Lâng lấh 90% đhanuôr nắc ma nuýh acoon cóh, pr’ắt tr’mông âng đhanuôr chr’val Trọng Hoá, chr’hoong da ding k’coong Minh Hoá, tỉnh Quảng Bình dzợ lưm bấc râu k’đháp k’ra. Đhị m’pâng crâng da ding k’coong nâu, lâng c’rơ zay t’béch, a moó Hồ Thị Thanh đh’rứah lâng ma nuýh đong đay nắc ơy z’lấh cơnh bhrợ têng ty đanh a hay, đoọng chếêc lêy c’lâng bhrợ cha, pa dưr ca van liêm ta níh cóh vel đong.

            A moó nắc Hồ Thị Thanh n’niên c’moo 1982 ắy đhị vel Hưng, chr’val Trọng Hoá, chr’hoong Minh Hoá muy coh pa zêng apêê choom bhrợ cha đhị zr’lụ da ding k’coong âng tỉnh Quảng Bình. Cung cơnh đhanuôr cóh vel bhươl, tr’mung tr’méh âng pr’loọng đong a moó Hồ Thị Thanh pa tệêt lâng crâng k’coong Trường Sơn. A móo Thanh pa chắp, ha dang zập ngai cung moọt ooy crâng bơơn óih lâng tal crâng bhrợ ha rêê nắc crâng ting t’ngay ting lứch hư, đh’rứah lâng đếêc nắc pazêng râu cắh liêm dưr váih ngân bhlầng tước môi trường ắt mamông. Đhị bấc chu pa chắp xợơng, x’rịa amoó Thanh nắc cung bơơn pa chắp c’lâng bhrợ cha đoọng ha pr’loọng đongđay, nắc chóh lâng bhrợ pa dưr ca van tợơ crâng, nắc ếêh  râu tợơ pa hư crâng.

            Pa chắp cơnh ooy nắc bhrợ têng cơnh đếêc, đhị bấc t’ngay, díc điêl a moó Thanh ơy z’lấh k’ruung đác, chếêc lêy đhăm crâng cắh ơy ta bhrợ têng, đhị đhăm ma mốp, zước tợơ chính quyền vel đong đoọng prướh bhrợ chóh crâng. A móo Hồ Thị Thanh xay moon: bêl tợơp bhrợ cha, mị díc điêl dzợ p’niên zên bạc nắc cắh vêy, kinh nghiệm bhrợ cha cung căh mơ vêy, tu cơnh đếêc lưm bấc râu k’đháp k’ra. Lêy đhơ đhơ ooy cung k’tiếc k’ruung pậ bhứah, đhêl chuốh zêng, bhơi nhấc chắtt váih liêm, tu cơnh đếêc nắc mị nhi díc điêl xợơng cung đhưr loom. Đhơ cơnh đếêc, nắc x’rịa mị nhi díc điêl cung ta pa zước pa zay z’lấh k’đháp zr’nắh nâu đoo. Pazêng t’ngay tợơp prướh bhrợ crâng, díc điêl a moó Thanh bhrợ pớ đoọng ắt bếch cóh crâng. Tợơp bhrợ cha lâng tr’pang têy ga goóh, nắc lâng loom pa zay pa bhrợ ta têng, z’lấh zr’nắh  đha rựt, pa dưr ca van, tước nâu kêi díc điêl a moó Thanh nắc ơy vêy k’nặ 10ha crâng lâng 2 bhan t’nơơm keo lai, t’nơơm trầm xoọc đương t’ngay bơơn pay bh’nơơn.

            Bêl đhăm crâng chóh r’dợ tệêm ngăn, a moó Thanh nắc chóh ta bhứah cớ. A móo nắc pân đil tr’nợơp âng velHưng pân k’rong băn bh’năn lâng vêy âng chô bh’nơơn liêm dal. Râu xay moon đhị đâu, nắc cóh đâu đhanuôr dzợ ắt váih j’niêng cr’bưn băn bh’năn p’lóh lơi cơnh đếêc, cắh chếêc k’rang lêy ốt, ha dợ pr’loọng đong a moó Thanh nắc ơy năl bhrợ têng c’rọol a’ọc, k’roọc, t’ruung a tứch đoọng zêl cha groong pr’lúh cr’ay lâng zư lêy môi trường. Xay moon đắh kinh nghiệm băn rơơi âng đay, a moó Hồ Thị Thanh đoọng năl: Kiêng b’băn đanh đươnh, râu lalua ta níh bhlầng nắc zư liêm uy tín lâng ma nuýh câl đươi. Tu cơnh đếêc, cóh b’bănpa bhlầng nắc lâng băn a’ọc, amoó doó đoọng a’ọc cha bột đoọng pa clợơng, xăl đếêc nắc a moó đoọng cha bhơi ra véh tự nhiên cơnh prí, a’rong, a xậ crâng… zệê chệên xang nắc đoọng a’ọc cha. Đắh m’ma băn, nắc a moó chớih pay đoo p’nong a’ọc cóh đâu, a ọc Khùa đoọng băn. Đươi vêy kinh nghiệm nâu, cr’năn a’ọc âng pr’loọng đong a moó dưr pậ đấh, đhơ cơnh đếêc nắc bh’nơơn lệê yêm, tệêm ngăn tước lâng ma nuýh đươi dua. Rúh a’ọc n’đoo âng pr’loọng đong a moó nắc cung bơơn apêê zước câl đhị c’roọl băn âng đong. Đươi vêy cr’noọ bh’rợ băn, chóh lâng tr’cala tr’bhlêy hàng tạp hoá, pr’loọng đong amoó Thanh nắc ơy vêy bh’nơơn tệêm ngăn đhị zập c’moo. Tợơ 5 ức đồng vắ ngân hàng đoọng tợơp bhrợ cha moọt c’moo 2007, tước nâu kêi, pr’loọng đong a moó Hồ Thị Thanh nắc ơy vêy zên k’rong đớc lấh 200 ức đồng.

            A moó Thanh cung doó pa lớơp râukinh nghiệm âng đay bhrợ cha, đấh pa choom đoọng ha pêê lơơng ting pa choom bhrợ têng. A móo bơơn đhanuôr tin đươi, bầu bhrợ Chi hội trưởng k’bhúh pân đil vel Hưng. N’đhơ trơ vâng lâng bh’rợ bhrợ cha nắc a moó Thanh cung pa zay lướt xay moon đoọng a đhi a moó cóh vel râu c’năl liêm ta níh đắh băn ca coon lâng zư lêy tệêm ngăn cóh pr’loọng đong; k’đươi moon đhanuôr nắc lêy ting bhrợ têng cơnh c’lâng xa nay âng Đảng, Nhà nước.

            Xay prá lâng zi, a moó Hồ Thị Thanh bhui har đoọng năl: Cóh 10 c’moo hay, đhị vel Hưng doó n’đoo pr’loọng n’niên ca coon thứ 3. Lâng a moó Thanh lâng pazêng cán bộ pa bhrợ đhị da ding k’coong Trường Sơn nâu, vêy bơơn bh’nơơn cơnh đâu nắc râu cắh vêy buôn.

            Bấc c’moo, pr’loọng đong a moó Thanh ta luôn bơơn nắc pr’loọng đong văn hoá tiêu biểu âng chr’val. Hồ Thị Thanh ơy bơơn ting pấh Đại hội đại biểu pân đil prang k’tiếc k’ruung g’lúh 11. Nắc tợơ râu pa zay âng đay, a moó Thanh ơy chroi k’rong “ bhrợ râu liêm t’mêê” cóh bh’rợ pa dưr kinh tế, chroi k’rong bhrợ tr’lọ n’căr tr’xăl n’hang đhị chr’val da ding k’coong Trọng Hoá, chr’hoong Minh Hoá.

            T’coóh Hồ Phin, Chủ tịch UBND chr’val Trọng Hoá, chr’hoong Minh Hoá đoọng năl: A móo Hồ Thị Thanh ắt cóh vel Hưng nắc ma nuýh pân đil tr’nợơp đhị chr’val da ding k’coong nâu ơy năl xăl t’mêê cr’noọ pa chắp, c’năl, pân bhrợ têng đoọng pa dưr kinh tế lâng r’dợ nắc ha dưr ca van liêm ta níh. Cắh muy pa dưr kinh tế bhriêl choom, a moó Hồ Thị Thanh nắc dzợ muy ch’nắc pân đil liêm ta níh, gương mẫu đhị zập bh’rợ âng vel đong, lứch loom zúp zooi đhanuôr vel bhươl pa dưr kinh tế lâng ting pấh apêê bh’rợ âng xã hội./.

Cách làm kinh tế của chị Hồ Thị Thanh

Với hơn 90% dân số là đồng bào dân tộc, đời sống của người dân xã Trọng Hóa, huyện miền núi Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình còn gặp rất nhiều khó khăn. Giữa vùng rừng núi rẻo cao này, với bản lĩnh và ý chí, chị Hồ Thị Thanh cùng gia đình đã vượt qua lối tư duy lạc hậu để tìm hướng làm giàu chính đáng trên quê hương. 

  Chị là Hồ Thị Thanh sinh năm 1982 ở bản Hưng, xã Trọng Hóa, huyện Minh Hóa một trong những điển hình tiêu biểu, tấm gương sáng trong phát triển kinh tế gia đình ở vùng núi cao của tỉnh Quảng Bình. Cũng như người dân trong bản, cuộc sống mưu sinh của gia đình chị Hồ Thị Thanh gắn bó với núi rừng Trường Sơn. Chị Thanh suy nghĩ, nếu ai cũng vào rừng đốn củi và phát nương làm rẫy thì rừng sẽ ngày càng suy kiệt, kéo theo đó là những hệ lụy ảnh hưởng đến môi trường sống. Sau nhiều trăn trở, cuối cùng chị Thanh cũng đã tìm được hướng phát triển kinh tế cho gia đình là trồng, phát triển và làm giàu từ rừng chứ không được phá rừng. 

Nghĩ là làm, nhiều ngày liền, vợ chồng chị Thanh đã vượt sông suối, đi tìm những khoảnh rừng còn hoang hóa, sỏi đá khô cằn, xin chính quyền địa phương khai hoang để phát triển trồng rừng. Chị Hồ Thị Thanh bộc bạch: Khi mới bắt tay khởi nghiệp, hai vợ chồng trẻ, vốn ít lại thiếu kinh nghiệm nên khó khăn chồng chất. Nhìn đâu cũng đồi núi hoang vu, đá sỏi nhấp nhô, cỏ dại um tùm nên đôi khi vợ chồng chị cũng thấy... chùn chân. Nhưng rồi vợ chồng chị đã động viên nhau vượt qua tất cả. Những ngày đầu mới khai hoang, hai vợ chồng chị Thanh còn dựng lều, lán ăn, ngủ ngay trong rừng. Khởi nghiệp từ hai bàn tay trắng nhưng với quyết tâm làm giàu và sự cần mẫn, chịu khó, đến nay vợ chồng chị Thanh đã sở hữu gần 10 ha rừng với gần 2 vạn cây keo lai, cây trầm đang chờ ngày thu hoạch. 

Khi diện tích rừng trồng dần đi vào ổn định, chị Thanh tiếp tục mở rộng sản xuất. Chị là người phụ nữ đầu tiên của bản Hưng mạnh dạn đầu tư mô hình chăn nuôi gia súc, gia cầm đạt hiệu quả cao. Điều đáng nói là trong khi đồng bào ở bản vẫn giữ tập quán thả rông các vật nuôi thì gia đình chị Thanh đã biết xây dựng chuồng trại để chăn nuôi lợn, bò, gà nhằm phòng chống dịch bệnh và bảo vệ môi trường. Chia sẻ về kinh nghiệm chăn nuôi, chị Hồ Thị Thanh cho biết: Muốn chăn nuôi lâu dài, điều cần thiết nhất là phải giữ uy tín với khách hàng. Vì thế, trong chăn nuôi, nhất là nuôi lợn, chị không cho lợn ăn bột tăng trọng mà tận dụng thức ăn tự nhiên như chuối, sắn, lá cây trong rừng... nấu chín rồi mới cho lợn ăn. Còn về giống, chị chọn giống lợn bản địa (lợn Khùa) để nuôi. Nhờ kinh nghiệm này, đàn lợn của gia đình chị tăng trưởng nhanh nhưng vẫn đảm bảo chất lượng thịt sạch, an toàn khi đến với người tiêu dùng. Lứa lợn nào của gia đình chị cũng được thương lái đến thu mua ngay tại chuồng. Nhờ mô hình chăn nuôi, trồng trọt và kinh doanh hàng tạp hóa, gia đình chị Thanh có thu nhập ổn định hằng năm. Từ 5 triệu đồng vay ngân hàng để khởi nghiệp vào năm 2007, đến nay gia đình chị Hồ Thị Thanh đã có nguồn vốn hơn 200 triệu đồng. 

Chị Thanh cũng không ngần ngại chia sẻ, hỗ trợ và hướng dẫn dân bản cách phát triển kinh tế. Chị được người dân tín nhiệm bầu làm Chi hội trưởng phụ nữ bản Hưng. Dù bận rộn với công việc phát triển kinh tế của gia đình, nhưng chị Thanh luôn tích cực tuyên truyền cho chị em trong bản nhiều kiến thức bổ ích trong việc nuôi dạy con cái và giữ gìn hạnh phúc gia đình; vận động người dân chấp hành tốt chủ trương chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước. 

Chia sẻ với chúng tôi, chị Hồ Thị Thanh vui mừng cho biết: Trong suốt 10 năm liền, ở bản Hưng không có gia đình nào sinh con thứ 3. Với chị Thanh và những cán bộ công tác ở bản vùng cao giữa đại ngàn Trường Sơn này, có được kết quả như vậy là điều không dễ dàng. 

Nhiều năm liền, gia đình chị Thanh luôn đạt danh hiệu gia đình văn hóa tiêu biểu của xã. Hồ Thị Thanh đã được tham dự Đại hội đại biểu phụ nữ toàn quốc lần thứ XI. Chính từ sự nỗ lực và cố gắng không mệt mỏi, tinh thần dám nghĩ, dám làm, chị Thanh đã góp phần "thổi luồng gió mới" trong phong trào phát triển kinh tế, góp phần làm thay đổi diện mạo ở xã vùng cao Trọng Hóa, huyện Minh Hóa. 

Ông Hồ Phin, Chủ tịch UBND xã Trọng Hóa, huyện Minh Hóa, cho biết: Chị Hồ Thị Thanh ở bản Hưng là người phụ nữ đầu tiên ở xã vùng cao này đã biết đổi mới tư duy, nhận thức, dám nghĩ dám làm để phát triển kinh tế và từng bước vươn lên làm giàu chính đáng. Không chỉ phát triển kinh tế giỏi, chị Hồ Thị Thanh còn là người phụ nữ gương mẫu trong các hoạt động của địa phương, luôn nhiệt tình giúp đỡ bà con dân bản phát triển kinh tế và tham gia các công tác xã hội./.