88 c’moo, nắc  rúh c’moo zập ngai pa chắp tước bhiệc ắt đhêy, pa chô c’rơ âng ma nuýh t’coóh, ha dợ t’coóh Châu Thanh Sơn, ắt đhị vel Trường Tây, chr’val Tân Thới, chr’hoong Phong Điền, thành phố Cần Thơ nắc cắh vêy cơnh đếêc, zập t’ngay nắc pa zay pa dưr kinh tế lâng bhiệc chóh luúc đh’rứah a moót lâng t’nơơm cha p’lêê. Tợơ đâu nắc cr’noọ bh’rợ nâu bơơn k’ha riêng pr’loọng đong lơơng ting bhrợ têng, lalua ta níh chroi k’rong đoọng ha bhiệc pa dưr dal pr’ắt tr’mông âng đhanuôr cóh đâu. Hải Phong, PV Đài TNVN vêy bh’ar xrắ đắh ma nuýh CCB Châu Thanh Sơn. Đhanuôr lâng pr’zợc đh’rứah đương xợơng:

Lưm a zi đhị đong đoo, t’coóh Châu Thanh Sơn, hội viên Hội Cựu chiến binh đhị vel Trường Tây, chr’val Tân Thới, chr’hoong Phong Điền, thành phố Cần Thơ xoọc chóh t’nol a moót. Prá xay lâng a zi, t’coóh Châu Thanh Sơn đoọng năl, lalăm a hay ting lướt zêl a rọp a bhuy, chô tợơ bộ đội nắc pa zay bhrợ cha, lâng c’rơ pa zay cung cơnh pa chắp z’lấh k’đháp đha rựt âng ma nuýh lính, t’coóh ta luôn pa chắp cơnh choom bhrợ cha, pa dưr ca van đhị đhăm k’tiếc âng vel đong đay. Tợơ bhiệc lêy chr’mếêt k’tiếc cóh đâu nắc t’coóh lêy chóh a moót nắc râu t’nơơm liêm choom bhlầng đhị đhăm k’tiếc nâu, tu cơnh đếêc nắc t’coóh xăl tợơ t’nơơm chr’nóh pay cha p’lêê đoọng chóh a moót. XoỌc tợơp cắh ơy vêy kinh nghiệm, nắc bêl chóh a moót răng chệêt zêng. Cắh tu cơnh đếêc a đoo pa đhêy, t’coóh pa zay lấh mơ chóh bhrợ đh’rứah lâng t’nơơm cha p’lêê. XoỌc đâu cr’noọ bh’rợ nâu nắc ơy âng chô bh’nơơn liêm dal đoọng ha pr’loọng đong t’coóh. T’coóh Châu Thanh Sơn truíh đoọng zi xợơng:

Bêl đếêc, a cu chóh amóot đặc sản, bấc pa bhlầng. a cu chóh tr’nơợp nắc moót c’moo 1982-1983, chóh k’ra bhầu t’nol a moót. Xang đếêc nắc lứch chếêt. Đhơ cơnh đếêc a cu doó pa hư lơi lứch, zư lâng chóh luúc lâng t’nơơm cha p’lêê lơơng cơnh măng cụt cung cơnh bấc t’nơơm râu lơơng. A cu chóh pa zưm cơnh đếêc.

XoỌc đâu, đhăm chóh a moót luúc chóh đh’rứah đhị đhăm chóh t’nơơm cha p’lêê âng pr’loọng đong Cựu chiến binh Châu Thanh Sơn dâng 2ha lâng lấh 400 boọng a moót, đoọng bh’nơơn zập c’moo lấh 700kg a moót goóh. XoỌc đâu,  chr’nắp a moót cóh thị trường zăng dal tợơ 190.000-230.000 đồng/kg. Tu cơnh đếêc, k’rong câl tợơ chóh a moót lâng bh’nơơn âng chô tợơ t’nơơm cha p’lêê đoọng ha pr’loọng đong t’coóh lấh 200 ức zập c’moo.

Tu cơnh đếêc, nâu kêi zập ra diu cung cơnh hi bu, dzoòn cóh bhươn a moót, mắt âng ma nuýh CCB Châu Thanh Sơn dưr bhrôông tu râu pa zay lơi c’rơ g’lếêh âng đay tợơ bấc c’moo a hay, nâu kêi ơy âng chô bh’nơơn liêm dal.

Râu bhui har pa tếêt râu bhui har bêl t’coóh bơơn chính quyền vel đong cung cơnh cấp thành phố k’đươi ting pấh xay moon gương điển hình bhrợ cha bhriêl choom đhị bấc chu. Nắc đươi vêy râu pa zay âng đay ơy bhrợ CCB Châu Thanh Sơn tất lang đoo nắc pa tếêt lâng t’nơơm a moót, lâng t’nơơm cha p’lêê cóh vel đong Phong Điền nâu. Lâng boóp p’rá k’rơ âng muy ch’nắc bộ đội, t’coÓh Châu Thanh Sơn moon ghít:

Acu bơơn lêy t’nơơm a moót, bêl đếêc bấc ngai chóh bhrợ lâng chr’nắp dal, t’tun nắc chr’nắp xiêr đhơ cơnh đếêc nắc cu cung doó lơi, zư tước bâu kêi. Nâu kêi đươi vêy chóh a moót nắc pr’loọng đong cu ơy chóh bhrợ đong ắt, câl k’tiếc, câl bhươn, vêy máy móc zập râu. Pazêng râu a cu vêy xoọc đâu nắc zêng đươi vêy tợơ t’nơơm a moót. Ha dang cắh vêy a moót nắc cắh vêy râu rị cơnh t’ngay đâu.

Tợơ pazêng bh’nơơn bh’rợ xoọc tr’nợơp âng CCB Châu Thanh Sơn ơy bơơn, đhanuôr cóh đâu ơy chấc lêy lâng ting pa choom bhrợ têng, chóh a moót luúc đh’rứah lâng t’nơơm cha p’lêê. Lâng loom luônh liêm ta níh âng đay, t’coóh Châu Thanh Sơn ơy pa choom kinh nghiệm âng đay đoọng ha pân lơơng ting bhrợ têng. Ting cơnh a noo Châu Văn Sử, ắt đhị chr’val Tân Thới, chr’hoong Phong Điền, thành phố Cần Thơ, xoọc đâu bhươn amoót chóh đh’rứah lâng t’nơơm cha p’lêê âng pr’loọng đong a noo nắc ơy bhrợ têng lấh 10 c’moo đâu lâng k’nặ 300 boọng a moót, bh’nơơn âng chô zập c’moo nắc k’ha riêng ức đồng. bh’nơơn nâu nắc râu zúp zooi bấc pa bhlầng tợơ CCB Châu Thanh Sơn.

Vêy râu zúp zooi, pác đoọng a moót, xang nắc a đoo pa choom đoọng cơnh chóh bhrợ nắc bh’nơơn âng chô cung zăng dal. Xang nắc a cu chóh t’bấc, ta bhứah lâng pa choom cớ cơnh chóh bhrợ tợơ a dêi Sơn. Moon za zưm nắc ai kiêng chóh bhrợ, nắc tước t’moóh a dêi Sơn a đoo pa choom đoọng, a đoo đoọng zêng lâng m’ma chóh dzợ.

Tợơ bh’nơơn âng cr’noọ bh’rợ chóh a moót luúc đh’rứah lâng t’nơơm cha p’lêê bơơn CCB Châu Thanh Sơn tợơp chóh bhrợ, xoọc đâu chr’val Tân Thới ơy bhrợ t’váih Tổ pazưm chóh a moót pazưm lâng t’nơơm cha p’lêê. Xoọc tợơp nắc vêy 12 pr’loọng đong zước bhrợ lâng đhăm bhứah k’nặ 5ha lâng nắc ta’bhứah cóh t’tun. Ting cơnh t’coóh Phạm Văn Nguyên, Chủ tịch Hội Cựu Chiến binh chr’val Tân Thới, chr’hoong Phong Điền, thành phố Cần Thơ, bhiệc bhrợ t’váih Tổ pa zưm bhrợ têng g’lúh nâu nắc âng đơơng râu liêm t’mêê cóh bhiệc pa dưr bh’rợ tr’nêng âng vel đong. Đh’rứah nắc lâng kinh nghiệm tợơ bấc c’moo hay, CCB  Châu Thanh Sơn lalua ta níh nắc muy ch’nắc liêm choom cóh bhiệc pa dưr kinh tế pr’loọng đong, bhrợ pa dưr ca van  đoọng ha vel bhươl lâng nắc muy ch’nắc liêm ta níh âng Tổ pazưm bhrợ têng cóh ha y chroo. Tu cơnh đếêc, tợơ bh’nơơn âng cr’noọ bh’rợ chóh amoót luúc đh’rứah lâng t’nơơm cha p’lêê âng CCB Châu Thanh Sơn, Chủ tịch Hội CCB chr’val Tân Thới, chr’hoong Phong Điền Phạm Văn Nguyên pác moon:

Moon za zưm, cr’noọ bh’rợ chóh luúc đh’rứah t’nơơm cha p’lêê lâng t’nơơm a moót âng a dêi Sơn ơy bhrợ tợơ bấc c’moo đâu ơy âng chô bh’nơơn lliêm choom đoọng ha pr’loọng đong. Nâu đoo nắc cr’noọ bh’rợ liêm ta níh đoong pa dưr kinh tế pr’loọng đong xang nắc câl pa xoọng k’tiếc đoọng bhrợ têng lâng câl săm xa năm cóh đong, câl máy móc đoọng bhrợ têng.

N’đhơ t’coóh đhưr, cắh dzợ c’rơ cơnh bele đha đhâm a hay, đhơ cơnh đếêc nắc tinh thần ma nuýh bộ đội, CCB Châu Thanh Sơn zập bêl cung k’rơ lấh mơ, nắc đhr’rôông óih dưr jôông cóh pa bhrợ ta têng. Cr’noọ bh’rợ chóh a moót luúc đh’rứah lâng t’nơơm cha p’lêê âng chô bh’nơơn liêm dal, ơy bhrợ tr’xăl pr’ắt tr’mông âng pr’loọng đong, âng đhanuôr cóh đâu. Tợơ đếêc nắc ơy moon ghít ma nuýh bộ đội bhriêl choom cắh muy đhị cr’chăl tr’zêl tr’panh lâng a rọp, nắc đhị lang tệêm ngăn, bh’rợ n’đoo cung bhrợ têng liêm xang, đhơ đhơ mơ zr’nắh k’đháp cung pa zay z’lấh, liêm glặp nắc bộ đội a va Hồ./.

Hiệu quả từ mô hình trồng tiêu xen canh cây ăn trái của cựu chiến binh Châu Thanh Sơn

    Ở tuổi 88, độ tuổi mà ai  cũng nghĩ đến việc an hưởng tuổi già, thì chú Châu Thanh Sơn, ngụ tại ấp Trường Tây, xã Tân Thới, huyện Phong Điền, thành phố Cần Thơ thỉ ngược lại,  vẫn hăng say phát triển kinh tế với mô hình trồng tiêu xen canh cây ăn trái. Từ đây, mô hình này được nhân rộng đến hàng trăm hộ khác thiết thực góp phần giải quyết việc làm, nâng cao đời sống bà con nơi đây. Hải Phong, PV Đài TNVN có bài viết về gương điển hình cựu chiến binh Châu Thanh Sơn. Mời bà con và các bạn cùng nghe.

      Gặp chúng tôi tại nhà riêng, ông Châu Thanh Sơn, hội viên Hội Cựu chiến binh ở ấp Trường Tây, xã Tân Thới, huyện Phong Điền, thành phố Cần Thơ, đang chăm chút từng nọc tiêu.   Trao đổi với chúng tôi, ông Châu Thanh Sơn cho biết trước đây tham gia kháng chiến,  khi xuất ngũ trở về quê hương lập nghiệp,  bằng nghị lực và tinh thần vượt khó của người lính, ông luôn trăn trở cách làm giàu ở mảnh đất quê hương của mình. Qua tìm hiểu ông thấy thổ nhưỡng nơi đây thích hợp cho việc trồng tiêu, nên  ông đã mạnh dạn chuyển đổi từ cây trồng cây  ăn trái sang trồng tiêu. Ban đầu chưa có kinh nghiệm nên khi trồng cây tiêu chết hàng loạt. Không nản chí ông tiếp tục khôi phục lại vườn tiêu  bằng hình thức trồng xen canh với cây ăn trái. Hiện mô hình này đang mang tính bền vững và thu được lợi nhuận cao. Ông Châu Thanh Sơn kể lại:

Hồi đó tôi trồng tiêu đặc sản, nhiều lắm. Tôi trồng đầu tiên là năm 1982 – 1983, trồng cả ngàn nọc tiêu. Rồi sau đó bị dịch chết nhiều lắm. Nhưng không phá bỏ hết, vẫn giữ và trồng xen vô với cây ăn trái như cây măng cụt, cây dâu. Tôi cứ trồng xen như thế, dần dần giờ trở thành trồng xen canh.

Hiện nay, diện tích trồng tiêu xen canh cây ăn trái của gia đình cựu chiến binh Châu Thanh Sơn khoảng 2 ha với hơn 400 nọc tiêu,  cho sản lượng bình quân hàng năm trên 700 kg tiêu khô. Hiện, giá tiêu trên thị trường tương đối cao từ 190.000 – 230.000 đồng/kg. Vì vậy, thu nhập từ trồng tiêu và huê lợi từ cây ăn trái cho gia đình ông trên 200 triệu mỗi năm.

Chính vì thế, bây giờ mỗi sớm mai cũng như chiều hoàng hôn, đứng trước vườn tiêu xum xuê, chót vót, đôi mắt người cựu chiến binh Châu Thanh Sơn lại đỏ hoe vì thành quả mà ông đã đạt được sau những biến cố buồn vui cùng cây tiêu. 

Niềm vui nối tiếp niềm vui khi ông được chính quyền địa phương cũng như cấp thành phố mời tham gia báo cáo giương điển hình sản xuất giỏi điển hình nhiều lần. Chính nghị lực và sự kiên định đã khiến cựu chiến binh Châu Thanh Sơn nguyện cả đời gắn bó với cây tiêu, với cây ăn trái trên quê hương Phong Điền này. Bằng giọng nói hùng hồn, khí phách đậm chất người lính, ông Châu Thanh Sơn khẳng định:

Tôi phát hiện được cây tiêu, rồi lúc đó phong trào lúc đó dữ dằn lắm nhưng dần dân nó mất đi vì tiêu không có giá nhưng tôi không bỏ mà vẫn giữ được đến bây giờ. Hiện nay nhờ trồng tiêu mà gia đình tôi đã cất nhà, mua đất, mua vườn, có máy móc các loại. Tất cả những thứ tôi có hiện giờ là do cây tiêu. Nếu không có cây tiêu thì tôi k có được như bây giờ, không ra sao hết.

Từ những thành công ban đầu mà cựu chiến binh Châu Thanh Sơn đạt được, người dân nơi đây đã tìm đến ngày một nhiều để học hỏi kinh nghiệm mô hình trồng tiêu xen canh cây ăn trái. Với phong cách giản dị, cùng thái độ ân cần, ông Châu Thanh Sơn đã truyền đạt hết những kinh nghiệm quý báu về cây tiêu đến mọi người. Theo anh Châu Văn Sử, ngụ xã Tân Thới, huyện Phong Điền, thành phố Cần Thơ, hiện nay vườn tiêu xen canh cây ăn trái của gia đình anh đã thực hiện hơn 10 năm nay với gần 300 nọc tiêu, lợi nhuận mỗi năm hàng trăm triệu đồng. Kết quả này là sự giúp đỡ, hỗ trợ rất nhiều từ cựu chiến binh Châu Thanh Sơn.

Có hỗ trợ như chia một số nọ tiêu rồi ông ấy chỉ kỹ thuật cho làm thì kết quả cũng cao, khả quan lắm. Rồi mình nhân rộng và học hỏi thêm nhiều kỹ thuật từ chú Sơn. Nói chung ai muốn lại hỏi thì chú Sơn sẵn sàng chỉ kỹ thuật trồng tiêu hết trơn à, cả về giống cây trồng luôn.

Từ hiệu quả của mô hình trồng tiêu xen canh cây ăn trái được khởi phát từ cựu chiến binh Châu Thanh Sơn, hiện nay, xã Tân Thới đã thành lập Tổ hợp tác trồng tiêu xen canh cây ăn trái, ban đầu có 12 hộ đăng ký tham gia với diện tích gần 5 ha và sẽ được nhân rộng trong thời gian tới. Theo ông Phạm Văn Nguyên, Chủ tịch Hội Cựu chiến binh xã Tân Thới, huyện Phong Điền, thành phố Cần Thơ, việc thành lập Tổ hợp tác lần này sẽ mang lại luồng gió mới trong phát triển sản xuất của địa phương. Đồng thời với kinh nghiệm tích lũy từ nhiều năm qua, cựu chiến binh Châu Thanh Sơn thực sự là tấm gương trong phát triển kinh tế gia đình, làm giàu cho quê hương và là nhân tố quan trọng của Tổ hợp tác trong tương lai. Chính vì thế, từ hiệu quả của mô hình trồng tiêu xen canh cây ăn trái của cựu chiến binh Châu Thanh Sơn, Chủ tịch Hội Cựu chiến binh xã Tân Thới, huyện Phong Điền Phạm Văn Nguyên chia sẻ

Nói chung mô hình trồng tiêu xen canh cây ăn trái chú Sơn đã làm nhiều năm, đem lại hiệu quả từ việc bán cây ăn trái cộng với bán tiêu thì thu nhập của gia đình là cao nhất ở đây. Đồng thời, mô hình đã mang lại hiệu quả phát triển kinh tế cao rồi mua thêm đất để canh tác và thêm nữa là sắm đủ các máy móc để phục vụ cho sản xuất cây ăn trái và cây tiêu trên mảnh vườn của chú Sơn.

Dù tuổi đã cao, sức không còn dẻo dai như thời trai trẻ, song tinh thần người lính của cựu chiến binh Châu Thanh Sơn lúc nào cũng hừng hực ngọn lửa đam mê trong sản xuất. Mô hình trồng tiêu xen canh cây ăn trái mang lại hiệu quả cao, đã làm thay đổi căn bản đời sống của gia đình, của người dân nơi đây. Qua đó đã khẳng định người lính luôn luôn xuất sắc, không những trong thời chiến mà ngay cả thời bình, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ./.