Bh’rợ băn cha’rúah cóh bể đợc bạt âng Trạm khuyến nông-khuyến lâm chr’hoong Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam xay bhrợ đhị chr’val Đại Hoà bơơn ta lêy nắc t’mêê, zúp đhanuôr choom lêy pay đươi bhrợ đợ đhị k’tiếc bhươn đông đoọng băn chóh a’chông a’xiu cóh đác ngam, padưr pa’xớc kinh tế hadợ doọ vêy g’nưm ooy a’bóc băn cắh cậ bha’nậ bhậ.

    M’pâng c’moo 2016, bơr pr’loọng đông đhanuôr Lê Hồng Nam, Nguyễn Thị Bị cóh chr’val Đại Hoà bơơn Trung tâm Khuyến nông-khuyến lâm chr’hoong Đại Lộc zooi zúp 7.000 acoon m’ma, k’noọ 30% zên ch’na cha lâng bơơn pachoom đắh bhiệc băn cha’ruáh ooy pazêng k’tiếc bhứah 40m2 đhị 1 xa’nay bh’rợ. xang 5 c’xêê băn p’lóh, nắc lêy đợ a’xiu cha’rúah nâu hi’lêệng mơ 300-400g, bơr pêê p’nong xoọc k’noọ choom pa’câl, băn mưy c’moo nắc hi’lêệng mơ k’noọ 1 ký đhị 1 p’nong.

    Bơơn năl, m’ma a’xiu cha’rúah ta đoọng nâu nắc tơợ Trung tâm m’ma chr’nóh a’chông a’xiu Phú Ninh. Râu liêm chr’nắp âng bh’rợ băn cha’rúah cóh bể đợc bạt nắc buôn k’đhơợng zư lêy, zêl cha’groong pr’lúh cr’ay, lêy cha’mêết liêm choom đợ mơ ch’na cha u’xưa, choom đươi bhrợ lâng pazêng đợ pr’loọng cắh váih a’bóc tự nhiên. Cha’rúah nâu nắc râu a’xiu k’rơ, cha râu bh’năn t’mêê mamung, cha zâp râu. Bhiệc tr’zêệng cha’cha âng a’xiu nâu k’rơ bhlâng, a’xiu buôn pác t’nooi ooy cr’chăl băn đệ t’ngay, nâu đoo nắc bhiệc pabhlâng chr’nắp lâng quyết định bh’nơơn pr’đươi âng bhiệc băn bhrợ cóh bể. tơợ 7.000 p’nong m’ma zooi zúp đoọng đắh trạm, lâng bhiệc p’lóh băn 120 p’nong đhị mưy mét vuông, xang lêy cha’mêết, đợ mơ mamung âng a’xiu bơơn lấh 80%. Lâng zên cóh thị trường 45-50 r’bhâu đồng đhị 1 ký, k’noọ đợc xang k’noọ mưy c’moo pa’glúh pa’câl, 2 pr’loọng đhanuôr n’tếh pachô k’dâng 20 ực đồng.

Ting cơnh t’coóh Lê Hồng Nam, lâng bhiệc băn cha’rúah cóh a’bóc xi măng nắc bh’rợ băn cha’rúah cóh bể bạt nắc vêy zên k’rong bhrợ đệ lấh mơ, zúp padưr k’rơ bhiệc tr’trêệng. pr’đươi bhrợ têng bể nắc bạt cao su 2 mặt, a’ngoọn ta chọ, c’nắt cram, lái, n’tóh chúah. Bể băn bhrợ têng đhị mặt k’tiếc clung liêm, n’tóh paliêm chúah. Bể đợc bạt nắc lêy đợ đhị tưn taách, liêm buôn đoọng ha bhiệc zư lêy, k’đhơợng zư, oó lấh p’gớt, c’đơơr. Nền bể nắc độp đa’đêng chô đắh n’coo chr’hooi đác đoọng liêm buôn lơi jợ zâp râu nha’nhự cóh bể bêl xăl đác t’mêê. lêy lướt zi’lấh bấc g’lúh pa’hooi đác đoọng lợi jợ đợ hoá chất dzợ ắt cóh bể ta băn bêl k’noọ t’moót a’xiu cóh bể. lêy bhrợ paliêm hoá chất, paliêm m’ma bêl k’noọ t’moót ooy bể băn lâng bhiệc lêệng ngoại ký sinh cắh cậ đợ râu tri váih boọ. Zâp t’ngay lêy xăl m’bứi đác cóh a’bóc, zư lêy 2 n’lung, lêy mơ 2-3 t’ngay nắc pa’hooi lứch cóh a’bóc. T’coóh Nam moon, tu nâu đoo nắc xa’nay bh’rợ t’mêê, acu cung t’mêê lêy băn bhrợ, bhiệc băn bhrợ cung cắh ơy liêm choom, cắh ơy năl gít râu sinh học âng a’xiu lâng cắh ơy k’rong bhrợ liêm choom ting t’ngay c’xêê nắc a’xiu cung cắh ơy h’lêệng liêm ma mơ, tr’nơợp, a’xiu cung dzợ buôn ch’ploọng ting t’nooi bhrợ đợ a’xiu nâu cắh đấh dưr pậ liêm. Hân đhơ cơnh đêếc, liêm buôn âng bh’rợ nâu nắc choom lêy pay bhrợ zâp pr’đơợ đoọng băn p’lóh a’xiu, lêy hân đhơ doọ vêy k’tiếc cóh cr’loọng pậ bhứah nắc cung choom băn bhrợ.

    T’coóh Nguyễn Văn Tươi-trưởng trạm khuyến nông-khuyến lâm chr’hoong Đại Lộc moon, hân đhơ bh’nơơn pachô cắh ơy liêm dal cơnh lâng cr’noọ moon pa’glúh, nắc nâu đoo nắc c’lâng bh’rợ t’mêê zúp đhanuôr choom lêy bhrợ đhị băn p’lóh a’xiu cha’rúah, n’jứah júp đoọng pa’xiêr bhiệc băn bhrợ, pa’xiêr nha’nhự môi trường, âng đơơng ngành băn a’chông a’xiu padưr pa’xớc k’rơ. Cr’chăl nâu, lấh mơ đợ apêê băn cha’rúah, đhanuôr choom bhrợ t’bhứah bơr pêê râu lơơng băn cóh a’bóc ga’lọp bạt, pa’đang moon cơnh lươn, zịng.

    Cung ting cơnh t’coóh Tươi, Đại Hoà nắc chr’val zr’lụ clung đệ, đhanuôr zêng lêy ắt mamung g’nưm ooy bhiệc bhrợ têng ha’rêê đhuốch, c’bhúh pabhrợ đhị vel đông zêng t’ha nắc bhiệc xay bhrợ băn a’xiu cóh bể ga’lọp bạt cung nặc c’lâng lướt zúp đhanuôr padưr pa’xớc pr’ắt tr’mung, dưr zi’lấh đha’rứt. hân đhơ cơnh đêếc, đoọng liêm choom, đhanuôr nắc lêy băn k’rong ting cơnh c’lâng bhrợ têng pazưm lâng ch’na cha công nghiệp lâng tự nhiên nắc a’xiu laliêm pậ đấh. trạm khuyến nông-khuyến lâm chr’hoong Đại Lộc xay moon đhanuôr đha’rứt lâng đăn đha’rứt nắc lêy t’bhlâng đắh bhiệc vặ zên padưr pa’xớc bhiệc băn a’xiu cung cơnh bhrợ têng tổ pazưm bhrợ băn a’xiu pazưm đh’rứah đắh bhiệc đươi dua liêm buôn lấh mơ./.

MÔ HÌNH NUÔI CÁ LÓC TRONG BỂ LÓT BẠT

TRIÊU NHAN (Báo Quảng Nam)

    Mô hình nuôi cá lóc trong bể lót bạt do Trạm Khuyến nông - khuyến lâm huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam triển khai tại xã Đại Hòa được xem là mới mẻ, giúp nông dân có thể tận dụng diện tích đất vườn nhà để nuôi thủy sản nước ngọt, phát triển kinh tế mà không phải lệ thuộc vào ao nuôi hay hồ đập.

    Giữa năm 2016, 2 hộ dân Lê Hồng Nam, Nguyễn Thị Bị (xã Đại Hòa) được Trung tâm Khuyến nông - khuyến lâm huyện Đại Lộc hỗ trợ 7.000 con giống, gần 30% nguồn chi phí thức ăn và được tập huấn kỹ thuật nuôi cá lóc trên tổng diện tích 40m2/mô hình. Qua 5 tháng thả nuôi, trọng lượng cá lóc đạt 300-400g, một số con đang trong thời kỳ xuất bán; nuôi một năm có thể đạt trọng lượng bình quân nủa kg đến gần 1kg/con.

    Được biết, giống cá lóc hỗ trợ có nguồn gốc từ Trung tâm Giống thủy sản Phú Ninh. Ưu điểm của mô hình nuôi cá lóc trong bể lót bạt là dễ quản lý, phòng trừ dịch hại, kiểm soát được lượng thức ăn dư thừa, có thể áp dụng đối với cả những hộ không có diện tích lòng hồ tự nhiên. Cá lóc là loài cá dữ, ăn động vật tươi sống, ăn tạp. Sự cạnh tranh thức ăn của loài này rất quyết liệt, cá thường có sự phân đàn lớn trong thời gian nuôi ngắn, đây là điều hết sức quan trọng và quyết định năng suất của bể nuôi. Từ 7.000 con giống hỗ trợ từ trạm, với mật độ thả nuôi 120 con/m2, qua kiểm tra, tỷ lệ sống của cá đạt hơn 80%. Với giá thành thị trường 45-50 nghìn đồng/kg, ước tính sau gần một năm xuất bán, 2 hộ dân trên  thu về khoảng 20 triệu đồng.

    Theo ông Lê Hồng Nam, so với nuôi cá lóc trong bể xi măng thì mô hình nuôi cá lóc trên bể lót bạt có chi phí đầu tư thấp hơn, giúp hạ giá thành sản phẩm, tăng sức cạnh tranh. Vật liệu xây bể là bạt cao su hai mặt, dây buộc, cọc tre, lưới, ống nhựa… Bể nuôi xây dựng trên mặt bằng phẳng, đầm nện kỹ, đổ lớp cát. Bể lót bạt cần đặt ở nơi thông thoáng, thuận tiện cho việc chăm sóc, quản lý, hạn chế chấn động. Nền bể có độ dốc nghiêng về phía ống thoát nước để loại bỏ các chất cặn bã trong bể khi thay nước. Phải trải qua nhiều đợt xả súc bạt để loại bỏ những hóa chất còn lại trong bể nuôi trước khi đưa cá vào bể. Xử lý hóa chất, xử lý giống trước khi đưa vào bể nuôi bằng biện pháp tắm diệt ngoại ký sinh hoặc nấm. Mỗi ngày, thay bớt một phần nước trong bể, giữ lại hai phần, cứ cách 2-3 ngày sẽ xả hết nước trong bể. “Do đây là mô hình mới, tôi cũng mới tiếp cận kỹ thuật nuôi, việc thâm canh chưa cao, chưa nắm bắt đặc điểm sinh học của cá và chưa có sự đầu tư hợp lý theo từng độ tuổi nên trọng lượng cá vẫn chưa đồng đều, ban đầu cá vẫn thường hay nhảy theo đàn khiến cá rất lâu tăng cân. Song, thuận tiện của mô hình là có thể tận dụng mọi điều kiện để thả nuôi cá, không cần phải có diện tích lòng hồ rộng lớn mới thả nuôi được” - ông Nam nói.

    Ông Nguyễn Văn Tươi - Trưởng trạm Khuyến nông - khuyến lâm huyện Đại Lộc chia sẻ, tuy hiệu quả từ mô hình đem lại chưa cao so với yêu cầu đặt ra, song đây là hướng đi mới giúp bà con nông dân có thể tận dụng mọi điều kiện môi trường để thả nuôi cá lóc, vừa giúp giảm thiểu chi phí nuôi, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, đưa ngành nuôi thủy sản nước ngọt phát triển. Bên cạnh đó, ngoài đối tượng cá lóc, nông dân có thể mở rộng ra một vài đối tượng nuôi khác trong bể lót bạt, ví như lươn, cá chình.

    Đại Hòa là xã vùng thấp lụt của huyện Đại Lộc, dân cư hầu hết  sống dựa vào sản xuất nông nghiệp, lực lượng lao động tại địa phương đều lớn tuổi nên việc triển khai nuôi cá lóc trong bể lót bạt là hướng đi giúp bà con cải thiện kinh tế, thoát nghèo. Song, để có hiệu quả, người nuôi cần đầu tư theo hướng thâm canh, kết hợp cả nguồn thức ăn công nghiệp lẫn thức ăn tự nhiên là cá tươi, cá tạp xay nhuyễn. Trạm Khuyến nông - khuyến lâm khuyến huyện Đại Lộc cáo nông dân nghèo và cận nghèo tích cực trong việc vay vốn phát triển nuôi thủy sản nước ngọt thâm canh cũng như hình thành tổ hợp tác nuôi cá có sự liên kết trong tiêu thụ để dễ dàng hơn về đầu ra./.