Moon tước ooy bhiệc chóh bhơi voi ooy đắh bhiệc b’băn, bấc ngai buôn k’noọ nắc bhiệc nâu ba buôn bhlâng. Hân đhơ cơnh đêếc, đoọng choom bhrợ padưr pr’đươi bh’nơơn liêm dal, manứih bhrợ têng nắc lêy năl 2, 3 c’lâng bh’rợ chóh bhrợ pabhlâng chr’nắp. ooy t’ruíh Jưn jứah xay moon cơnh choom bhrợ cha bêl đâu, ahêê nắc đh’rứah chấc lêy năl ooy đắh bhiệc chóh bhơi voi ooy bhiệc b’băn:

     Lâng k’tiếc bhơi k’tang a’bhưi t’váih đoọng cơnh xoọc đâu nắc cung cắh liêm zâp đoọng ha bhiệc băn padưr bh’năn băn, bhrợ bh’năn băn ma oom oóch, buôn váih pr’lúh cr’ay, rứah váih cung cắh liêm bấc. tu cơnh đâu, kiêng paliêm đợ t’nooi bh’năn băn liêm choom lấh mơ, moót hân noo p’răng xơớt nắc ahêê lêy chóh pa’xoọng bhơi k’tang đoọng pa’xoọng ch’na cha ha bh’năn băn. Azi nắc xay moon 2, 3 c’lâng bh’rợ chóh bhơi voi, nắc mưy ooy m’ma bhơi đơơng chô bh’nơơn dal, mặ zâng lâng đhị k’tiếc p’răng xơớt cóh k’tiếc k’ruung hêê.

      Bêl k’noọ chóh bhrợ ahêê nắc lêy cha’mêết đợ cr’liêng xa’nay cơnh đâu:

      Ra’văng k’tiếc:

    Choom chóh bhơi voi ting c’lâng chuyên canh lâng thâm canh cắh cậ chóh bhơi voi n’jứah bhrợ g’roong pay ch’na cha ha bh’năn băn. Xoọc bêl chohd chuyên canh lâng thâm canh nắc lêy pay k’tiếc liêm glặp cơnh lâng cr’noọ âng t’nơơm: lêy k’tiếc vêy tầng chóh bhrợ lấh 30cm, laliêm, choom đác lướt hooi, độp dz’dzong. Lêy bhrợ pa’liêm k’tiếc 2 chu lâng bhrợ pa’sạch bhrơi k’tang, lâng lêy bhrợ t’mơ k’tiếc. bhrợ n’lung đhộ mơ 15-20cm ting c’lâng đông tây, n’lung nâu tước n’lung n’tốh mơ 60cm. cung choom chóh ting bha’nụ mơ 40cm lâng n’lung nâu tước n’lung tốh 60cm.

     Phân bón:

    Ting lêy đhị chóh bhrợ liêm hay cắh nắc choom đươi dua phân bón lalay mơ. Mơ 1ha nắc lêy bón 15-20 tân phân chuồng, 300-400kg đạm ure, 250-300 ký super lân, 150-200kg sulphat kali. Zâp râu phân hữu cơ, phân lân, phân kali đươi lêy bón lót pazêng cóh k’tiếc chóh bhơi. Hadợ phân đạm nắc lêy pác t’mơ đoọng ha zâp g’lúh bơơn bhrợ lâng bón thúc xang zâp g’lúh cắt. hadang k’tiếc k’dzụa nắc lêy bón pa’xoọng vôi.

      Bhiệc chóh lâng zư lêy:

    Chóh lâng c’nắt t’nơơm, lêy pay t’nơợp pa’pậ mơ 80-100 t’ngay chóh bhrợ. Tệch pay mơ 25-30cm lâng vêy 3-5 mắt m’bhộc. zâp hécta nắc chóh mơ 8-10 tấn. lêy đợc chóh paliêm, c’chăl mơ 30-40cm lâng ra’lắp k’tiếc bịng mơ 5 cm đoọng hom nâu dưr cóh mặt k’tiếc mơ 10 cm, lâng têêm ngăn mặt k’tiếc liêm ma mơ xang bêl ga’lập k’tiếc. xang bêl chóh 10-15 t’ngay, đhị m’bhộc nâu nắc tơợp dưr váih. Lêy cha’mêết đợ mơ m’bhộc váih lâng ha dang vêy đhị m’bhộc ma răng chêết, nắc lêy chóh cớ, lâng bhrợ sạch bhơi k’tang lâng pay quốc bhrợ paliêm đoọng k’tiếc liêm lấh, lêy oó ta’gợ tước t’nơơm m’ma. Bêl bơơn bhrợ mơ 30 t’ngay nắc lêy bón thúc lâng 100kg urê đoọng ha zâp hécta. Pay quốc bhrợ paliêm bhơi k’tang, bêl xoọc bhơi k’tang k’noọ dưr chặt váih, ga’lọp liêm cóh mặt k’tiếc.

     Bơơn bhrợ lâng đươi dua:

   Xang bêl chóh 80-90 t’ngay nắc lêy bơơn bhrợ g’lúh tr’nơợp, oó ơy bơơn bhrợ xoọc dzợ nhuum g’lúh tr’nơợp. c’chăl bêl xang g’lúh bơơn pay tr’nơợp nắc mơ 30-45 t’ngay, bêl bhơi k’tang dal mơ 80-120cm. zâp g’lúh bơơn bhrợ nắc ley cha’mêết cắt ríah mơ 5 cm đhị mặt k’tiếc lâng cắt paliêm, oó đợc m’bhộc t’nơơm dzợ, đoọng bhơi k’tang chô cặt váih liêm ma mơ cớ. xang zâp g’lúh bơơn bhrợ lâng váih hi’la nắc lêy bón thúc lâng đạm ure. Choom đươi bhơi voi đoọng ha bh’năn băn cha xoọc t’mêê cắh cậ ủ đợc k’dzụa đoọng k’rong k’míah đợc bêl cắh váih ch’na cha./.

KỸ THUẬT TRỒNG CỎ VOI TRONG CHĂN NUÔI

Khai thác

     Nhắc đến việc trồng cỏ trong chăn nuôi, nhiều người thường cho rằng đây là việc vô cùng đơn giản. Tuy nhiên, để có thể tạo ra nguyên liệu có năng suất cao, người thực hiện cần phải biết đến một số kỹ thuật vô cùng quan trọng. Trong tiết mục Cùng nhau bàn cách làm ăn hôm nay, chúng ta cùng tìm hiểu về kỹ thuật trồng cỏ voi trong chăn nuôi.

    Với diện tích đồng cỏ tự nhiên như hiện nay thì không thể đáp ứng được nhu cầu của gia súc, dẫn đến tình trạng gia súc gầy yếu, dễ sinh bệnh tật, sinh sản kém. Vì vậy, muốn cải thiện đàn gia súc được tốt hơn, nhất là vào mùa khô hạn chúng ta phải trồng thêm cỏ cung cấp thêm thức ăn cho gia súc. Chúng tôi giới thiệu kỹ thuật trồng cỏ voi, là một trong những giống cỏ có năng suất cao, chịu được hạn thích nghi với điều kiện thời tiết khí hậu ở nước ta.

    Trước khi trồng ta cần lưu ý những việc:

    - Chuẩn bị đất

   Có thể trồng cỏ voi theo hướng chuyên canh và thâm canh hoặc trồng cỏ voi vừa làm hàng rào vừa lấy thức ăn cho gia súc. Trong trường hợp trồng chuyên canh và thâm canh, cần chọn loại đất phù hợp với yêu cầu của cây: loại đất có tầng canh tác trên 30cm, nhiều màu, tơi xốp, thoát nước, có độ ẩm trung bình đến hơi khô. Cần cầy sâu, bừa kỹ hai lượt và làm sạch cỏ dại, đồng thời san phẳng đất. Rạch hàng sâu 15-20 cm theo hướng đông tây, hàng cách hàng 60 cm. Cũng có thể trồng theo khóm với mật độ bụi nọ cách bụi kia 40 cm và hàng cách hàng 60cm.

      - Phân bón

    Tuỳ theo chân ruộng tốt hay xấu mà có thể sử dụng lượng phân bón khác nhau. Trung bình cho 1 ha cần bón: 15 - 20 tấn phân chuồng hoai mục; 300 - 400 kg đạm urê; 250 - 300 kg super lân; 150 - 200 kg sulphat kali. Các loại phân hữu cơ, phân lân, phân kali dùng bón lót toàn bộ theo lòng rãnh trồng cỏ. Riêng phân đạm thì chia đều cho các lần thu hoạch và bón thúc sau mỗi lần cắt. Nếu đất chua (pH <5) thì phải bón thêm vôi.

     - Cách trồng và chăm sóc

    Trồng bằng thân cây (hom), chọn cây mập và hom bánh tẻ (ở độ tuổi 80-100 ngày). Chặt vát hom với độ dài 25 - 30 cm/hom và có 3-5 mắt mầm. Mỗi hecta cần 8 -10 tấn hom. Đặt hom trong lòng rãnh, chếch 450, cách nhau 30-40 cm và lấp đất dầy khoảng 5 cm sao cho hom nhô trên mặt đất khoảng 10 cm và bảo đảm mặt đất bằng phẳng sau khi lấp. Sau khi trồng 10-15 ngày mầm bắt đầu mọc. Tiến hành kiểm tra tỷ lệ mọc mầm và nếu có hom chết, cần trồng dặm lại, đồng thời làm sạch cỏ dại và dùng cuốc xới xáo nhẹ làm cho đất tơi, thoáng (chú ý không chạm vào thân cây giống). Lúc được 30 ngày tiến hành bón thúc bằng 100 kg urê cho mỗi hecta. Dùng cuốc làm sạch cỏ dại thêm vài lần, trước khi cỏ lên cao, phủ kín mặt đất.

    - Thu hoạch và sử dụng

    Sau khi trồng 80-90 ngày thu hoạch đợt đầu (không thu hoạch non đợt đầu). Khoảng cách những lần thu hoạch tiếp theo là 30-45 ngày, khi thảm cỏ có độ cao khoảng 80 - 120 cm. Mỗi lần thu hoạch lưu ý cắt gốc ở độ cao 5 cm trên mặt đất và cắt sạch, không để lại mầm cây, để cho cỏ mọc lại đều. Cứ sau mỗi lần thu hoạch và cỏ ra lá mới lại tiến hành bón thúc bằng đạm urê. Có thể dùng cỏ voi cho gia súc nhai lại ăn tươi hoặc ủ chua để dự trữ cho những thời điểm khan hiếm thức ăn thô xanh./.