Xoọc đâu, Bến Tre nắc muy cóh apêê vel đong vêy pr’đhang chóh tơơm cha p’lêê ga mắc bhlâng zr’lụ ĐBSCL. Tơợ pr’đhang n’nâu âi dưr n’léh bấc ngai bhrợ têng cha choom, cóh đêếc vêy pr’đhang chsoh tơơm cha p’lêê  âng t’coóh Đàm Văn Long cóh vel 7, chr’val An Khánh, chr’hoong Châu Thành. T’coóh Long nắc muy đha nuôr bhrợ cha choom cấp k’tiếc k’ruung bấc c’moo âi.

 T’coóh Đàm Văn Long bêl ahay nắc giáo viên tiểu học xang nắc bhrợ cán bộ chr’val An Khánh, n’đhơ cơnh đêếc t’coóh nắc “ vêy roóp” lâng bh’rợ x’mir nang chr’nóh lấh. tu cơnh đêếc bhrợ bhườn âi zooi pr’loọng đong t’coóh vêy pr’ặt tr’mông z’zăng ta clớ. T’coóh Long trúih: Tu pr’loọng đong đha rựt tu cơnh đêếc bêl ặt la lay, díc điêl nắc muy đươi dua 2 công k’tiếc bhươn âng a conh a căn. Lấh bh’rợ pa dạy học, t’coóh dzợ học p’xoọng bh’rợ thú y zư pa dứah cr’ay đoọng ha bh’năn đoọng t’bơơn p’xoọng zên. Moọt c’moo 2000, k’tiếc k’bunh cóh chr’val An Khánh nắc doó lấh dal, tu cơnh đêếc t’coóh k’rong k’bơớch zên lâng vặ bơơn 1 hecta k’tiếc. Tỵ l’lăm kiêng chóh bhrợ tơơm cha p’lêê yêm âng vel đong, tu cơnh đêếc t’coóh quyết định đhêy pa dạy đoọng k’rong pa dưr kinh tế bhườn.  bêl ahay, đhăm bhươn âng t’coóh chơớih pay chóh c’chăl 3 râu tơơm chr’nóh yêm cơnh: Nhãn- Măng cụt lâng píh bhung Năm roi. Đăn đâu, tơơm nhẵn lâng píh Nam Roi xiêr ha tộ chr’nắp tu buôn crêê pr’lúh cr’ay, tu cơnh đêếc t’coóh t’bhlâng dzang chóh 3 râu tơơm bha lâng nắc: Ca cao- píh bhung n’căr t’viêng lâng măng cụt. tu đươi dua crêê cơnh kỹ thuật tơợ sách báo, cán bộ khuyến nông pa choom đoọng lâng pa choom tơợ apêê n’lơơng, tu cơnh đêếc nang chr’nóh âng t’coóh Long dưr t’viêng liêm, trọ p’lêê. Tước nâu câi, tơợ đhăm k’tiếc ta vặ lâng âng ca conh ca căn đoọng, pr’loọng đong t’coóh Đàm Văn Long âi vêy tước 3 hecta nang chr’nóh. Cóh đêếc vêy dâng 1,5 hecta píh bhung n’căr t’viêng, 7 công k’tiếc chóh măng cụt lâng bơơn chóh lấh 1.200 tơơm ca cao chóh c’chăl lâng 2 râu tơơm n’tếh. nang chr’nóh n’nâu, zấp c’moo bơơn pay lấh 6 tấn p’lêê măng cụt, 25 tấn p’lêê ca cao lâng 19 tấn píh bhung. C’moo ahay, n’đhơ zên p’lêê xiêr ha tộ, n’đhơ cơnh đêếc nang chr’nóh âng đha nuôr n’nâu pay pa chô lấh 450 ức đồng.  Xay moon tước bh’rợ chóh tơơm cha p’lêê liêm choom, t’coóh Đàm Văn Long xay moon:

Đoọng chóh tơơm cha p’lêê bơơn chất lượng, cơnh lâng đha nuôr l’lăm nắc ađay choom chơớc pa choom ghít ng’cơnh chóh bhrợ pa crêê. Xang n’nắc, đươi dua cóh đhăm chr’nóh đay chóh bhrợ. Râu 2 nắc choom chơớih pay m’ma đoọng la crêê liêm, choom đươi dua k’tiếc đoọng u liêm glặp lâng ting zấp râu t’nơơm. Râu pêê nắc choom p’ghít tước phân, đác đoọng zấp lâng râu puôn nắc pa liêm vệ sinh ta luôn đoọng rơớt đhr’năng pr’lúh cr’ay.

Đoọng zư x’mỉ rlêy đhăm chr’nóh bhứah cơnh đâu, zấp c’moo, t’coóh Đàm Văn Long nắc ta luôn lướt vặ p’xoọng lấh 1.000 t’ngay pa bhrợ. Apêê pa bhrợ bơơn t’coóh pa choom đoọng kỹ thuật zư x’mir lêy nang chr’nóh.

La lay lâng apêê zr’lụ bhườn toor đăn đêếc, nang chr’nóh âng t’coóh Long chóh bha bhứah, đoọng vêy chất lượng dal. Pa bhlâng nắc, bêl tơơm boong,  t’coóh doó đươi dua z’nươu nắc p’zay lướt poor p’lêê. Tu cơnh đêếc, zấp râu p’lêê đhị zr’lụ nang chr’nóh n’nâu doó vêy dư lượng z’nươu, k’đhơợng liêm ha ngai đươi dua. CÓh nang chr’nóh, t’coóh pếch bấc mương k’tứi đoọng cha hooi lơi đác, hân noo  đác nong lâng bhrợ t’váih đoọng phù sa chô ga bọ zấp c’moo. Đươi vêy cơnh đêếc, nắc zr’lụ bhườn n’nâu ta luôn liêm t’viêng, bơơn bh’nơơn dal. C’la t’coóh Đàm Văn Long, bấc c’moo âi bơơn danh hiệu đha nuôr bhrợ têng cha choom. T’mêê đâu, t’coóh nắc vinh dự lướt ooy Hà Nội pấh Liên Hoan đha nuôr bhrợ cha choom prang k’tiếc, bơơn Thủ tướng Chính phủ cher đoọng bằng khen. Xoọc đâu, t’coóh dzợ vinh dự pa cắh mặt đoọng ha đha nuôr tỉnh Bến Tre lớt pấh Đại hội thi đua chắp hơnh k’tiếc prang k’tiếc g’lúh 9 k’noọ ta bhrợ cóh Hà Nôi. T’coóh Lương Văn Vũ, Phó CHủ tịch Hội đha nuôr bhrợ ha rêê đhuốch chr’val An Khánh, chr’hoong Châu Thành, tỉnh Bến Tre moon:

Pr’đhang âng t’coÓh Long pa bhlâng liêm choom. Vêy pr’đơợ n’đắh quỹ k’tiếc chóh bhrợ, a noo đươi dua râu liêm crêê âng khoa học kỹ thuật, chóh bhrợ liêm choom lấh t’piing lâng đha nuôr n’lơơng cóh chr’val. Pr’đhang n’nâu bơơn chơớih pay cấp tw bấc c’moo âi. N’đắh Hội nắc choom bhrợ t’bhứah đoọng đha nuôr pa choom  lêy đoọng đươi dua moọt chóh bhrợ liêm choom.

 Bơơn năl, cr’chăl ha nua bêl năc cán bộ vel 7 lâng bhrợ Chủ tịch Hội Nông dân, Chủ tịch UBMTTQVN chr’val An Khánh, t’coóh Đàm Văn Long năc sma nứih cán bộ gương mẫu. t’coóh p’zay bhrợ cóh bh’rợ p’too moon apêê đong liêm loom chóh bhrợ lấh 1 ha riêng đhr’nong đong cr’er,  cher đoọng pr’hêl ha k’ha riêng cha nắc đha rựt; chóh brhợ bấc c’nặt c’lâng vel bhươl… Lấh bh’rợ pa dưr bh’rợ tr’nêng, t’coóh nắc t’bhlâng chroi đoọng ha bh’rợ xã hội đhị vel đong, pa bhlâng nắc zooi đoọng m’ma chr’nóh, kỹ thuật zooi đoọng ha bấc đha nuôr n’lơơng  ting bhrợ liêm choom, z’lấh đha rựt. n’đhơ nắc muy c’la nang chr’nóh, n’đhơ cơnh đêếc t’coóh Đàm Văn Long công cắh âi pa đhêy đhị đêếc, nắc dzợ t’bhlâng pa dưr pr’đhang  bh’rợ pa zum lâng nang chr’nóh lâng du lịch sinh thái:

Tơợ bêl acu nắc p’zay zư x’mir lêy pr’đhang nang chr’nóh âng cu ting t’ngay ting dưr k’rơ lấh, đoọng vêy thu nhập bấc, đoọng ha ca coon cha chau học tr’tước. pr’đhang âng cu pa chắp tước đoọng ha t’mooi ting lum lêy đoọng pa dưr thu nhập bhrợ đoọng t’váih đoọng ha đha nuôr bh’rợ tr’nêng.

Tơợ pr’ặt tr’mông zr’nắh k’đháp, đươi vêy tr’pang têy zay ta bách,  âi dưr váih tỷ phú nang chr’nóh. Tấm gương bhrợ têng choom âng t’coóh Đàm Văn Long đhị vel 7, chr’val An Khánh, chr’hoong Châu Thành, tỉnh Bến Tre nắc crêê cơnh ta xay moon hơnh déh lâng bhrợ t’bhứah.

                   BẾN TRE:MỘT NÔNG DÁN LÀM GIÀU VỚI VƯỜN CAY ĂN TRÁI

Hiện nay, Bến Tre là một trong số địa phương có mô hình trồng cây ăn quả lớn nhất vùng ĐBSCL. Từ mô hình này đã xuất hiện nhiều tấm gương sản xuất giỏi, vươn lên làm giàu, trong đó có mô hình trồng cây ăn quả xen canh của ông Đàm Văn Long tại ấp 7, xã An Khánh, huyện Châu Thành. Ông Long là nông dân sản xuất giỏi cấp toàn quốc nhiều năm liền .

Ông Đàm Văn Long  trước đây là giáo viên tiểu học rồi làm cán bộ xã An Khánh, song ông lại “có duyên” với nghề làm vườn hơn. Chính vì làm vườn đã giúp gia đình ông có cuộc sống khá giả. Ông Long kể: Do gia đình nghèo nên khi ở riêng vợ chồng ông chỉ thừa hưởng 2 công đất vườn của cha mẹ. Ngoài việc đi dạy học, ông còn  học thêm nghề thú y điều trị bệnh cho vật nuôi để kiếm thêm thu nhập.  Vào năm 2000, đất đai ở xã An Khánh giá rất thấp nên ông dành dụm tiền và sang nhượng được 1 ha đất vườn tạp. Vốn rất ham thích trồng cây ăn quả đặc sản nên ông quyết định nghỉ dạy học để tập trung phát triển kinh tế vườn. Trước đây, mảnh vườn của ông chọn trồng xen canh 3 loại cây đặc sản như:  Nhãn- Măng cụt và bưởi  Năm Roi. Gần đây, cây nhãn và bưởi Năm Roi sụt giá hay bị sâu bệnh nên ông  quyết tâm chuyển sang trồng 3 loại cây chủ lực là: Ca cao- bưởi da xanh và măng cụt. Do áp dụng đúng các tiến bộ kỹ thuật từ sách báo, cán bộ khuyến nông hướng dẫn và học tập các nhà vườn khác nên vườn cây của ông Long  xanh tốt, trĩu quả. Đến thời điểm này, từ số diện tích đất sang nhượng và cha mẹ cho, gia đình ông Đàm Văn Long đã có đến 3 ha vườn. Trong đó có khoảng  1,5 ha cây bưởi da xanh, 7 công đất trồng cây măng cụt và trồng được hơn 1.200 cây ca cao trồng xen với 2 loại cây trên. Vườn cây này, mỗi năm cho thu hoạch trên 6 tấn trái măng cụt, 25 tấn trái ca cao và 19 tấn bưởi. Năm ngoái, dù giá trái cây sụt giảm nhưng trang trại vườn cây của người nông dân này cho lãi trên 450 triệu đồng. Đề cập đến việc trồng căn ăn quả hiệu quả cao, ông Đàm Văn Long chia sẻ: Để trồng cây ăn trái đạt chất lượng, đối với nông dân trước tiên mình phải học hỏi kỹ thuật cho đúng mức. Sau đó, áp dụng vảo mảnh vườn của mình canh tác. Thứ hai là mình phải chọn giống cho chuẩn, phải sử dụng đát6 cho phù hợp với từng loại cây. Thứ ba là phải chú trọng phân, nước cho đầy đủ và thứ tư là phải đảm bảo vệ sinh thường xuyên để hạn chế sâu bệnh.

             Để chăm sóc khu vườn có diện tích lớn này, mỗi năm, ông Đàm Văn Long phải thường xuyên thuê mướn thêm hơn 1.000 ngày công lao động. Các nhân công được ông hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc vườn cây. 

Khác với các khu vườn chung quanh,  vườn của ông Long trồng với mật độ thưa, lấy trái ít để đạt chất lượng cao. Đặc biệt, khi cây ra quả, ông không sử dụng thuốc mà chịu khó bao trái. Do vậy, các loại trái cây tại khu vườn này tuyệt đối không có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trên trái, đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng. Trong vườn cây, ông đào nhiều mương nhỏ để tiêu thoát nước vào mùa mưa, mùa triều cường và tạo cơ hội cho lượng phù sa bồi đắp hàng năm. Nhờ vậy, mà khu vườn này luôn tươi tốt, đạt năng suất cao. Bản thân ông Đàm Văn Long, nhiều năm liền đạt danh hiệu nông dân sản xuất giỏi toàn quốc. Mới đây, ông vinh dự đi Hà Nội dự Liên hoan nông dân sản xuất kinh doanh giỏi toàn quốc, được Thủ tướng Chính phủ tặng bằng khen. Hiện nay, ông còn vinh dự đại diện cho nông dân tỉnh Bến Tre đi dự Đại hội thi đua yêu nước toàn quốc lần IX sắp diễn ra tại Hà Nội. Ông  Lương Văn Vũ, Phó Chủ tịch Hội nông dân xã An Khánh, huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre cho biết: Mô hình của ông Long đạt hiệu quả kinh tế rất cao. Có điều kiện về quỹ đất canh tác, ông áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, trồng trọt đạt hiệu quả cao so với các hộ nông dân khác trong xã. Mô hình này được xét chọn đạt cấp TW nhiều năm liền. Phía Hội cần nhân rộng để cho bà con nông dân học hỏi để áp dụng vào trồng trọt đạt kết quả.

            Được biết, thời gian qua khi là cán bộ ấp 7 và làm Chủ tịch Hội nông dân, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc xã An Khánh, ông Đàm Văn Long là người cán bộ mẫn cán. Ông rất tích cực trong công tác, vận động các nhà hảo tâm xây dựng được hơn một trăm căn nhà tình nghĩa, nhà tình thương, tặng quà cho hàng trăm lượt người nghèo; xây dựng nhiều tuyến đường giao thông nông thôn…Ngoài việc phát triển sản xuất, ông tiếp tục đóng góp cho hoạt động xã hội tại địa phương, nhất là hỗ trợ cây giống, kỹ thuật giúp cho nhiều nông dân khác làm vườn đạt hiệu quả, thoát nghèo. Dù là chủ một trang trại “kiểu mẫu”, nhưng ông Đàm Văn Long vẫn chưa dừng lại mà tiếp tục phát triển mô hình kết hợp vườn cây và du lịch sinh thái: Tôi phải chăm chút vô mô hình trang trại của tôi ngày càng phát triển hơn để có thu nhập cao, cho con cái ăn học đến nơi tới chốn. Mô hình của tôi hướng tạo cho khách tham quan để tăng thu nhập và phục vụ cho bà con nhàn rỗi có việc làm thêm.

            Từ hoàn cảnh khốn khó, nhờ bàn tay lao động cần cù, sáng tạo đã trở thành tỉ phú miệt vườn. Tấm gương  sản xuất giỏi của ông Đàm Văn Long tại ấp 7, xã An Khánh, huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre  xứng đáng được biểu dương và nhân rộng.