Đhị chr’hoong da ding k’coong Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam, cóh pazêng c’moo đăn đâu đhanuôr acoon cóh ơy chóh t’nơơm prị oong đoọng pa dưr kinh tế pr’loọng đong. Bh’rợ n’nâu xoọc chô đơơng thu nhập nhâm mâng đoọng ha đhanuôr. T’ruíh: Jưn jứah xay moon h’cơnh choom bhrợ cha, đhanuôr lâng pr’zớc đh’rứah chêếc n’năl ooy bh’rợ kinh tế âng đhanuôr chr’hoong Nam Trà My ớ.

  A noo Nguyễn Văn Toàn ắt cóh cr’noon 2, pr’loọng đong đharứt manuýh acoon cóh đhị chr’val Trà Don, chr’hoong Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam nắc vêy chr’hoong cher đoọng 100 t’nơơm prị oong chóh pa dưr kinh tế pr’loọng đong. Pr’loọng đong a noo câl p’xoọng 600 t’nơơm prị oong đoọng chóh ha rêê. A noo Toàn xay moon: bêl ahay pr’loọng đong công chóh prị n’nâu nắc cắh lấh k’rang lêy, prị p’lêê m’bứi, p’lêê k’tứi nắc pa câl cắh bấc zên. Xang bêl vêy pa choom ooy kỹ thuật lâng đoọng t’nơơm m’ma, bón phân đoọng ha t’nơơm prị, a cu t’bhlâng chóh prị cóh bơr pêê sào ha rêê. Xoọc đâu acu chóh, lúc phân đoọng ha t’nơơm prị nắc t’nơơm prị chắt váih liêm, đơớh choom đơơng pa câl, pa liêm pa crêê pr’ắt tr’mông âng pr’loọng đong.

Công đhị cr’noon 2 ( chr’val Trà Don), a moó Trần Thị Cúc chóh k’dâng 400 t’nơơm prị oong, cóh đêếc k’zệt t’nơơm ơy đoọng pay pa chô nhâm mâng. M’bứi bhlâng muy c’nuung bơơn pa câl tơợ 20- 40 r’bhâu đồng. A moó xay moon đợ zên bơơn pay pa chô tơợ bh’rợ chóh prị tơợ 500- 700 r’bhâu đồng. Bơơn lêy đợ rau liêm choom ooy kinh té, c’moo đâu pr’loọng đong a moó Cúc xay moon đớc nắc chóh p’xoọng 300 t’nơơm prị oong cóh k’tiếc ha rêê âng pr’loọng đong. A moó Cúc bhui har moon: đươi vêy t’nơơm prị nắc cóh zập c’xêê acu bơơn pa câl pay zên. Bêl l’lăm ahay chóh a bhoo, t’nơơm keo nắc pa câl cắh mơ, tu cóh đâu ch’ngai pa bhlâng. A cu công rơơm kiêng cóh pazêng t’ngay c’xêê ha y nắc bhrợ t’bhứah bh’rợ chóh prị, ting n’nắc pa choom đoọng ha bấc pr’loọng đong n’lơơng ting chóh pa dưr thu nhập.

Công cơnh pr’loọng đong a noo Toàn lâng a moó Cúc, bấc pr’loọng đong n’lơơng cóh zr’lụ chr’val Trà Don lâng apêê chr’val zr’lụ da ding k’coong n’lơơng công ơy vêy chr’hoong Nam Trà My zúp zooi k’r’bhâu t’nơơm prí mốc chô chóh. Đoọng bh’rợ n’nâu liêm choom bấc, apêê hội nông dân, pân đil công ta luôn pazum đh’rứah lâng Phòng NN lâng PTNT chr’hoong Nam Trà My bhrợ têng bh’rợ pa choom ooy kỹ thuật đoỌng ha đhanuôr chóh prị liêm choom bhlâng. Xoọc đâu pazêng bhươl prị oong âng đhanuôr dưr váih đơớh, doọ vêy bấc pr’lúh lâng xang muy c’moo nắc t’nơơm prị váih c’nuung. Nâu đoo nắc rau thu nhập liêm choom bhlâng ha đhanuôr acoon cóh đhị vel đong, bhrợ t’váih c’lâng t’bil ha ul đharứt ha đhanuôr cóh đâu.

Vốch tước ooy apêê chr’val da ding k’coong âng chr’hoong pay câl prị oong, a moó Huỳnh Thị Liên ắt cóh chr’val Tam Dân, chr’hoong Phú Ninh xay moon: prị cóh đâu bấc p’lêê, p’lêê ga mắc, doọ vêy ta đươi z’nươu. Hân đhơ đớp ch’ngai nắc zập tuần acu công lướt xe máy tước pay câl đoọng chô đơơng pa câl cóh Tam Kỳ lâng cóh chợ đhị TP Đà Nẵng.

Đoọng bhrợ t’bhứah bh’rợ n’nâu tước ooy bấc pr’loọng đong đhanuôr, pr’căn La Thị Thanh Thuỷ- Phó Chủ tịch UBND chr;val Trà Don xay moon: ra la lua nắc t’nơơm prị oong crêê lâng đhr’năng k’tiếc cóh đâu. Rau k’rang cóh xoọc đâu âng vel đong nắc zr’lụ pa câl, tu cóh đâu cắh vêy đơn vị hân đoo đương câl ting cơnh hàng hoá, bấc bhlâng nắc đươi ooy apêê tước câl la léh ma muúch. Ooy đanh đươnh đhanuôr rơơm chr’hoong, tỉnh zúp zooi chêếc lêy đhị zr’lụ pa câl, ta đang moon apêê doanh nghiệp tước pay câl đoọng đhanuôr yêm têêm chóh bhrợ pa dưr dal thu nhập.

Xoọc đâu, tước ooy apêê chr’val da ding k’coong âng Nam Trà My lêy zập đhị công lêy t’nơơm prị oong, chóh cóh toor đong, cóh bhươn, cóh ha rêê. Manuýh câl prị vốch tước ooy zr’lụ bhươn đoọng pay câl. T’nơơm prị oong nắc rau liêm chr’nắp lâng dưr váih t’nơơm chr’nóh bha lâng chô đơơng thu nhập nhâm mâng, chrooi đoọng ooy bh’rợ t’bil ha ul pa xiêr đharứt đhị zr’lụ chr’hoong Nam Trà My./.

Trồng cây chuối mốc thoát nghèo

Những năm gần đây, tại huyện miền núi Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam đồng bào dân tộc thiểu số đã chọn trồng cây chuối mốc để phát triển kinh tế hộ. Mô hình này đang mang lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân. Tiết mục “ Cùng nhau bàn cách làm ăn”, bà con và các bạn cùng tìm hiểu về cách làm kinh tế của bà con huyện Nam Trà My nhé!

  Mấy năm trước, Anh Nguyễn Văn Toàn thôn 2, hộ nghèo người dân tộc  thiểu số ở thôn 2, xã Trà Dơn, huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam được huyện hỗ trợ 100 gốc chuối mốc trồng phát triển kinh tế gia đình. Gia đình anh cũng đã mua thêm gần 600 cây chuối mốc để trồng trên rẫy. Anh Toàn cho biết: “Hồi trước nhà tôi cũng trồng giống chuối này nhưng ít chăm sóc, chuối ra ít nải, trái nhỏ nên bán rất rẻ. Sau khi được tập huấn kỹ thuật và cấp cây giống, tôi đã mạnh dạn trồng chuối trên mấy sào đất rẫy. Hiện tôi chăm sóc, bón phân cho cây chuối phát triển tốt để sớm cho thu hoạch, cải thiện đời sống gia đình”.

Cũng tại thôn 2, xã Trà Dơn, chị Trần Thị Cúc trồng khoảng 400 gốc chuối mốc, trong đó hàng chục cây đã cho thu hoạch ổn định. Bình quân mỗi buồng chuối mốc bán được 20 - 40 nghìn đồng. Chị cho biết tính bình quân nguồn thu nhập hàng tháng từ bán chuối cũng được 500 - 700 nghìn đồng. Thấy được hiệu quả kinh tế mang lại, năm nay gia đình chị Cúc dự định trồng thêm 300 gốc chuối mốc nữa trên đất rẫy của mình. Chị phấn khởi nói: “Nhờ có cây chuối mà hàng tháng mình bán được tiền. Trước đây trồng cây bắp, cây keo nhưng bán không được giá vì ở trên này xa quá. Tôi cũng mong muốn trong thời gian sắp tới sẽ nhân rộng thêm mô hình trồng chuối mốc, đồng thời hướng dẫn cho nhiều hộ khác trong thôn trồng tăng thu nhập”.

Cũng như gia đình anh Toàn và chị Cúc, nhiều hộ dân khác trên địa bàn xã Trà Dơn và các xã vùng cao khác cũng đã được huyện Nam Trà My hỗ trợ hàng nghìn cây chuối mốc về trồng. Để mô hình đạt năng suất cao, các tổ chức hội nông dân, phụ nữ cũng thường xuyên phối hợp với Phòng NN&PTNT huyện Nam Trà My tổ chức tập huấn kỹ thuật cho bà con trồng chuối đạt hiệu quả nhất. Hiện các vườn chuối mốc của người dân sinh trưởng nhanh, ít xảy ra dịch bệnh và chỉ sau một năm là cây chuối trổ buồng. Đây là nguồn thu nhập đáng kể đối với đồng bào dân tộc thiểu số địa phương, mở ra hướng thoát nghèo cho người dân nơi đây.

 Đến tận các xã vùng cao của huyện thu mua chuối mốc, chị Huỳnh Thị Liên  ở xã Tam Dân, huyện Phú Ninh cho biết: “Chuối trên này buồng nhiều nải, quả to, ít độc hại vì không có thuốc. Tuy hơi xa nhưng hằng tuần tôi vẫn chạy xe máy lên thu mua về bán ở các chợ dưới Tam Kỳ và các chợ tại TP.Đà Nẵng”.

Để nhân rộng mô hình này đến với nhiều hộ dân, bà La Thị Thanh Thủy - Phó Chủ tịch UBND xã Trà Dơn cho biết thêm: “Thực tế thì cây chuối mốc phù hợp với thổ nhưỡng ở đây. Vấn đề băn khoăn hiện nay của địa phương là đầu ra của chuối, vì trên này không có đơn vị đầu mối thu mua theo hướng hàng hóa mà phụ thuộc vào các tiểu thương nhỏ. Về lâu dài người dân rất cần huyện, tỉnh trợ giúp tìm thị trường tiêu thụ, vận động doanh nghiệp thu mua ổn định để bà con yên tâm, tiếp tục trồng chuối nâng cao thu nhập”.

Giờ đây, đến các xã miền núi của Nam Trà My nhìn đâu cũng thấy cây chuối mốc, chuối trồng quanh nhà, trong vườn, trên rẫy. Người buôn chuối đến tận nơi mua về xuôi. Cây chuối mốc đã “bén duyên” và trở thành cây chủ lực mang đến nguồn thu nhập ổn định, góp phần vào công tác xóa đói giảm nghèo trên địa bàn huyện Nam Trà My./.