Băn xong bhrông r’rứah nắc bhiệc p’têết pazưm, băn zư xong bhrông căn conh mưy đhị. Bơr căn conh nắc giao phối, xang nặc rứah váih acoon lâng băn zư acoon đhị môi trường âng manứih tự bhrợ têng. Xoọc đâu vêy bấc pr’loọng đhanuôr k’rong bhrợ kinh tế tơợ bhiệc băn xong bhrông bơơn bhrợ zên. T’ruíh Jưn jứah xay moon cơnh choom bhrợ cha bêl đâu nắc xay moon đoọng đhanuôr lâng pr’zợc năl đắh bhiệc băn xong bhrông r’rứah.

         1. Bhiệc lêy pay bêl băn xong bhrông r’rứah

          - Lêy pay căn lâng conh:

M’bứi bhlâng nắc 2 p’nong mưy căn mưy conh mơ 8 c’xêê tuổi nắc a’tếh. xong bhrông nắc ơy bơơn đoọng ặt mamung cóh đông tơợ bêl bơơn cọp cóh crâng cắh cậ acoon xong bhrông bơơn băn tơợ k’tứi.

Lêy k’rơ liêm, oó la’lấh mọ lâng cung oó lấh oóch, lêy xọc xa’xil, đa’đấh. Lêy băn mơ 2 p’nong mưy căn mưy conh cóh mưy c’roọl.

           - C’roọl bh’năn:

Lêy bhrợ dal mơ 1 mét, bhứah 0,4 mét, zâp đoong n’loong pậ, bấc. Mưy rổ nhựa cắh cậ rổ bhrợ lâng am, pậ mơ 15 cm. Rổ ta bhrợ nhâm mâng dal mơ 0,7-0,85m, zâp đoong lêy đợc liêm crêê đoọng xong bhrông lướt ặt liêm buôn.

             - Ch’na cha:

Lấh mơ p’lêê p’coo nắc lêy vêy đạm a’chim a’đhắh cơnh a’mít, g’rưy, ađing đang… mơ đhiệp glặp.

Đác âm lêy liêm sạch, zâp âm.

             -Pr’đươi bhrợ têng c’roọl:

Lêy pay n’jăng ha’roo, nilon, pr’níh… moon zr’nưm nắc râu âng xong bhrông kiêng.

            2. Bhiệc bhrợ têng

            Tr’nơợp nắc tơợ bêl xong bhrông ơy xăl xọc g’lúh 1.

           Xong bhrông căn cắh cậ conh nắc tơợp lêy chấc pr’đươi bhrợ đông, bêl đâu nắc đhanuôr lêy choom t’moót p’lóh ooy c’roọl pậ ơy ra’văng, cắh cậ băn ooy c’roọl pậ bêl xong bhrông ơy năl cha cha.

          Pa’xoọng đạm a’chim a’đhắh 2-3 chu mưy tuần. Bêl xong bhrông tước mơ 8 c’xêê tuổi nắc chất lượng cr’liêng lâng tinh trùng ơy zâp c’rơ đoọng váih acoon, vêy đoo mơ 6 c’xêê tuổi nắc choom váih acoon.

         Bêl xong bhrông căn mơ 2 c’xêê, zâp apêê đhanuôr lêy tóh âng đoo n’léh gít, bêl xoọc váih acoon cóh luônh g’lúh tr’nơợp tơợ g’lúh 2 nắc lêy cha’mêết zâp c’léh bh’rợ n’lơơng, luônh pậ, cắh lấh kiêng ta coọp đhị luônh, pr’ắt lalay cơnh, cha bấc, g’lúh nâu nắc lêy đoọng cha pa’xoọng.

         Mơ 1 tuần l’lăm rứah, xong bhrông căn nắc grơơ nhool, cắh đoọng xong bhrông conh moót cóh boọng, hadang lêy cha’mêết vêy c’léh bh’rợ nâu nắc lêy coọp xong bhrông conh glúh ắt cóh lơơng.

          Cung vêy bêl xong bhrông bêl k’noọ rứah nắc doọ vêy n’léh váih râu rị lalay cơnh, 3 t’ngay l’lăm rứah, xong bhrông conh cung doọ vêy râu dưr váih cắh liêm crêê nắc choom băn zr’nưm.

           Lêy p’gít đoọng cha bấc lấh mơ bêl lơơng mơ 1/3,pa’xoọng đạm.

        Xong bhrông acoon padưr pa’xớc đấh, lấh 14 t’ngay nắc choom đoọng ắt lalay, tu cơnh đâu, ooy cr’chăl tr’nơợp ahêê lêy cha’mêết, oó đoọng bhrợ cắh liêm crêê cóh cr’loọng./.

 

KỸ THUẬT NUÔI SÓC ĐẤT SINH SẢN

 

 

           Nuôi sóc đất sinh sản là hình thức ghép đôi, nuôi dưỡng cá thể sóc bố mẹ trong cùng một môi trường. Hai cá thể này giao phối, mang thai, sinh con và nuôi dưỡng con hoàn toàn trong môi trường nhân tạo. Hiện có rất nhiều hộ dân đầu từ làm kinh tế từ mô hình nuôi sóc đất cho thu nhập cao. Tiết mục “Cùng nhau bàn cách làm ăn” hôm nay sẽ thông tin cho bà con được biết về kỹ thuật nuôi sóc đất sinh sản.

           I. Cách lựa chọn khi nuôi sóc đất sinh sản

           1. Cá thể bố mẹ

- Ít nhất một cặp đực - cái (khác bố mẹ) trong tầm từ 8 tháng tuổi trở lên. Sóc đã được thuần hóa từ khi bắt từ rừng về hoặc sóc con được nuôi từ nhỏ.

-Sức khỏe tốt, không quá béo hoặc quá gầy, lông mượt, lanh lẹ. Chỉ nên nuôi 1 cặp trong mỗi chuồng.

           2. Chuồng

- Chiều cao 1m, rộng 0,4m. Có các cành cây nhánh lớn, có chạc.

-1 rổ nhựa hoặc rổ tre đường kính ~15cm. Rổ thiết kế chắc chắn ở độ cao từ 0,7-0,85m, các cành nhánh phù hợp cho sóc leo trèo.

            3. Thức ăn

- Ngoài trái cây phải có đạm động vật như côn trùng nhỏ: dế, sâu, cào cào,...), lượng vừa phải.

-Nước uống vệ sinh, đầy đủ.

            4. Vật liệu xây tổ

Tổ cho sóc đất gồm rơm, nilon, cọng chổi…nói chung là bất cứ thứ gì mà sóc thích.

            II. Quy trình

           Bắt đầu từ lúc các cá thể hoàn thành thay lông lần 1.

           Con cái (hoặc đực) bắt đầu tìm kiếm vật liệu về làm tổ, lúc này bà con có thể thả vào chuồng lớn (đã chuẩn bị sẵn), hoặc nuôi trong chuồng lớn khi cặp sóc đã biết ăn.

         Bổ sung thêm đạm động vật (2-3 lần/tuần). Khi đôi sóc đến tầm 8 tháng tuổi thì chất lượng trứng và tinh trùng đã đủ khỏe để đậu thai, có cá thể 6 tháng tuổi đã có thể thụ thai.

           Khi sóc mẹ mang thai (khoảng 2 tháng), các bà con sẽ thấy vú nổi rõ (khi mang thai lần đầu - từ lần thứ 2 phải quan sát các dấu hiệu khác), bụng to ra và hơi căng, rất ghét bị bắt ở phần bụng, tính tình thất thường, ăn nhiều, giai đoạn này nên cho ăn thêm.

        Tầm 1 tuần trước sinh sóc mẹ sẽ hơi hung dữ, không cho sóc đực vào ổ, nếu quan sát thấy có dấu hiệu đó thì nên bắt sóc đực ra khỏi lồng, nuôi cách li.

          Cũng có trường hợp trước sinh sóc cái không có biểu hiện gì lạ, 3 ngày trước sinh đi đứng hơi nặng, thở mạnh, vẫn ở cùng sóc đực ngay cả khi đã sinh con, sóc đực cũng không có dấu hiệu nguy hiểm thì có thể nuôi chung.

             Chú ý cho ăn nhiều hơn bình thường 1/3, bổ sung đạm.

             Sóc con phát triển nhanh, qua 14 ngày là có thể tách mẹ, vì vậy trong giai đoạn đầu các bạn nên chú ý theo dõi, tránh làm động tổ.

            Chúc bà con và các bạn thành công./.