T’coóh Huỳnh Hữu Vân, ắt cóh cr’noon Hoà Thanh, chr’val E-a nhuôn (Ea Nuôl), chr’hoong Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk nắc vêy đhanuôr cóh vel đong n’năl tước nắc muy cha nắc manuýh mặ z’lấh zr’nắh k’đháp, bhrợ t’váih cr’van cr’bhộ. Ađoo nắc chô đơơng m’ma t’nơơm cam, quýt chô chóh đhị đhăm k’tiếc âng cr’noon Hoà Thanh, bơơn pay pa chô k’ha riêng ức đồng cóh zập c’moo. H Xíu, PV Đài P’rá Việt Nam xay truíh:

# Xoọc đâu, lâng 8 sào k’tiếc chóh cam, quýt, pr’loọng đong t’coóh Huỳnh Hữu Vân, ắt cóh cr’noon Hoà Thanh, chr’val Ea Nuôl, chr’hoong Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk pay pa chô zên lãi k’nặ 200 ức đồng cóh zập c’moo. T’coóh Vân xay moon, k’tiếc cóh Hoà Thanh nắc k’tiếc tr’clai chuáh, cắh lấh liêm, tu cơnh đêếc bấc rau chr’nóh cắh mặ chắt váih. Tu cơnh đêếc, bêl l’lăm ahay hân đhơ t’bhlâng bhrợ têng mơ ooy nắc pr’ắt tr’mông âng pr’loọng đong đoo công zập đươi nắc mơ a tốh. C’moo 2012, ađoo pa liêm pa crêê bhươn ch’chóh âng đay, pa liêm k’tiếc, pếch giếng, câl m’ma cam lâng quýt tơơm miền Tây chô chóh lêy. Đươi vêy kinh nghiệm tơợ bêl dzợ ắt mamông cóh vel đong Vĩnh Long, bơơn zư lêy crêê cơnh nắc bhươn cam, quýt âng t’coóh Vân boong p’lêê cóh prang c’moo:

K’tiếc n’nâu liêm lâng bh’rợ cóh chr’nóh rau đêếc, đoọng ađay xăl chr’nóh liêm choom lấh mơ ooy kinh tế âng đay. Ba bi cơnh xoọc đâu, nắc muy t’nơơm choom boong váih tơợ 50 tước 70 kg p’lêê, ng’xay ooy chr’nắp âng thị trường nắc tơợ 17- 18 r’bhâu đồng muy kg, nắc cắh ơy tước chr’nắp mơ 20 r’bhâu đồng muy kg, nắc muy t’nơơm ng’bơơn pay pa chô lấh 1 ức đồng. Ng’dáp lêy cóh pazêng t’nơơm, pác lơi zên bhrợ têng nắc acu dzợ xưa mơ 150 ức đồng, cơnh đêếc nắc liêm choom, doọ dzợ zr’nắh k’đháp.

Tứơc tr’nơớp c’moo 2017, pr’loọng đong t’coóh Huỳnh Hữu Vân nắc choom t’bil lơi đharứt nhâm mâng, vêy ta lêy nắc muy cha nắc manuýh bhrợ cha choom pa bhlâng cóh vel đong. Cắh muy chóh bhrợ t’nơơm cam, quýt, ađoo nắc dzợ chóh bhrợ lêy lấh 100 t’nơơm nhãn Thái lâng nắc tơớp pêếh pay p’lêê. T’coóh Vân xay moon đớc nắc dzợ pa câl m’ma lâng zúp zooi đhanuôr cóh bhươl cr’noon vêy cr’noọ kiêng xăl chr’nóh chr’bêết ooy kỹ thuật đoọng đh’rứah t’bil ha ul đharứt. Pr’căn Lê Thị Bình Ly, cán bộ Khuyến nông chr’val Ea Nuôl, chr’hoong Buôn Đôn xay moon, rau dưr váih âng t’nơơm pay cha p’lêê đhị zr’lụ chr’val nắc bhrợ đoọng ha bấc pr’loọng đong choom t’bil lơi đharứt, cóh đêếc vêy manuýh ơy t’bhlâng z’lấh zr’nắh k’đháp t’coóh Huỳnh Hữu Vân:

Xoọc đâu đợ đhăm t’nơơm cam, t’nơơm quýt đhị chr’val Ea Nuôl ting t’ngay bấc lấh mơ. Liêm choom bhlâng nắc cơnh pr’loọng đong ava n’nâu, tơợ muy pr’loọng đong đharứt, ađoo ơy xăl chr’nóh chr’bêết, chóh bhrợ t’nơơm pay cha p’lêê đoọng pa dưr dal thu nhập lâng xoọc đâu ơy choom t’bil lơi đharứt. Ng’moon zazum t’nơơm pay cha p’lêê vêy ta chóh bhrợ nắc ơy bhrợ đoọng ha đhanuôr pa dưr thu nhập âng đay, chrooi đoọng t’bil ha ul pa xiêr đharứt lâng bhrợ pr’ắt tr’mông âng đhanuôr ting t’ngay liêm choom lấh mơ.

T’coóh Lê Văn Quyết, Chủ tịch UBND chr’val Ea Nuôl, chr’hoong Buôn Đôn xay moon, k’tiếc Hoà Thanh bêl l’lăm ahay nắc đhiệp chóh bhrợ đợ t’nơơm chr’nóh m’bứi t’ngay, tu cơnh đêếc pr’ắt tr’mông âng đhanuôr zr’nắh k’đháp pa bhlâng. Xoọc đâu, bấc pr’loọng đong nắc tơớp xăl chóh t’nơơm cam, quýt chô đơơng rau liêm choom. Chính quyền lâng ngành chức năng chr’val ơy xay moon, p’too pa choom đhanuôr t’bhlâng đươi dua khoa học kỹ thuật, xăl t’nơơm chr’nóh chr’bêết crêê cơnh xa nay quy hoạch pa dưr âng vel đong. Ting n’nắc p’too moon đhanuôr cắh choom chóh pa bhlâng bấc, nắc lêy cha mêết đhị zr’lụ pa câl nhâm mâng đoọng ha bh’nơơn bh’rợ, đoọng g’đéch đhr’năng chóh bhrợ bấc lấh mơ cr’noọ đươi dua, bhrợ zr’nắh k’đháp ha đhanuôr:

Chr’val ơy xay moon ooy pazêng pr’loọng đong đhanuôr vêy k’tiếc mr’cơnh lâng pazêng zr’lụ cóh chr’val Hoà Thanh lâng cr’noon Ea Mdhar nắc công đoọng đhanuôr chóh bhrợ. Ha dzợ ooy xa nay bh’rợ khuyến nông nắc công pa choom đoọng ha đhanuôr lêy pa choom chóh bhrợ, pazum đh’rứah lâng trạm Khuyến Nông âng chr’hoong, apêê công ty zư lêy chr’nóh chr’bêết xiêr pa choom đoọng ha đhanuôr chóh bhrợ lâng zư lêy t’nơơm quýt crêê cơnh. Ting n’nắc công p’too pa choom đhanuôr cóh t’tun bêl pa bhlâng bấc nắc xa nay ooy zr’lụ pa câl nắc muy cóh pazêng rau đơ zr’nắh k’đháp./.

 THOÁT NGHÈO NHỜ TRỒNG CÂY ĂN QUẢ

Ông Huỳnh Hữu Vân, ở thôn Hòa Thanh, xã (E-a nhuôn) Ea Nuôl, huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk được người dân địa phương biết đến là một tấm gương điển hình về tinh thần vượt khó, vươn lên làm giàu. Ông đã mạnh dạn đưa giống cây cam, quýt về trồng trên vùng đất cằn ở thôn Hòa Thanh, đem lại nguồn thu hàng trăm triệu đồng mỗi năm. H Xíu, PV đài TNVN phản ánh:

 Hiện nay, với 8 sào đất trồng cam, quýt, gia đình ông Huỳnh Hữu Vân, ở thôn Hòa Thanh, xã Ea Nuôl, huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk thu lãi gần 200 triệu đồng một năm. Ông Vân cho biết, đất ở Hòa Thanh là đất cát, nghèo dinh dưỡng nên nhiều loại cây trồng không phát triển được. Vì vậy trước kia dù cố gắng nhưng cuộc sống gia đình ông cũng chỉ đủ đắp đổi qua ngày. Năm 2012, ông quyết định cải tạo vườn tạp, xử lý đất, đào giếng, mua giống cam sành và quýt đường từ miền Tây về trồng thử nghiệm. Nhờ có kinh nghiệm tích lũy được từ khi còn ở quê nhà Vĩnh Long, được chăm sóc đúng cách nên vườn cam, quýt của ông Vân ra trái quanh năm.

 Đất này phù hợp với trồng cây đó để mình có thể chuyển đổi cơ cấu cây trồng có nguồn lợi và có giá trị kinh tế cho mình. Thí dụ như hiện tại thì một cây có thể cho năng suất từ 50 đến 70 kg, tính ra theo giá trị thị trường với mức giá 17 - 18 nghìn một kilôgam chứ chưa đến mức giá 20 nghìn một kilôgam thì một cây đã cho thu khoảng hơn một triệu đồng. Tính trung bình cho tất cả các cây, trừ chi phí đầu tư mình vẫn dư ra 150 triệu là ngon, khỏi phải cực khổ.

          Đến đầu năm 2017, gia đình ông Huỳnh Hữu Vân chính thức thoát nghèo bền vững, được xem là một điển hình làm kinh tế giỏi ở địa phương. Không chỉ dừng lại ở cây cam, quýt, ông còn trồng thử nghiệm hơn 100 cây nhãn Thái và đã bắt đầu cho thu hoạch. Ông Vân dự định bán thêm cây giống và hỗ trợ bà con trong thôn có nhu cầu chuyển đổi cây trồng về kỹ thuật để cùng vươn lên thoát nghèo. Bà Lê Thị Bình Ly, cán bộ Khuyến nông xã Ea Nuôl, huyện Buôn Đôn nhận xét, sự xuất hiện của cây ăn quả có múi trên địa bàn xã đã giúp nhiều hộ vươn lên thoát nghèo, trong đó có tấm gương vượt khó của ông Huỳnh Hữu Vân:

Hiện nay diện tích cây cam, quýt trên địa bàn xã Ea Nuôl ngày càng tăng. Điển hình như hộ bác đây, từ một hộ nông dân nghèo, bác đã mạnh dạn chuyển đổi sang cây ăn quả có múi để nâng cao thu nhập của mình và đã vươn lên thoát nghèo. Nói chung sự xuất hiện của cây ăn quả có múi thì đã giúp cho người dân tăng thêm thu nhập của mình góp phần xóa đói giảm nghèo và làm cho đời sống của người dân ngày càng tốt hơn.

          Ông Lê Văn Quyết, Chủ tịch UBND xã Ea Nuôl, huyện Buôn Đôn cho biết, đất Hòa Thanh trước kia chỉ canh tác được các loại cây ngắn ngày nên đời sống và kinh tế của người dân rất khó khăn. Hiện nay, nhiều hộ dân bắt đầu chuyển đổi sang trồng cây cam, quýt đem lại hiệu quả. Chính quyền và ngành chức năng xã đã tuyên truyền, vận động bà con tích cực áp dụng khoa học kỹ thuật, chuyển đổi cây trồng phù hợp theo quy hoạch phát triển tại địa phương. Đồng thời khuyến cáo người dân không phát triển ồ ạt, cần tính toán đầu ra ổn định cho sản phẩm để tránh tình trạng cung vượt quá cầu, giá cả giảm xuống, gây khó khăn cho nông dân. Ông Lê Văn Quyết cho biết:

 Xã đã tuyên truyền vận động các hộ dân có quỹ đất có thổ nhưỡng giống của những khu vực xã Hòa Thanh và buôn Ea Mdhar thì cũng tổ chức cho bà con triển khai trồng. Còn về vấn đề khuyến nông thì cũng cũng hướng dẫn bà con học tập, phối hợp với trạm Khuyến Nông của huyện, các công ty thuốc bảo vệ thực vật xuống hướng dẫn bà con canh tác và chăm sóc cây quýt theo đúng quy trình kỹ thuật. Đồng thời cũng cảnh báo bà con vấn đề phát triển ồ ạt cây có múi để có định hướng cho bà con là sau này phim mà sản lượng quá nhiều thì vấn đề đầu ra cũng là một trong những vấn đề khó khăn./.