Ra đu nắc p’lêê vêy bấc Vitamin A, đh’rứah nắc vêy bấc cơnh choom đươi dua. Ra đu đoọm cắh cợ dzợ hất nắc cung vêy cơnh đươi dua lalay cơnh lâng zêng choom đươi dua đoọng bhrợ chr’na đh’nắh. C’nặt t’ruíh “ jưn jứah xay moon h’cơnh choom bhrợ cha” t’ngay đâu, đhanuôr lâng pr’zợc nắc đh’rứah chếêc lêy năl cơnh chóh bhrợ t’nơơm ra đu choom boong p’lêê tráu bhlầng.
      Chớih pay k’tiếc: Lêy đhị k’tiếc lệê, buôn tưới đác. Pa bhlầng nắc đác doó choom nong đhị bêl pleng boo.
    M’ma: Nắc lêy chớih m’ma ra đu Hồng phi cắh cợ Trạng nguyên. Nâu đoo nắc ra đu lai F1, bh’nơơn liêm dal, âng chô 100%. Đhơ cơnh đếêc, ha dang apêê chóh bhrợ cắh bơơn vêy m’ma ra đu F1, nắc choom chớih pay m’ma buôn chóh bhrợ cóh vel đong đoọng chóh bhrợ ( chớih pay đoo p’lêê đọom, rúh tr’nợơp âng đoo t’nơơm vêy p’lêê boong tráu bhlầng, p’lêê a yêm, bhlứah pay cr’liêng, rao pa sạch dzệêt, ar cóh za al p’răng tước bêl goóh. Đớc cóh chai, tọ tước hân noo chóh nắc pay âng chóh).
    Cơnh chóh bhrợ m’ma:
    Trâm đớc m’ma: Trâm cr’liêng m’ma cóh đác ngăn đhị 5h, xang nắc ủ cóh bao bhai coton dzệêp 4-5 t’ngay. Bêl lêy cr’liêng ơy ch’mặt nắc âng chóh. Lâng m’ma a hêê tự đớc m’ma nắc đhị bele trâm ooy đác, lêy lơi pazêng cr’liêng dơng cóh mặt đác, pay đoo cr’liêng clệch cóh dứp, đơơng ủ lâng chóh bhrợ.
    Bhrợ bầu chóh m’ma: Pay đươi chr’đhung nilon pậ 8x5cm ( vêy clúh boọng đoọng đác hooi). Pay k’tiếc liêm, nhar luúc lâng é t’rị k’roọc ơy đớc đanh. Đớc pa zêng k’tiếc lầng phân cóh chr’đhung. Chr’đị cr’liêng m’ma cóh dứp chr’đhung n’nặc. Zập chr’đhung cơnh đếêc chóh 1 cr’liêng m’ma, xang nắc g’lấp lâng muy clang k’tiếc liêm nhar. Ra’pặ apêê chr’đhung n’nặc ooy khay. Đớc đhị mát, oó đoọng za al p’răng pứih lâng tưới đác đoọng dzệêp đhị zập t’ngay. Ha dang bhrợ têng m’ma ting qui mô ga mắc, nắc lêy bhrợ đong vêy chr’tốp lướt đoọng plum.
    Đhị bêl t’nơơm coon vêy 2-4 t’la a xậ ch’mặt nắc 2 t’ngay tưới 1 chu lâng pa đhấc chr’đhung chóh ma đoọng zập ang p’răng, đoọng t’nơơm dưr chắt liêm. Ta luôn poóch lơi bhơi chắt lâng lêy zêl bha ruy pa hư t’nơơm m’ma.
    Bêl t’nơơm coon vêy 4-5 t’la a xậ ch’mặt, dal mơ 10-15cm nắc choom đơơng chóh ooy clung ruộng. Ra đu Đài Loan âng chô bh’nơơn dal bhlânngf. Ha dợ, ha dang nắc m’ma lai nắc cr’liêng cóh c’loong p’lêê cắh choom đớc bhrợ m’ma đoọng ha hân noo t’tun.
    Chóh lâng k’rang lêy:
    Cr’chăl chóh: hân noo ha pruốt chóh tợơ 3-4, hân noo c’lọt chóh moọt c’xêê 9-10.
    Bhlưa chóh: t’nơơm nâu lâng t’nơơm tốh ch’ngai 1,5x1,5m ( 120 t’nơơm/sào).
    Bọong chóh: ch’ngai, bhứah, đhậu 40x40x35cm.
    Đắh chóh: Đông-Tây. Nắc đoọng t’nơơm ra đu choom đươi dua zêng za al p’răng âng mặt t’ngay plóh, c’rơ quang hợp, pa dalbh’nơơn lâng mặt zêl đhr’năng c’lâm plắh ( đhị apêê a ral ruộng chuôr cóh da ding k’coong nắc lêy chóh ting c’lâng đồng mức).
    Cơnh chóh: Pay dao rạch chr’đhung nilon ( oó bhrợ ta pwoi k’tiếc) Đớc bầu lâng t’nơơm m’ma cha chêl cóh mặt k’tiếc ting c’lâng Đông-Tây. G’bur k’tiếc đhiêr t’nơơm, tưới đác đhiệp mơ dzệêp dzong. Chóh xang nắc n’lọt n’loong đoọng zư t’nơơm, đoọng t’nơơm đa đệêng 45 độ t’ping lâng mặt hân luung tợơ bêl chóh tước bêl t’nơơm dưr pậ.
    Bón phân:
    Bót lót lalăm zập boọng t’nơơm 0,5kg vôi bột+5-7kg phân hữu cơ ơy đớc đanh+0,5kg super lân+0,2kg kali clorua.
    Bón thúc ( lâng t’nơơm ơy 1 c’xêê): bón 7 t’ngay muy chu, bón 50gr NPK Đầu trâu. T’nơơm 1-3 c’xêê: 15-20 t’ngay nắc bón 1 chu, bón mơ 70-100gr NPK Đầu trâu. T’nơơm 3-7 c’xêê nắc zập c’xêê bón 1 chu, bón mơ 100-150gr NPK Đầu trâu pazưm lâng pa liêm k’tiếc đhị zr’lụ g’lấp k’tiếc cóh đhiêr t’nơơm.
    Cơnh bón: Luúc phân cóh đác, tưới ch’ngai tợơ t’nơơm 20-30cm. Đọong ra đu ha dưr liêm, choom phun pa xoọng phân bón 3-4 tuần muy chu. Tợơ ơy chóh mơ 2,5 c’xêê nắc ra đu choom chớh poo. Cắt lơi đoo hi la đăn ooy riáh. Bhrợ c’lâng đoọng đác hooi. Poóch lơi bhơi nhấc. oó z’lớc bấc chu k’tiếc buôn bhrợ hư riáh t’nơơm. Oó đoọng bhơi chắt váih bấc nắc lêy đớc n’nóh cóh đhiêr t’nơơm, đh’rứah nắc đoọng zư ngăn lâng t’váih chất dinh dưỡng đoọng ha t’nơơm.
    Đương zêl cha groong bha ruy
    Cóh đhr’năng dưr pậ, ra đu ta luôn crêê bha ruy pa hư nắc cơnh rệp, bọ nhảy, nhện bhrôông. Bêl bha ruy váih bấc nắc choom phun za nươu Decis 2,5ND ( nồng độ 0,1%), Trebon (1%) đoọng k’chệêt lơi. ĐoỌng đương zêl cha groong cr’ay vi rút k’puôl loom nắc lêy đươi dua bhiệc đương zêl cha groong k’rong pazêng cơnh: đươi dua m’ma zêl cr’ay. Bón pa liêm NPK. Oó chu 2 hân noo pa tệêt cóh 1 đhăm k’tiếc. Lêy zêl đấh bêl tợơp lêy pr’lúh cr’ay, đươi dua za nươu Daconil, Topsin cắh cợ Zined, Mancozeb đoọng phun.
    Bơơn pay:
    Ra đu tợơ ơy chóh lấh 7 c’xêê nắc choom pay p’lêê dzợ hất, 9 c’xêê nắc pay p’lêê đoọm. Ha dang pay p’lệê đoọm t’mêê, nắc lêy pếêh tợơ bêl lêy p’lêê tợơp n’léh rớơc, đớc 2-3 t’ngay nắc đoọm zêng, cha a yêm lấh. Ha dang pếêh đấh nắc cha cắh lấh ngam, pa xiêr chr’nắp pa câl.
    Lâng cơnh chóh nâu, bhươn ra đu nắc âng chô bh’nơơn đhiêr c’moo, choom bơơn tợơ 70-120kg/t’nơơm/c’moo./.

                                                                  Cách trồng đu đủ chu nhiều quả

Đu đủ là loại quả chứa rất nhiều vitamin A, đồng thời có rất nhiều công dụng hữu ích. Đu đủ chín hay sống đều có công dụng riêng và đều có thể dùng trong ẩm thực. Chuyên mục: Cùng nhau bàn cách làm ăn hôm nay mời bà con và các bạn cùng tìm hiểu kỹ thuật trồng cây đu đủ cho nhiều quả.
Chọn đất: Chọn chân ruộng đất thịt trung bình, thịt nặng, tưới tiêu thuận lợi. Đặc biệt phải tiêu thoát nhanh khi có mưa úng, kể cả úng cục bộ.
Giống: Nên chọn giống đủ đủ Hồng phi hoặc Trạng nguyên. Đây là các giống đu đủ lai F1, năng suất, chất lượng cao, tỷ lệ cây cho đạt 100%. Tuy nhiên, nếu các nhà nông không thể tiếp cận được với nguồn hạt giống đu đủ lai F1, thì vẫn có thể chọn các giống đủ đủ thuần tại địa phương để trồng (lựa những quả đu đủ chín, ra lứa đầu trên cây sai quả, chất lượng ngon, bổ lấy hạt, rửa sạch nhớt, phơi dưới nắng nhẹ cho khô kiệt. Bảo quản trong chai, lọ đến thời vụ thì đem gieo).
 Kỹ thuật gieo ươm cây giống:
- Ngâm ủ hạt giống: Ngâm hạt trong nước ấm 3 sôi 2 lạnh trong 5 giờ, rồi tiến hành ủ hạt trong bao vải coton ẩm 4 - 5 ngày. Khi hạt nứt nanh nảy mầm đều thì mang gieo. Riêng với hạt giống đu đủ thuần (nông dân tự để giống) thì khi ngâm nước, phải loại bỏ hết hạt nổi, lọc lấy các hạt chìm trong nước, đem ủ và gieo ươm.
- Làm bầu gieo cây giống: Dùng túi nilon kích thước 8 x 5cm (có đục lỗ thoát nước). Lấy đất phù sa hoặc thịt nhẹ, làm nhỏ kỹ, trộn đều với phân chuồng hoai mục. Đóng đầy hỗn hợp đất - phân vào túi. Ấn nhẹ hạt vào giữa túi bầu. Mỗi bầu gieo một hạt. Phủ ít đất mịn lên trên. Xếp các bầu cây vào khay. Để ở nơi thoáng mát, không mưa nắng và tưới giữ ẩm cho cây hàng ngày. Nếu sản xuất cây giống qui mô lớn, cần phải làm nhà có mái lưới che.
- Khi cây có 2 - 4 lá thật thì 2 ngày tưới 1 lần và điều chỉnh giàn che để cây con có đủ ánh sáng thì cây con mới mọc thẳng, sinh trưởng tốt. Thường xuyên nhổ bỏ cỏ dại và phòng trừ sâu bệnh hại cho bầu cây giống.
- Khi cây có 4 - 5 lá thật, cao 10 - 15cm có thể đưa ra ruộng trồng. Đu đủ Đài Loan cho năng suất cao và chất lượng quả rất tốt. Nhưng nếu là giống lai thì hạt ở quả không dùng làm giống cho vụ sau được.
* Trồng và chăm sóc:
- Thời vụ trồng: Vụ xuân trồng từ tháng 3 - 4. Vụ thu trồng tháng 9 - 10.
- Mật độ trồng: Cây cách cây 1,5 x 1,5m (120 cây/sào).
- Hố trồng: Dài, rộng, sâu 40 x 40 x 35cm.
- Hướng trồng: Đông - Tây. Mục đích để cây đu đủ tận dụng được ánh sáng mặt trời, tăng khả năng quang hợp, tăng năng suất, chất lượng quả và tăng khả năng chống đổ (trên các chân ruộng bậc thang miền núi hướng trồng đu đủ cần theo hướng đường đồng mức).
- Cách trồng: Dùng dao sắc rạch nhẹ gỡ bỏ vỏ nilon (không làm vỡ bầu). Đặt cho bầu và cây giống nằm ngang trên mặt đất xuôi theo hướng Đông - Tây. Vun đất quanh bầu. Nén chặt gốc và tưới đủ ẩm cho cây. Trồng xong dùng que cắm để nâng ngọn cây cho ngóc lên, sao cho thân gốc đu đủ luôn nghiêng một góc 45 độ so với mặt luống từ khi trồng cho đến suốt quá trình sinh trưởng của cây.
- Bón phân:
+ Bón lót trước trồng mỗi hốc 0,5kg vôi bột + 5-7kg phân hữu cơ hoai mục + 0,5kg super lân + 0,2kg kali clorua.
+ Bón thúc (với cây 1 tháng tuổi): Định kỳ bón 7 ngày/lần, lượng bón 50gr NPK Đầu trâu. Cây 1-3 tháng tuổi: 15-20 ngày/bón 1 lần, lượng bón: 70-100gr NPK Đầu trâu. Cây 3-7 tháng tuổi: Mỗi tháng bón thúc 1 lần, lượng bón 100-150gr NPK Đầu trâu kết hợp vét đất ở rãnh vun lên gốc.
+ Cách bón: Hòa tan phân trong nước lã, tưới cách xa gốc 20-30cm. Để đu đủ tăng trưởng nhanh, có thể phun thêm phân bón lá 3-4 tuần/lần. Đu đủ sau trồng 2,5 tháng đã ra hoa, đậu quả, nhưng khi cây mang quả nặng cần cắm cọc chống đổ cây. Cắt bỏ lá già gần gốc. Khơi rãnh thoát nước. Nhổ bỏ cỏ dại. Cần hạn chế xới xáo để tránh làm tổn thương bộ rễ cây. Để hạn chế cỏ dại phát triển cần tủ gốc bằng rơm rạ, đồng thời còn có tác dụng giữ ẩm và chống rửa trôi dinh dưỡng.
# Phòng trừ sâu bệnh:
Trong quá trình sinh trưởng, đu đủ thường bị một số sâu hại như rệp sáp, bọ nhảy, nhện đỏ. Khi mật độ sâu cao, có thể phun Decis 2,5 ND (nồng độ 0,1%), Trebon (1%) để diệt trừ. Để phòng bệnh virus xoăn ngọn cần áp dụng biện pháp phòng ngừa tổng hợp như: Sử dụng giống kháng bệnh. Bón cân đối NPK. Không nên trồng 2 vụ đu đủ liên tiếp trên cùng chân ruộng. Luân canh triệt để với cây trồng nước. Với các bệnh đốm vàng, phấn trắng, thán thư... Phòng trừ sớm khi bệnh mới phát sinh, sử dụng các thuốc Daconil, Topsin hay Zineb, Mancozeb để phun.
# Thu hoạch:  Đu đủ sau trồng 7 tháng đã có thể thu quả làm rau xanh, 9 tháng cho thu quả chín ăn tươi. Nếu thu quả để ăn tươi, nên thu khi trên quả xuất hiện các vết đốm hoặc sọc vàng nhạt (chín sinh lý), sau thu vài ngày quả sẽ chín hoàn toàn, chất lượng sẽ ngon nhất. Nếu thu sớm hơn (quả chưa chín sinh lý) quả ăn sẽ nhạt, giảm giá trị thương mại.
Với cách trồng này vườn đu đủ sẽ cho thu hoạch quanh năm, năng suất trung bình có thể đạt 70 - 120kg/cây/năm.