A noo Tẩn A Sếnh acoon cóh Dao, n’niên lâng dưr pậ cóh muy pr’loọng đong đha rựt, bấc đhi noo đhị vel Sèng Lảng, chr’val Tả Phìn, chr’hoong Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu. Cắh mặ zâng lâng ha ul đha rựt, a noo nắc vắ zên đoọng bhrợ pa dưr bh’năn băn, pa zưm lâng bhrợ têng gạch Ba banh âng chô bh’nơơn tệêm ngăn, t’váih bhiệc bhrợ đoọng ha bấc apêê pa bhrợ cắh ma tr’nêng đhị vel đong.
Cóh đhr’nong đong vêy za đêr ta pọo lâng a bhị âng díc điêl pa zay bhrợ têng, a noo Tẩn A Sếnh truíh: tợơ bêl bơơn k’điêl, tr’mung tr’méh âng díc điêl a noo lưm bấc râu k’đháp đha bhúch, toong t’ngay pa bhrợ cóh ha rêê cung cắh zập cha. Tợơ bấc chu lướt chếêc lêy c’lâng bhrợ cha, zooi pr’loọng đong z’lấh đha rựt, c’moo 2009 a noo vặ zên tợơ a đhi noo k’bhúh xoọng k’rong băn bh’năn. Zập c’moo a noo pa câl lấh 2 tấn a’ọc ooy thị trường, đh’rứah lâng pa câl lệê t’rí, k’roọc, a xếêh. Zập c’moo cắh dáp lâng zên k’rong bhrợ têng nắc dzợ âng chô lấh 300 ức đồng. A noo Tẩn A Sếnh xay moon:
Bêl tợơp bơơn k’điêl, tr’mung tr’méh lưm bấc râu k’đháp zr’nắh, muy đắh nắc cắh ơy vêy kinh nghiệm bhrợ cha, tu cóh chr’hoong k’coong ch’ngai Sìn Hồ pleng k’tiếc cắh liêm buôn. Tu cơnh đếêc nắc lêy băn bh’năn crêê cr’chăl. Ắt lalay đong nắc acu k’rong băn a’ọc, tu a’ọc đấh dưr pậ. Lêy cóh thị trường kiêng đươi dua lệê a xếêh nắc a cu k’rong băn a xếêh. Moot cr’chăl pleng cha cếêt la gnoóh nắc pr’loọng đong zi đoọng k’năn bh’năn g’đéch cha cếêt đoọng tệêm ngăn bh’năn.
Đh’rứah lâng đếêc, a noo dzợ k’rong lứch đợ zên bạc tợơ b’băn lâng vắ pa xoọng tợơ ngận hàng đoọng câl 4 máy bhrợ gạch Ba Banh pa câl vật liệu cóh vel đong. Cắh dáp lângh zên k’rong bhrợ têng, zập c’moo nắc zên bơơn tợơ pa câl gạch cung tước 400 ức đồng. Tước nâu kêi, anoo ơy chroót lứch zên ngân hàng, lấh mơ đếêc nắc a noo dzợ câl xe ô tô buôn âng đơơng gạch. Cắh muy pa xoọng bh’nơơn đoọng ha pr’loọng đong, đoọng ca coon cha học liêm ta níh, a noo nắc dzợ t’váih bhiệc bhrợ đoọng ha pêê cắh ma tr’nêng cóh vel đong. A noo Chẻo A Nái, muy pr’loọng đong đha rựt cóh vel, bơơn a noo Sếnh t’váih pr’đợơ bhrợ công nhân đhị xưởng gạch Ba Banh đoọng năl:
A noo Sếnh cắh muy zúp zooi, tr’pác kinh nghiệm bhrợ cha nắc dzợ t’váih pr’đợơ đoọng pr’loọng đong zi vêy bhiệc bhrợ cha. Đươi vêy lò gạch Ba Banh âng pr’loọng đong a noo Sếnh nắc díc điêl zi vêy pa xoọng bh’nơơn bh’rợ, zêl lương muy c’xêê tước 4 ức. Díc điêl zi năl ơn a noo Sếnh bấc pa bhlầng lâng pa zay ting pa choom tợơ a đoo.
Chr’val Tả Phìn đhị a noo Tẩn A Sếnh ắt mamông bấc bhlầng nắc đhanuôr Dao. Prang chr’val vêy lấh 570 pr’loọng ắt maông ha dợ nắc ơy tước 230 pr’loọng đong đha rựt. Tả Phìn nắc dzợ zr’lụ k’tiếc cắh liêm bhrợ bấc đhanuôr cóh đâu cắh năl chóh bhrợ hâu t’nơơm, hâu bh’năn đoọng pa dưr tr’mung tr’méh pr’loọng đong Bh’nơơn bh’rợ âng a noo Tẩn A Sếnh lalua nắc loọng pr’loọng đoọng ha đhanuôr cóh đâu ting lướt c’lâng liêm t’mêê. Bấc pr’loọng đong nắc ơy lâng xoọc pa choom tợơ a noo Sếnh đoọng z’lấh đha rựt. T’coóh Chẻo Cuổi Lù, trưởng vel Sèng Lảng, chr’val Tả Phìn đoọng năl:
Đhị vel zi vêy pr’loọng đong a noo Sếnh pa dưr kinh tế liêm choom bhlầng, cắh muy pa dưr bh’năn băn, bhrợ chachoom, a noo Sếnh nắc dzợ zooi bấc pr’loọng đong lưm k’đháp ting ha dưr. Đh’rứah lâng tinh thần đoàn kết. pr’loọng đong a noo bấc c’moo hay nắc bơơn pr’loọng đong văn hoá lâng ha dưr bh’năn băn, bhrợ cha choom”.
Cắh mặ zâng lâng đha rựt đha rắh- zr’nắh k’đháp, pa dưr ca van tợơ tr’pang têy ga goóh ga ghiêng, a noo Tẩn A Sếnh liêm choom nắc tấm gương tr’ang đhị vel bhươl k’coong ch’ngau nâu./.
Làm giàu từ bàn tay trắng
Anh Tẩn A Sếnh sinh ra và lớn lên trong một gia đình người Dao nghèo, đông con ở Bản Sèng Lảng, Xã Tả Phìn, huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu. Không cam chịu đói nghèo,anh đã mạnh dạn vay vốn đầu tư phát triển chăn nuôi, kết hợp sản xuất gạch Ba banh cho thu nhập ổn định, tạo việc làm cho nhiều lao động nhàn rỗi ở địa phương.
Trong căn nhà trình tường do vợ chồng chắt chiu xây dựng, anh Tẩn A Sếnh kể: Sau khi xây dựng gia đình, cuộc sống của vợ chồng anh vô cùng thiếu thốn, cả ngày lam lũ ruộng nương cũng vẫn không đủ ăn. Sau khi đi nhiều nơi tìm hướng giúp gia đình thoát nghèo, năm 2009 anh vay vốn từ anh em, họ hàng đầu tư chăn nuôi gia súc, gia cầm. Vừa làm vừa rút kinh nghiệm, đầu năm 2011 anh Sếnh tiếp tục vay 100 triệu đồng vốn Ngân hàng để mở rộng diện tích chăn nuôi. Bình quân mỗi năm anh bán ra thị trường hơn 2 tấn lợn, cộng với trâu, bò, ngựa bán thịt. Mỗi năm trừ chi phí còn thu về trên 300 triệu đồng. Anh Tẩn A Sếnh chia sẻ:
“Khi xây dựng gia đình, cuộc sống nhiều khó khăn lắm, một phần do chưa có kinh nghiệm, phần vì là huyện vùng Cao Sìn Hồ khí hậu rất khắc nghiệt, do vậy phải chọn đúng thời điểm chăn nuôi. Ra riêng tôi mới nuôi lợn có vậy lợn mới lớn nhanh. Nhận thấy trên thị trường nhu cầu ngựa thịt cao, mỗi năm ngựa lại sinh sản một lứa, ngựa chịu rét tốt nên tôi tập trung đầu tư nuôi ngựa. Vào thời điểm trời rét, gia đình tôi đưa trâu,bò về vùng thấp tránh rét”
Bên canh đó, anh còn đầu tư hết số tiền dành giụm từ chăn nuôi và vay thêm ngân hàng để mua 4 máy làm gạch Ba Banh cung cấp vật liệu xây dựng trên địa bàn. Trừ hết các chi phí, hàng năm nguồn thu từ sản xuất gạch Ba banh của gia đình anh ước gần 400 triệu đồng. Đến nay anh đã trả hết vốn vay cho ngân hàng, lại còn mua thêm được hai xe ô tô chuyên chở đá làm gạch. Không chỉ tăng thêm thu nhập cho gia đình, con cái học được học hành, xưởng sản xuất gạch của gia đình anh còn tạo công ăn việc làm cho nhiều bà con trong bản. Anh Chẻo A Nái, một hộ gia đình nghèo trong bản, được anh Sếnh tạo điều kiện làm công nhật tại xưởng gạch Ba Banh cho biết:
“ Anh Sếnh không những giúp đỡ chia sẻ kinh nghiệm chăn nuôi mà còn tạo điều kiện cho gia đình tôi có công ăn việc làm. Nhờ có lò làm gạch Ba Banh của gia đình anh Sếnh mà vợ chồng tôi đã có thêm thu nhập ổn định, lương một tháng bốn triệu đồng trên người. Vợ chồng tôi rất biết ơn anh và sẽ cố gắng học theo anh”
Xã Tả Phìn nơi anh Tẩn A Sếnh sinh sống phần lớn là đồng bào Dao sinh sống. Cả xã có trên 570 hộ thì có tới hơn 230 hộ nghèo. Tả Phìn còn là vùng đất bạc màu khiến nhiều người dân nơi đây loay hoay không biết trồng cây gì, nuôi con gì để phát triển kinh tế gia đình. Hiệu quả từ mô hình kinh tế của gia đình Anh Tẩn A Sếnh thực sự đã mở cho người nông dân nơi đây hướng đi mới, tư duy mới trong sản xuất chăn nuôi. Nhiều gia đình đã và đang học tập anh Sếnh để thoát nghèo. Ông Chẻo Cuổi Lù, trưởng bản Sèng Lảng, xã Tả Phìn cho biết:
“ ở Bản tôi có gia đình Anh Sếnh phát triển kinh tế rất tốt, không những phát phát triển chăn nuôi, sản xuất kinh doanh giỏi anh Sếnh còn giúp đỡ nhiều gia đình có điều kiện vươn lên. Cùng với tinh thần đùm bọc đoàn kết, Gia đình anh nhiều năm liền đạt gia đình văn hóa, và phát triển chăn nuôi, sản xuất xuất kinh tế giỏi”
Không cam chịu đói nghèo, vươn lên làm giàu từ hai bàn tay trắng, anh Tẩn A Sếnh thật xứng đáng là tấm gương sáng ở bản làng vùng cao./.
Viết bình luận