Pa trơơi m’ma A đhắh crâng lâng a‘ọc tăm băn cóh đong âng chô đhị zập g’lúh rứah
nắc 9-10 p’nong a coon. Tợơ pa clắh tóh ca căn, a ‘ọc cha bấc đấh pậ. zập
c’moo, dáp zên pa câl a’ọc, pr’loọng đong t’coóh Lô Văn Phải, acoon cóh Thái ắt
đhị chr’val Tương Dương, tỉnh Nghệ An ơy bơơn k’nặ k’ha riêng ức đồng zên lãi.
T’ngay đâu, ahêê nắc đh’rứah chấc năl cơnh băn a’ọc âng t’coóh Lô Văn Phải
C’rool bh’năn âng t’coóh Lô Văn Phải nắc muy cóh pazêng c’rool bh’năn tr’nợơp
đhị chr’val Tam Thái, chr’hoong Tương Dương, tỉnh Nghệ An. Zập c’moo, muy dáp
zên pa câl a’ọc n’tăm nắc ơy âng chô đoọng ha t’coóh k’nặ k’ha riêng ức đồng
zên lãi, cắh ơy dáp lâng zên bơơn tợơ crâng, a bóc a xiu. Đươi vêy pa dưr tr’mung
tr’méh c’rool bh’năn nắc tr’mung tr’méh âng pr’loọng đong t’coóh Phải ting
t’ngay ting k’bhố ca van.
Cr’năn
a’ọc tăm âng pr’loọng đong t’coÓh Lô Văn Phải zập bêl cung vêy tợơ 30-50
p’nong. Zập bêl lễ tết, díc điêl t‘coóh
pa câl tợơ 10-25 p’nong. T’ngay tr’cuôl c’xêê 1 nắc cr’chăl pa câl bấc
bhlầng đhị c’moo, tợơ 15-20 p’nong; t’ngay tr’cuôl c’xêê 7 t’mêê đâu a hay pa
câl 15 p’nong; bêl 2/9 pa câl cung z’zăng. Bấc bhlầng nắc apêê tợơ xuôi đấc câl
bhrợ pr’hêl. Ma nuýh buôn câl nắc pa đhiêr xe tước c’rool bh’năn đoọng câl.
A ngắh
Thu k’điêl t’coóh Phải đoọng năl: chr’nắp 10 cân lệê a’ọc tăm nắc 1ức 300
r’bhầu đồng, bấc lấh 5 chu lâng a’ọc bhoọc. Lêy ting mơ clợơng âng zập pong nắc
pa câl, vêy đoo p’nong bơơn 3 ức đồng, 4 ức đồng, vêy đoo p’nong 6 ức đồng.
C’rool
bh’năn âng pr’loọng đong t’coóh Phải ch’ngai tợơ trung tâm chr’val Tam Thái lấh
1km ting c’lâng xuôi chô ooy thành phố Vinh. Mị díc điêl t’coóh nắc tợơp bhrợ
pa dưr c’rool bh’năn tợơ c’moo 1998 cóh đhăm k’tiếc bhứah dâng 6ha. Ắt ma mông
liêm ta níh đha nâng, pa zay pa bhrợ ta têng, năl cơnh bhrợ cha, zập t’ngay
t’coóh Phaỉ nắc bhrợ têng ha rêê ha lai, a ngắh Thu nắc pa câl hàng tạp hoá cóh
trung tâm chr’val Tam Thái. N’jứah vêy ruộng ha rêê, n’jứah vêy bhiệc pa câl,
tr’mung tr’méh âng pr’loọng đong zăng têêm ngăn. A ngắh Thu truíh “ mị díc điêl
ơy lêy pr’đợơ bhrợ cha cóh đâu, nắc pa zay câl bhrợ c’rool bh’năn lâng chr’nắp
18 ức đồng, ma mơ lâng 1,5 cây vàng.
Hay cớ
bêl tợơp bhrợ têng cr’noọ bh’rợ c’rool bhươn tong, t’coóh Phải truíh: “ bhươn
trun nắc ơy vêy, t’coóh đoọng pếch a bóc băn a xiu, xang nắc chóh n’loong. Pa
zay bhrợ têng, đhơ cơnh đếêc cung cắh lấh âng chô bh’nơơn. A xiu cắh đấh dưr pậ
tu đác nắc pay tợơ tâm k’ruung. Crâng keo tước cr’chăl pa câl nắc chr’nắp ếp,
pa câl cắh ngai câl. Bh’nơơn bơơn tợơ bhươn trun cung cắh têêm ngăn, vêy c’moo
bơơn ch’nắp dal, vêy c’moo nắc ếp cắh cợ bil bal zêng.
Gría
c’rool bh’năn vêy 1 acoon tâm đác bhứah mơ 3 chương, hooi c’róc k’réc toong
t’ngay hi dưm. A ngắh Thu môn nắc tước hânnoo đác túh, acoon tâm đác nâu nắc
h’kấh mị n’đắh, bhrợ p’loong, c’lâm bấc n’loong n’kuông cóh bhươn. Cắh lêy lêy
zập bh’nơơn bh’rợ zập c’moo ting long lâng k’ruung đác, a ngắh dáp lêy nắc
k’đươi ma nuýh bhậ pa liêm. Zên tợơ pa câl t’rí k’roọc, tợơ pa câl hàng zập
k’eong đoọng bhiệc bhrợ bh’nậ nâu. Tước bêl bhậ xang, pr’loọng đong t’coóh nắc
bil lấh 400 ức đồng. mị díc điêl nắc ting năl gít lấh mơ bhiệc pa chắp lêy đhị
bhrợ cha, k’rong bhrợ liêm glặp.
C’moo
2010, bơơn lêy bhiệc đươi dua âng đhanuôr đắh lệ a’ọc tăm, a đhắh crâng ting
bấc lấh, cóh đếêc m’ma a‘ọc tăm âng vel đong xoọc ting bil pất r’dợ, díc điêl
t’coóh Phải nắc quyết định xăl c’lâng bhrợ cha, k’rong 70 ức đồng, chấc lướt
tước Thanh Hoá câl m’ma. Bêl đếêc díc điêl t’coóh ting k’bhúh âng Phòng Nông
nghiệp âng chr’hoong, k’đươi apêê xay moon, pa choom đoọng, câl 3 p’nong a’ọc
căn, 1 p’nong bhong.
Bhiệc
tợơp băn muy râu m’ma t’mêê cắh vêy buôn. Cr’chăl tr’nợơp, tu cắh ơy vêy kinh
nghiệm k’rang lêy nắc pazêng rúh acoon t’mêê rứah nắc chệêt tu cha kếêt, tu
bool p’răng, rúh nắc cắh choom dưr pậ. bấc hi dưm, díc điêl t’coóh cắh choom
bếch, pa chuynh óih, k’op cóh loom zập p’nong a’ọc đoọng pa ngăn. Đhơ cơnh đếêc
nắc tước t’ngay bhrương cung âng tập lứch m’pân cr’năn, chợơ pa bhlầng.
N’jứah
bhrợ, n’jứah k’rong k’tom kinh nghiệm cóh bhiệc băn a’ọc, băn t’bâc cr’năn : a
đhắh crâng rứah cắh bấc, buôn lướt pr’noong glúh bhoóc, zịh dưr pậ, chếêt bấc.
Acu băn đh’rứah lâng 3 p’nong a’ọc căn n’tăm, pa trơơi m’ma lâng ađhắh bhong
nắc vêy rứah 9 p’nong, 10 p’nong, a’ọc nâu buôn cha cha. Bêl pa clắh tíh ca
căn, băn cung buôn bê bhlầng. tu cơnh đếêc nắc acu quyết định pay a’ọc tăm âng
vel đong pa trơơi m’ma lâng a đhắh crâng.”
Cr’noọ
bh’rợ nâu cắh muy zúp đoọng pr’loọng đong t’coóh Lô Văn Phải t’bấc zên nắc dzợ
bhrợ t’váih bhiệc bhrợ đoọng bấc ngai lơơng cóh vel Lũng, cung cơnh chroi
k’rong bhiệc pa dưr băn a’ọc âng vel đong xoọc ắt zâng lâng đhr’năng bil pất…
Vel Lũng,
chr’val Tam Thái xoọc vêy 214 pr’loọng, cóh đếêc vêy 80% nắc đhanuôr acoon cóh
Thái ắt mamung. Nắc moot c’xêê 2m c’xêê 3 lâng c’xêê 7, 8, pr’loọng đong t’coóh
Phải nắc vắ pa xoọng ma nuýh bhrợ têng đoọng pa dưr bhươn chr’nóh. Tước bêl
đhanuôr cóh vel kiêng vêy bhiệc bhrợ nắc díc điêl t’coóh cung r’pặ đoọng bhrợ
têng cóh c’rool bh’năn. Muy t’ngay bhrợ têng, a ngắh Thu chrót đoọng 150 r’bhầu
đồng, cắh cợ pay ha roo ch’néh, phân bón đhị cửa hàng.
Ting cơnh
t’coóh Nguyễn Trọng Tân- Chủ tịch UBND chr’val Tam Thái, tợơ cr’noọ bh’rợ
tr’nợơp âng díc điêl t’coóh Phảo, tước nâu kêi chr’val nắc ơy vêy 10 cr’noọ
bh’rợ bhrợ cha cơnh đếêc./.
Viết bình luận