Chanh nắc râu t’nơơm cha p’lêê bơơn bấc ngai kiêng đươi tu pr’đươi chr’nắp âng đoo đoọng ha c’rơ tr’mung âng acoon manứih. Bhiệc chóh t’nơơm chanh cung liêm buôn lâng đơơng chô bh’nơơn liêm dal.

    Chanh nắc râu t’nơơm cha p’lêê âng tô bhúh píh quýt vêy tơơm ríah á nhiệt đới. Chanh vêy bấc m’ma, zâp m’ma buôn lưm lêy cơnh chanh giấy buôn bơơn bấc ngai chắp kiêng tu n’căr ki’đặ, bấc đác, đha’hưm, chanh đha’hưm Indo bơơn ta pay tơợ Indonesia, p’lêê vil liêm, chanh lima persa cắh váih cr’liêng, chanh Eureka… chóh chanh buôn bhlâng, buôn glúh váih pô, p’lêê, liêm choom chóh bhrợ lâng bấc râu k’tiếc, bấc đhị ze’lụ cóh k’tiếc k’ruung hêê.

    - Cr’chăl t’ngay chóh bhrợ, nắc lêy chóh bêl hân noo ha’pruốt c’xêê 2-3, hân noo c’loọt chóh tơợ c’xêê 8-10 lâng choom chóh zâp c’moo.

   - Đợ mơ đhộ k’tiếc chóh: Lêy pếch k’tiếc bhứah mơ 60-80cm, đhộ lêy mơ chất k’tiếc. Hadang k’tiếc bha’đưn k’dâng 60-80cm, k’tiếc mơ 30-40cm. Bón lót 20-30kg phân hữu cơ. C’chăl boọng nâu lâng boọng n’tốh mơ 3x3 cắh cậ 3x4m.

    - Pay k’tiếc goóh liêm bhrợ pa’nhoonh xang nặc hr’lục pa’xoọng hỗn hợp êệ k’roóc a’ọc, ta’pêếh lâng phân lân, m’bứi zanươu zêl g’rưy đoọng zêl cha’groong pr’lúh lâng tuyến trùng ríah, xang nặc bung bhrợ dal 5 cha’đa lâng bhứah 5 cha’đa vuông. Xang nặc bhrợ boọng đoọng chóh t’nơơm chanh, pa’đhâng mưy bêệ n’loong đoọng zư đợc t’nơơm chanh t’mêê chóh dzoọng váih tíh liêm doọ c’lâm hư lâng zúp đoọng ríah nhuum đấh padưr pa’xớc.

    - Mưy cr’chăl t’tưn, bêl dưr chặt váih hi’la t’mêê nhuum nắc choom bón pa’xoọng m’bứi phân NPK cắh cậ xịt pa’xoọng phân bón hi’la Lay-o, Combi-5 đoọng ha t’nơơm glúh váih hi’la t’mêê doọ crêê đhí bhrợ t’vêếh pa’hư. Buôn lêy đoong hi’la ch’mặt váih mơ 2 phân nắc choom xịt zanươu zêl cha’groong g’rưy, tước bêl đoong t’mêê dưr váih hi’la liêm bấc nắc choom xịt zanươu cha’groong pr’lúh. Ting cơnh đhr’năng t’nơơm cắh cậ ting g’lúh glúh váih đoong hi’la đươi dua phân bón liêm glặp.

     Bêl k’noọ chóh, bón lón phân êệ a’ọc k’roóc, phân hữu cơ mơ 20 ký đhị mưy boọng chóh. Bón đắh dứp boọng, ga’lập m’bứi k’tiếc lâng đợc t’nơơm acoon đoọng chóh. Xang bêl chóh, tưới đác zư dz’dzong ha t’nơơm. Choom tưới tơợ 2-3 t’ngay đhị 1 chu đoọng ha đợ tuần tr’nơợp xang bêl chóh. Xang nặc k’dâng 1-10 t’ngay nắc tưới 1 chu. Taluôn lêy zư liêm sạch bhơi k’tang.

      Bón thúc đoọng ha t’nơơm

    - C’moo tr’nơợp nắc lêy bón thúc mơ 1 a’vạ x’roọng phân urê hr’lục lâng bình 10 lít đác đoọng tưới ha t’nơơm. Mưy c’moo tưới 3-4 chu. T’nơơm chanh buôn chóh lâng buôn zư lêy, hân đhơ kiêng bơơn bh’nơơn dal, chất lượng dal nắc lêy âng đơơng liêm zâp dinh dưỡng cơnh đợ râu tơơm chr’nóh lơơng.

    - Choom pa’xoọng phân lân, kali lâng zâp râu vi trung, vi lượng ting lêy ooy bhiệc bón pa’xoọng phân hữu cơ lâng hữu cơ khoáng ting cơnh k’đươi moon. Bêl tưới lâng phân hữu cơ hr’lục pazưm đa’đạc mơ 1-5 đoọng tưới ha t’nơơm. Bón thúc tơợ c’moo thứ 2 nắc 100-500g phân urê ooy mưy t’nơơm đhị mưy c’moo.

    - Lêy p’gít zêl cha’groong pr’lúh cung cơnh zư lêy, bhrợ paliêm đoong hi’la taluôn. Cắt lơi đợ đoong la’lấh bấc, đăn ríah, cắh cậ đoong ma răng hư, đoọng đợc đha’hư tưn taách ha t’nơơm đơơng chô bh’nơơn liêm dal.

       Lêy bhrợ paliêm đoọng t’nơơm glúh váih pô, p’lêê

     Đoọng t’nơơm glúh váih pô, p’lêê liêm choom nắc lêy pa’đhêy bhiệc bón phân, pa’xiêr tưới đác-nắc lêy zư đợc đợ mơ dz’dzong chr’nắp đoọng t’nơơm doọ răng hư đoọng pa’xiêr bhiệc âng đơơng dinh dưỡng ha t’nơơm k’dâng 3-4 tuần. Lêy pêếh lơi đợ p’lêê ta’tứi cóh t’nơơm, pay kéo cắt lơi paliêm đợ đoong ma răng hư đoọng bhrợ tưn taách liêm, bhrợ pr’đơợ đoọng ha zâp đoong n’lơơng đấh dưr váih liêm lâng lêy bhrợ paliêm k’tiếc đhị t’nơơm chanh đoọng bhrợ t’nơơm chanh đấh chặt váih liêm lâng dưr váih pô tơợp c’moo m’mưy, ooy c’xêê 2-3.

     Mơ tơợp c’xêê 12 nắc pa’đhêy bhiệc tưới đác đoọng bhrợ goóh k’tiếc ha t’nơơm mơ 1 c’xêê, xang nặc bón cớ lâng tưới p’dzong đác ooy 2-3 t’ngay, nắc pô glúh váih liêm. Hadang lưm boo, nắc lêy đươi nilon pluum ga’lọp paliêm oó đoọng đác boo moót ooy zr’lụ k’tiếc chóh.

      Lêy bhrợ đoọng chanh glúh váih pô cắh crêê hân noo

    Kinh nghiệm âng đhanuôr bấc vel đông, đoọng chanh glúh váih 2 hân noo đhị mưy c’moo lâng váih p’lêê cắh crêê hân noo đoọng pa’câl bơơn zên cơnh cr’noọ nắc lêy bhrợ bơr pêê râu cơnh đâu, bêl chanh xoọc váih bấc pô, kiêng bhrợ chanh cắh crêê hân noo glúh váih nắc lêy pếch đhộ mơ 20-30cm zr’lụ t’nơơm. Lâng oó dzợ tưới đác, tưới phân, pêếh pay nêếh p’lêê lâng têy cắh cậ phun Ethrel bhrợ zroọ nêếh mơ 50% p’lêê, xang nặc ga’lấp cớ k’tiếc.

     Xang mơ 7-10 t’ngay t’nơơm chanh nắc zroọ hi’la mơ 40-50% đợ hi’la nhuum, pếch c’lâng chr’hooi đhộ mơ 10cm zr’lụ t’nơơm, bón zâp t’nơơm 1-2kg clorua, đoọng k’tiếc goóh ooy cr’chăl 1 c’xêê, xang nặc tưới p’dzong lâng zư lêy paliêm cớ. mơ 30 t’ngay t’tưn nắc chanh tơợp dưr pô cớ, váih p’lêê ooy c’xêê 6-7, đơơng chô p’lêê ooy c’xêê 12 tước c’xêê 2 c’moo t’tưn./.

KỸ THUẬT TRỒNG CHANH CHO QUẢ QUANH NĂM

                                            Theo KT Chăn nuôi và trồng trọt Nông nghiệp

     Chanh là loại cây ăn quả được nhiều người ưa chuộng vì công dụng của nó cho sức khỏe con người. Kỹ thuật trồng cây chanh cũng đơn giản và cho hiệu quả kinh tế khá cao.

    Chanh là loại cây ăn quả thuộc họ Cam quýt có nguồn gốc á nhiệt đới. Chanh có nhiều giống, các giống thường gặp như: chanh giấy được nhiều người ưa chuộng vì mỏng vỏ, nhiều nước, vị thơm; chanh thơm Indo được nhập từ Indonesia, trái tròn, đẹp; chanh lima persa không hạt, chanh Eureka…  Trồng chanh đơn giản, dễ ra hoa, đậu quả, thích nghi với nhiều loại đất và nhiều vùng sinh thái ở nước ta.

    - Thời vụ: Vụ xuân trồng vào tháng 2-3, vụ thu trồng từ tháng 8-10 và có thể trồng vào quanh năm.

    - Mật độ: Hố đào rộng 60-80cm, độ sâu tuỳ theo chất đất. Nếu đất đồi khoảng 60-80cm, đất bằng khoảng 30-40cm. Bón lót 20-30kg phân hữu cơ. Khoảng cách hố trồng thích hợp là 3x3m hoặc 3x4m.

    - Lấy đất mặt liếp hoặc đất mương đã khô băm nhỏ rồi trộn thêm hỗn hợp phân chuồng, tro trấu và phân lân, một ít thuốc trừ sâu để trị rệp sáp và tuyến trùng rễ, rồi đắp thành mô cao 5 tấc và rộng 5 tấc vuông. Móc lỗ đặt cây xuống, mặt đất bầu bằng mặt đất mô, cắm một cây kèm để giữ cho cây mới trồng đứng thẳng không bị gió lay động gốc và giúp cho rễ non mau phát triển.

    - Một thời gian sau, khi đọt chuyển sang lá non thì có thể bón một ít phân NPK hoặc xịt thêm phân bón lá (Lay-O, Combi-5) để cho cây ra đợt đọt non mới đồng loạt hơn, có thể bấm tỉa những đọt quá dài để tạo tán cây tròn hơn không bị gió làm gãy. Thường thì đọt nhú ra khoảng 2 phân có thể xịt thuốc trừ sâu, đến khi đọt non có nhiều lá lụa có thể xịt thuốc trừ nấm bệnh. Tùy theo tình trạng cây hoặc chu kỳ ra đọt non mà áp dụng phân bón hợp lý.

Trước khi trồng, bón lót phân chuồng, phân hữu cơ hoai mục khoảng 20 kg/hố trồng. Bón phía dưới hố, lấp ít đất và đặt cây con để trồng. Sau khi trồng, tưới nước giữ ẩm vừa phải cho cây. Có thể tưới từ 2 – 3 ngày/lần cho những tuần đầu sau trồng. Sau đó khoảng 1 tuần     – 10 ngày tưới 1 lần. Luôn chú ý giữ sạch cỏ dại.

     * Bón thúc cho cây

    - Năm đầu tiên, bón thúc với liều lượng 1 muỗng canh phân urea pha với bình 10 lít nước để tưới cho cây. 1 năm tưới 3 – 4 lần. Cây chanh dễ trồng và dễ chăm sóc, tuy nhiên muốn đạt năng suất, chất lượng cao cần được cung cấp đầy đủ dinh dưỡng như những loại cây trồng khác.

    - Có thể bổ sung phân lân, kali và các yếu tố vi trung, vi lượng thông qua bón thêm phân hữu cơ và hữu cơ khoáng theo khuyến cáo. Khi tưới bằng phân hữu cơ ngâm pha loảng tỷ lệ khoảng từ 1 – 5 để tưới cho cây. Bón thúc từ năm thứ hai là 100 – 500g phân urea/cây/năm.

    - Chú ý phòng trừ sâu bệnh cũng như chăm sóc, tỉa cành cho cây thường xuyên. Cắt bỏ những cành rậm rạp sát gốc, cành trong tán, hoặc cành khô già, cành nhỏ, cành vượt để tạo độ thông thoáng cho cây cho năng suất tốt.

     * Xử lý cho cây ra hoa, đậu quả

    - Để cho cây ra hoa, đậu quả, cần dừng hẳn việc bón phân, hạn chế tưới nước (chỉ duy trì mức độ ẩm cần thiết để cây không bị khô héo) nhằm hạn chế nguồn cung cấp dinh dưỡng cho cây khoảng 3-4 tuần. Hái bỏ hết các quả nhỏ (nếu có) trên cây, dùng kéo làm vườn cắt bỏ bớt các chồi vượt, các cành già, cành tăm, cành nhỏ mọc trong tán làm cho cây thông thoáng, tạo điều kiện cho các cành hè, cành thu sớm thuần thục đồng thời dùng cào sắt có răng xới nhẹ xung quanh gốc làm đứt bớt rễ nhằm giúp cây chuẩn bị phân hóa mầm hoa và ra hoa vào đầu năm tới (tháng 2-3).

     Vào khoảng đầu tháng 12 ngừng hẳn tưới nước để tạo khô hạn cho cây khoảng 1 tháng, sau đó bón phân trở lại và tưới đẫm nước trong 2-3 ngày liên tục, cây sẽ ra hoa đồng loạt. Nếu gặp trời mưa, dùng nilon phủ kín gốc không cho nước mưa thấm vào vùng đất quanh cây.

      * Xử lý cho chanh ra hoa trái vụ

     Kinh nghiệm của bà con nhiều địa phương, để chanh ra 2 vụ/năm và ra quả trái vụ để bán được giá theo ý muốn, cần tác động một số biện pháp sau: Khi chanh chính vụ đang nở hoa rộ, muốn làm chanh trái vụ cần cuốc sâu 20-30cm xung quanh tán cây. Đồng thời ngừng tưới nước, tưới phân, hái bớt quả bằng tay hoặc phun Ethrel làm rụng bớt 50% trái chính vụ, sau đó lấp đất lại.

     Sau 7-10 ngày cây chanh sẽ trút 40-50% lá non, lộc non. Cuốc rãnh sâu 10cm xung quanh tán, bón mỗi gốc 1-2kg kali clorua (tùy tuổi cây), để đất khô trong vòng 1 tháng, sau đó tưới ẩm và chăm sóc bình thường. Khoảng 30 ngày sau cây chanh tiếp tục nẩy lộc, ra hoa, ra quả vào tháng 6-7, cho thu quả vào tháng 12-2 năm sau./.