môi trường, hạn chế rủi ro, nâng cao thu nhập.

Ông Lưu Ngọc Chung - Chủ tịch Hội Nông dân xã Quế  Lâm khẳng định, “Việc thành lập các nhóm sản xuất cùng sở thích tuy mới bắt đầu nhưng đã nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của người dân. Điều này không chỉ mang lại cái lợi về kinh tế trước mắt cho các hộ dân mà nó còn giúp người nông dân thay đổi nếp nghĩ từ sản xuất manh mún nhỏ lẻ sang sản xuất theo hướng hàng hóa có quy mô lớn. Đồng thời người dân có thể tự nâng cao kỹ thuật chăn nuôi, trồng trọt thông qua việc trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm cho nhau, nhất là khâu chăm sóc và phòng trừ dịch bệnh”./.