C’leh âng coọc a ham tợơ ơy tiêm vaccine AstraZeneca

        Ting cơnh Tiến sĩ Vivien Chen, muy chuyên gia đăh a ham ooy đhr’năng cọoc a ham âng trường Đại học Sydney đoọng năl, cr’chăl bơơn lêy cọoc a ham bhrợ  vaih a ham cọoc ting t’cul nắc tợơ xang tiêm vaccine tợơ 4-30 t’ngay, coh đếêc cr’chăl bhlầng nắc tợơ 6-14 t’ngay. Bêl đếêc, ma nuyh ca ay nắc xợơng ca ay a cọ bhlầng, đh’rưah xợơng ca ay luônh, mắt lêy căh ghit, ca ay căh cơ eh dzung.

        Bêl apêê đhr’năng nâu n’leh, ha dang bác sỹ k’dua xét nghiệm a ham nắc choom bơơn lêy bơr pêê c’leh cơnh đâu.

        Rau muy nắc đợ tiểu cầu xiêr dứp mơ trung bình. Ma nuyh cơnh c’xu nắc vêy tợơ 150-400 tỷ tế bào tiểu cầu coh 1lit a ham. Đhơ cơnh đếêc, lâng pazêng ma nuyh cọoc a ham bhrợ vaih đhr’năng a ham cọoc ting t’cul, đợ tiểu cầu xiêr dzợ dứp 150 tế bào coh 1lit a ham. Đhr’năng nâu dưr vaih nắc tu a ham hooi bấc. Đhơ cơnh đếêc, Tiến sĩ Vivien Chen moon, ha dang đhr’năng nâu n’leh tợơ lâh tiêm vaccine nắc nâu đoo pa căh âng đhr’năng a ham cọoc choom dưr vaih, đhơ coh đhr’năng lalua doó lâh bấc dưr vaih.

        Dưr n’leh đhr’năng nâu nắc tu đhị vêy ngai, hệ thống miễn dịch bhrợ apêê kháng thế căh muy năl protein Covid-19 nắc dzợ lâng tiểu cầu. Tu cơnh đếêc, apêê kháng thể crêê tước apêê tiểu cầu brợ đoọng ha k’bhuh nâu k’rong pa zưm vaih câng cọ a ham. Tiến sĩ Vivien Chen đoọng năl, tu apêê tiểu cầu k’rong pa zưm coh t’cul a ham nắc đợ tiểu cầu coh a ham xiêr.

        Rau bơr, bêl bơơn lêy tiểu cầu xiêr dứp mơ trung bình, bác sĩ cung k’đươi moon nắc chếêc lêy c’nặt protein D-dimer coh apêê pr’đhang a ham. Apêê protein D-dimers bơơn a chắc bhrợ t’vaih đoọng pa liêm t’cul a ham tu cơnh đếêc Tiến sĩ Jim Tiao, manuyh bhrợ sinh học phân tử đăh rối loạn a ham âng Đại học Murdoch, protein D-dimers choom đăng lêy đợ a ham coh a chắc. Ha dang D-dimers vêy đợ bấc lâh 5 chu t’ping lâng đợ trung bình nắc cung bơơn lêy nắc đoo c’leh âng đhr’năng a ham cọoc t’cul.

        Rau pêê, tợơ ơy bơơn lêy tiểu cầu xiêr, đợ D-dimers dưr bấc, xét nghiệm a ham đoọng bơơn lêy đhr’năng n’leh apêê kháng thể vêy crêê ooy muy rau protein PF4 hay căh. Ha dang boqơn lêy kháng thể PF4 crêê tước apêê tiểu cầu coh a ham ma nuyh ca ay nắc cung rau pa căh đoọng lêy n’leh t’cul a ham cọoc.

        Ting cơnh Tiến sĩ Jose Perdome, apêê xét nghiệm a ham nắc choom bơơn lêy đhr’năng nâu bêl ma nuyh ca ay bơơn xợơng đhur a chắc lâng n’leh apêê đhr’năng coh cr’chăl 4-20 t’ngay tợơ ơy tiêm vaccine. Pazêng xét nghiệm đâh lâh cr’chăl nâu nắc căh vêy choom đươi. Đhơ cơnh đếêc, rau choom hơnh deh nắc apêê xét nghiệm a ham nâu nắc vêy bh’nơơn lâh 1 giờ tu cơnh đếêc bác sỹ nắc đâh lêy pa dưah tợơ bêl bơơn năl cr’ay.

        Cơnh pa dưah ma nuyh crêê rối loạn câng cọ a ham cọoc doó lâh lưm tu vaccine

        Xọoc đâu, đhị Australia xọoc đươi dua 2 cơnh đoọng pa dưah apêê rối loạn cọoc a ham doó lâh lưm tợơ lâh tiêm vaccine cha groong Covid-19.

        Rau muy, ma nuyh ca ay vêy ta đoọng đươi za nươu bhrợ đa đác a ham đoọng bhrợ k’zih đhr’năng a ham cọoc. Tiến sĩ Vivien Chan đoọng năl, za nươu cha groong cọoc a ham bấc bhlầng bơơn dươi dua coh đhr’năng nâu nắc fondaparinux. Đhơ cơnh đếêc, nắc pa ghit za nươu zêl cọoc a ham buôn đươi dua đoọng pa dưah apêê ca ay đăh da dul nắc heparin nắc bơơn moon pa rơớt căh vêy đươi dua coh đhr’năng nâu tu buôn bhrợ căh liêm lâng apêê đhr’năng cr’ay.

        Rau bơr, nắc bhrợ doó lâh bhrợơng hệ thống miễn dịch âng a chắc. Đọong bhrợ liêm rau đâu, ma nuyh ca ay nắc bơơn tiêm bấc immunoglobulin, nắc muy rau protein âng hệ thống miễn dịch âng a chắc bhrợ căh liêm tước hệ thống kháng thể, tu cơnh đếêc apêê kháng thể tu vaccine bhrợ  vaih doó bhrợ crêê tước apêê tiểu cầu tu cơnh đếêc bhrợ xiêr đhr’năng rối loạn a ham cọoc bhrợ vaih đhr’năng a ham cọoc ting t’cul.

        Oó lâh k’rang vaccine AstraZeneca

        Đhơ đhị Austrailia nắc n’leh 48 cha nắc crêê rối loạn a ham coọc doó lâh lưm crêê tước vaccine, coh đếêc 2 cha nắc căh dzợ ma mông coh pazêng đợ lâh 3,3 ức liều vaccine AstraZeneca bơơn tiêm đoọng ha đhanuôr, apêê chuyên gia y tế âng k’tiếc k’ruung nâu k’đươi moon apêê đhanuôr ha dang tợơ ơy tiêm vaccine âng AstrZeneca ha dợ ca ay acọ bhlầng đhơ ơy âm za nươu pa xiêr ca ay nắc tước lưm bác sĩ pa đâh. Ha dang n’leh apêê đhr’năng ngân lâh cơnh pun a chắc, pa prá k’đhap, căh cợ lướt pr’noong gluh a ham nắc pa đâh tước phòng cấp cứu đoọng bơơn pa dưah đâh loon.

        Tiến sĩ Vivien Chan moon ghit đhơ apêê đhr’năng rối loạn a ham cọoc doó lâh n’leh tợơ xang tiêm vaccỉn cha groong Covid-19 âng AstraZeneca ha dợ zập cha nắc cung nắc năl apêê đhr’năng bhrợ têng đâh loon ha dợ oó lâh k’rang k’pân vaccine nâu./.

Triệu chứng, cách phát hiện và

 điều trị rối loạn đông máu do tiêm vaccine AstraZeneca

VOV.VN

  Mặc dù tỷ lệ người tiêm vaccine gặp phải biến chứng rối loạn đông máu rất nhỏ, song các nhà khoa học Australia đã tìm ra các triệu chứng điển hình, cách thức phát hiện và điều trị khi bị đông máu do tiêm vaccine AstraZeneca.

Dấu hiệu của đông máu sau khi tiêm vaccine AstraZeneca

Theo Tiến sĩ Vivien Chen, một chuyên gia huyết học về rối loạn đông máu thuộc trường Đại học Sydney cho biết, thời điểm có thể phát hiện rối loạn đông máu dẫn đến xuất hiện cục máu đông là sau khi tiêm vaccine từ 4 - 30 ngày, trong đó giai đoạn đỉnh điểm là từ 6 - 14 ngày. Khi đó, người bệnh sẽ bị đau đầu dữ dội không ngừng, đồng thời có thể bị đau bụng, mắt bị mờ đi, đau hoặc sưng chân.

Khi các triệu chứng này xuất hiện, nếu bác sỹ chỉ định xét nghiệm máu thì có thể phát hiện một số dấu hiệu như sau.

Thứ nhất là số lượng tiểu cầu sụt giảm dưới ngưỡng trung bình. Người bình thường sẽ có từ 150 - 400 tỷ tế bào tiểu cầu trong 1 lít máu. Tuy nhiên, với những người có rối loạn đông máu dẫn đến xuất hiện các cục máu đông, số lượng tiểu cầu sẽ giảm xuống dưới 150 tỷ tế bào trong 1 lít máu. Tình trạng này thường diễn ra do bị chảy máu ồ ạt. Tuy vậy, Tiến sĩ Vivien Chen cho rằng, nếu tình hình này xuất hiện sau khi tiêm vaccine thì đây là báo hiệu của tình trạng đông máu bất thường có thể sẽ xảy ra, mặc dù thực tế là rất ít khi xảy ra.

Sở dĩ xuất hiện hiện tượng này là do ở một số ít người, hệ thống miễn dịch kích hoạt các kháng thể không chỉ nhận ra protein Covid-19 mà còn cả tiểu cầu. Vì thế, các kháng thể kích hoạt cả các tiểu cầu khiến cho chúng tụ lại với nhau tạo thành các cục máu đông. Tiến sĩ Vivien cho biết, vì các tiểu cầu bị dồn lại trong các cục máu đông nên số lượng của chúng trong máu bị giảm xuống.

Thứ hai, khi phát hiện tiểu cầu giảm dưới mức trung bình, bác sỹ cũng có thể chỉ định tìm kiếm các đoạn protein D-dimer trong các mẫu máu. Các protein D-dimers được cơ thể sản xuất để phá vỡ các cục máu đông vì thế theo Tiến sĩ Jim Tiao, nhà sinh học phân tử chuyên về rối loạn máu của Đại học Murdoch, protein D-dimers có thể đo mức độ đông máu trong cơ thể. Nếu D-dimers có số lượng cao hơn 5 lần so với mức trung bình thì cũng được coi là dấu hiệu của việc xuất hiện cục máu đông.

Thứ ba, sau khi phát hiểu tiểu cầu giảm, số lượng D-dimers tăng cao, xét nghiệm máu để phát hiện sự xuất hiện các kháng thể nhắm vào một loại protein PF4 hay không. Nếu phát hiện kháng thể PF4 kích hoạt các tiểu cầu trong máu người bệnh thì đó cũng là bằng chứng cho thấy xuất hiện cục máu đông.

Theo Tiến sĩ Jose Perdome, các xét nghiệm máu chỉ có thể phát hiện hiện tượng này khi người bệnh cảm thấy không khỏe và xuất hiện các triệu chứng trong giai đoạn từ 4 - 20 ngày sau khi tiêm vaccine. Những xét nghiệm sớm hơn thời điểm này dường như không có tác dụng. Tuy vậy điều đáng mừng là các xét nghiệm máu này sẽ có kết quả sau 1 giờ vì thế bác sỹ sẽ nhanh chóng tiến hành điều trị sau khi phát hiện bệnh lý.

Phương pháp điều trị ca rối loạn đông máu hiếm gặp do vaccine

Hiện nay, tại Autralia đang sử dụng 2 cách thức để điều trị các ca rối loạn đông máu hiếm gặp do tiêm vaccine ngừa Covid-19.

Thứ nhất, bệnh nhân sẽ được sử dụng thuốc làm loãng máu để làm chậm quá trình hình thành cục máu đông. Tiến sĩ Vivien Chan cho hay, loại thuốc chống đông máu phổ biến nhất được sử dụng trong trường hợp này là fondaparinux. Tuy nhiên cần lưu ý là thuốc chống đông máu thường sử dụng để điều trị các bệnh về tim là heparin lại được khuyến cáo không nên sử dụng trong trường hợp này vì có thể làm cho mọi thứ xấu đi đối với một số bệnh nhân.

Thứ hai là làm dịu hệ thống miễn dịch của cơ thể. Để làm được điều này, người bệnh sẽ được tiêm một lượng lớn immunoglobulin, là một loại protein của hệ thống miễn dịch của cơ thể có tác dụng làm xáo trộn hệ thống kháng thể, do đó các kháng thể do vaccine tạo ra không thể kích hoạt các tiểu cầu vì thế làm giảm tình trạng rối loạn đông máu dẫn đến xuất hiện các cục máu đông.

Không nên lo sợ vaccine AstraZeneca

Mặc dù tại Australia mới chỉ xuất hiện 48 ca rối loạn đông máu hiếm gặp liên quan đến vaccine, trong đó 2 người thiệt mạng trong tổng số hơn 3,3 triệu liều vaccine AstraZeneca được tiêm cho người dân, các chuyên gia y tế của nước này đề nghị người dân nếu sau khi tiêm vaccine của AstraZeneca mà bị đau đầu dữ dội cho dù đã uống thuốc giảm đau thì nên đi gặp bác sỹ ngay lập tức. Còn nếu xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng khác như cảm giác tê bì, nói năng khó, hoặc đi cầu ra máu thì nên đế ngay phòng cấp cứu để được điều trị kịp thời.

Tiến sĩ Vivien Chan khẳng định mặc dù các biến chứng rối loạn đông máu rất ít xuất hiện sau khi tiêm vaccine ngừa Covid-19 của AstraZeneca song mọi người cũng cần biết được các triệu chứng để xử lý kịp thời chứ không nên lo sợ vaccine này./.