A’xiu trắm cỏ
hân đhơ cắh nặc râu a’xiu liêm chr’nắp, nắc bơơn đhanuôr hêê băn bấc tu nắc
buôn băn padưr lâng đấh pa’pậ. nắc râu a’xiu đác cha’ngaách, buôn băn p’lóh cóh
a’bọc, băn cóh cr’loọng bhuông, ra’cít. T’ruíh Jưn jứah xay moon cơnh choom bhrợ
cha bêl đâu, đhanuôr lâng pr’zợc đh’rứah chấc lêy năl 2, 3 kỹ thuật băn a’xiu
trắm cỏ cóh a’bóc ấ:
2, 3 cơnh c’lâng bh’rợ băn a’xiu trắm cỏ cóh a’bọc:
1. Príh rau paliêm a’bọc.
Bóc xướch lơi đác, cắh cậ lưn pa’hooi đợc pa’goóh,
príh doóh paliêm bhơi k’tang, lụ laạch, bhr’lậ paliêm toor bha’nậ. n’tóh vôi
zâp prang cóh dứp a’bóc đoọng lêệng c’chếêt zâp râu pr’lúh choom bhrợ cr’ay
lâng bhiệc lêy n’tóh vôi tơợ 7-10 ký vôi bột đoọng ha 100 mét vuông cóh dứp
a’bóc.
Xang bêl n’tóh vôi 3 t’ngay, nắc bón lót lâng bhiệc
n’tóh liêm zâo ooy dứp a’bóc tơợ 20-30ký phân chuồng lâng 50 ký hi’la t’viêng
đoọng ha 100 mét vuông-râu hi’la nha’nhuum đoọng bhrợ phân t’viêng, hi’la
t’viêng nắc cha’choóh pa’nhoonh n’tóh đợc cóh dứp a’bóc, ga’lập lụ cắh cậ lêy
bhrợ pa’nọ ta’tứi tợơ 5-7 ký đợc pa’clệch cóh roor a’bóc.
Pay t’moót đác cóh a’bóc nong mơ 0,3-0,4 mét, trâm đợc
5-7 t’ngay, ha’dưr pay lơi đợ đoong n’loong t’viêng, pay t’moót cớ đác đhộ 1
mét. Nắc lêy lọc đác t’moót ooy a’bọc lâng lêy zêl cha’groong a’xiu lơơng lướt
moót bhrợ pa’hư.
A’xiu trắm cỏ ắt mamung cóh m’pâng đác, cha’na cha nắc
hi’la n’loong t’viêng cơnh bhơi k’tang, bhơi r’véh, ma liịc, hi’la prí, a’rong,
príh nhuum cha’choóh pa’nhoonh, n’groọng clang, a’xiu trắm cỏ cung cha zâp râu
bột a’bhoo, clang. A’rong, n’cám ha’roo. A’xiu băn padưr mơ 10-12 c’xêê nắc
bơơn tơợ 0,8-1,5 ký đhị 1 p’nong.
2. P’lóh băn a’xiu m’ma.
Vêy 2 g’lúh p’líh băn a’xiu m’ma-nắc hân noo ha’pruốt
tơợ c’xêê 2 tước c’xêê 3. Hân noo c’loọt tơợ c’xêê 8 tước c’xêê 9. lêy p’lóh
băn m’ma a’xiu pa’pậ, k’rơ, doọ râu bhrêy tắh, doọ váih pr’lúh cr’ay.
Lêy băn p’lóh mơ 1-2 p’nong đhọ 1 mét vuông. A’xiu
p’lóh băn mơ 8-10cm.
3. K’đhơợng zư lêy a’bóc.
Ch’na cha: nắc pazêng zâp râu bhơi k’tang, ma’liịc,
hi’la prí, a’rong nắc đoọng a’xiu cha zâp t’ngay. Xang bêl a’xiu cha k’noọ lứch
nắc pay lơi đợc n’groọng n’loong, hi’la cắh choom cha. Đoọng a’xiu cha pa’xoọng
n’cám ha’roo, n’cám a’bhoo. Mơ 100 p’nong đoọng cha tơợ 2-3 ký ch’na t’viêng,
xang nặc nắc đợ dưr pậ lêy cha’mêết zâp t’ngay.
Kiêng đoọng hi’lêệng 1 ký lêệ a’xiu trắm cỏ nắc lêy
vêy tơợ 30-40 ký ch’na t’viêng cơnh ma liịc, bhơi k’tang… lâng bhơi t’mêê đoọng
cha 30-40% hi’lêệng âng a’xiu, lâng ma liịc nắc đoọng cha 70% hi’lêệng âng
a’xiu.
K’đhơợng zư a’bóc:
Nắc lêy cha’mêết taluôn a’bóc, c’lâng chr’hooi đác,
lêy cha’mêết đác cóh a’bóc zâp bêl ra’diu.
Bêl đấh ra’diu nắc lêy cha’mêết a’xiu vêy dưr n’léh
a’cọ cắh, đenh hay cắh. hadang vêy nắc pa’đhêy đoọng cha lâng t’moót pa’xoọng
đác ooy a’bóc.
Bêl lêy a’xiu crêê pr’lúh cr’ay cắh cậ ma chêết nắc
lêy ta’moóh cán bộ kỹ thuật cắh cậ khuyến ngư đoọng năl cơnh bhrợ têng.
Bơơn bhrợ:
Xang mơ 5-6 c’xêê băn bhrợ nắc choom bơơn pay đợ a’xiu
pa’pậ đoọng đắh cắh cậ pa’câl lơi. Lêy cha’mêết đợ a’xiu ơy pachô lâng p’lóh
băn xang zâp g’lúh bơơn bhrợ.
Lứch c’moo nắc bơơn bhrợ zêng đợ a’xiu cóh a’bóc,
choom lêy pay đợ a’xiu ta’tứi zư đợc bhrợ m’ma đoọng ha hân noo băn padưr
t’tưn. Xang bêl bơơn bhrợ nắc lêy cha’mêết đợ bh’nơơn a’xiu bơơn pachô-pazêng đợ
a’xiu bơơn pay đắh l’lăm lâng bơơn pr’lứch… đoọng lêy cha’mêết cr’chăl băn bhrợ
đoọng vêy pr’đơợ k’rong bhrợ cớ ooy hân noo băn t’tưn./.
Viết bình luận