Cóh đhr’năng bấc vel đong xoọc đâu đhanuôr cắh ơy choom z’nươr tợơ bhiệc ch’chóh b’bếêt tu bh’nơơn cắh têêm ngăn, nắc đhị chr’hoong Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình lâng c’lâng bh’rợ liêm ‘mêê ting cr’noọ bh’rợ k’rong pazêng “ 3 cóh 1” chóh băn tr’xăl:  ha roo-a xiu- bhơi r’véh, nắc ơy zúp đoọng ha đhanuôr cắh muy z’lấh đha rựt nắc dzợ pa dưr bhrợ ca van lâng bh’nơơn k’ha riêng ức đồng cóh 1ha zập c’moo. C’nắt t’ruíh “ jưn jứah xay moon  h’cơnh choom bhrợ cha” t’ngay đâu, đhanuôr lâng pr’zợc nắc đh’rứah chấc năl đắh cr’noỌ bh’rợ “3 cóh 1” ấ!

        # Chr’val Khánh Thành nắc muy cóh 3 chr’val tợơp bhrợ liêm xang âng chr’hoong Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình cóh cr’noọ bh’rợ bhrợ têng vel bhươl t’mêê. Tước Khánh Thành pazêng t’ngay đâu, truíh mị n’đắh c’lâng bơơn ta bhrợ lâng bê tong dzợ m’bứi k’tiếc cắh ơy ta bhrợ. Đhiêr đong đhanuôr nắc pazêng  xrang mướp a tăng, bí đao, ciêr boong tráu, đắh zứp xrang nắc chóh ha roo, pếch a bóc đoọng băn a xiu lâng băn a puối. bấc ngai t’coóh ắt đhị bh’nụ 13, chr’val Khánh Thành bhui har pa cắh: nắc đoo bh’nơơn xoọc tr’nợơp âng bhiệc xay bhrợ cr’noọ bh’rợ “ 3 cóh 1” âng chô. Bhrợ têng ting cơnh cr’noọ bh’rợ nâu, 5 c’moo chô ooy đâu, zập c’moo đhanuôr cóh bh’nụ 13 bh’nơơn âng chô dâng lấh 100 ức đồng/mẫu/c’moo, cơnh pr’loọng đong t’coóh Phạm Văn Lãi, bh’nơơn âng chô 150 ức đồng/mẫu/c’moo, ma mơ lâng 500 ức đồng/ha/c’moo.

        Cắh muy chóh t’nơơm a mướp tăng nắc dzợ bấc râu chr’nóh vêy chr’nắp lơơng cơnh bí t’viêng, ciêr, mướp a tăng, nêu kêi dzợ pa xoọng prớ pa câl đoọng k’tiếc k’ruung lơơng. Ha dang đhanuôr chóh k’rong, t’bấc zập râu t’nơơm nắc doó k’pân bil bal, xăl đếêc nắc vêy âng chô bh’nơơn liêm dal.

        Cr’noọ bh’rợ “ 3 cóh 1” nắc c’lâng bh’rợ pa zưm bhrợ têng chr’nóh chr’bếêt lalay cơnh đhị 1 zr’lụ k’tiếc cơnh: cóh c’lâng ch’hooi đác nắc băn a puối,a  xiu, cóh hân luung nắc chóh ha roo, cóh ping xrang nắc chóh bí đao, ciêr, mướp… cóh hânnoo ha ọt c’moo 2013, pr’l’oọng đong a moó Phạm Thanh Sơn, ắt đhị bh’nụ 13, lấh mơ bh’nơơn k’zệt ức đồng tợơ bí đao, prớ, dáp lêy tợơ chóh mướp a tăng ơy âng chô lấh 8 ức đồng/sào Bắc bộ. lâng c’lâng bh’rợ cơnh đếêc nắc vêy chr’nắp kinh tế dal bhlầng, bhiệc bhrợ têng doó h’lệêng, k’đháp lâng pr’loọng đong a moó dzợ. A moó Phạm Thanh Sơn đoọng năl:

        Tợơ bêl pa choom lâng đươi dua cr’noọ bh’rợ nâu nắc tr’mung r’méh pr’loọng đong bơơn ha dưr k’rơ lấh, lêy cung bâc slấh 2-3 chu pazêng c’moo lalăm hay.  1 c’moo bơơn 2 hânnoo cơnh: bí lâng mướp a tăng bơơn 15 ức/sào. Pr’loọng zi bơơn cóh đong bhứah 32m² cung nắc đươi tợơ bhrợ têng chr’nóh chr’bếêt.

        Tợơ 5 pr’loọng đong tợơp bhrợ têng cơnh cr’noọ bh’rợ “ 3 cóh 1”, tước nâu kêi prang chr’val Khánh Thành ơy vêy 67 pr’loọng ting pấh bhrợ. Ting cơnh t’coóh Phạm Văn Dân, Bí thư Đảng uỷ chr’val Khánh Thành: bh’nơơn tợơ bhiệc xăl k’tiếc 2 ha roo xăl chóh bhơi r’véh ếp t’ngay lơơng vêy âng chô bh’nơơn liêm dal bhlầng cơnh: ciêr, mướp a tăng, bí đao, cà chua lâng prớ M39 ơy chroi k’rong bấc pa bhlầng cóh bhiệc pa xiêr đợ pr’loọng đong đha rựt âng chr’val. Ha dang cơnh 3 c’moo hay, đợ pr’loọng đong đha rựt cóh chr’val Khánh Thành nắc 9,6% cóh pazêng lấh 2 r’bhầu pr’loọng cóh chr’val nắc nâu kêi đợ pr’loỌng đong đha rựt ơy xiêr dzợ 3%. T’coóh Phạm Văn Dân moon:

        Pa xiêr đợ pr’loọng đong đha rựt muy cơnh đanh mâng nắc cr’noọ bh’rợ h’cơnh đoọng t’bhlầng pa dưr pa bhrợ ta têng đoọng ầng chô bh’nơơn, pa dưr tr’mung tr’méh ha đhanuôr. Lâng pr’loọng đong đha rựt, azi vêy c’lâng bh’rợ gít liêm cơnh: r’pắ pr’loọng cắh mặ z’lấh đha rựt nắc r’pắ lalay vêy chính sách lalay zúp zooi; pazêng pr’loọng đong đha rựt cắh zập zên bhrợ cha nắc đoọng vặ zên t’đui đoọng pa dưr bh’nơơn. Cóh c’moo ha y, pa zay pa xiêr đợ pr’loọng đong đha rựt âng vel đong xiêr dzợ 2,5% lâng r’dợ nắc xiêr 2%.

        Đươi vêy pân xăl cơ cấu chr’nóh chr’bếêt lâng bấc c’lâng bh’rợ lalay, tước nâu kêi chr’hoong Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình vêy dâng 255 cr’noọ bh’rợ bhrợ têng ha rêê đhuốch k’rong pazêng, cóh đếêc bh’nơơn liêm dal bhlầng nắc “ 3 cóh 1”. T’coóh Lê Trung Thành, Phó BIs thư thường trực huyện uỷ Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình đoọng năl: chr’nóh chr’bếêt lâng bhiệc đươi dua cr’noọ bh’rợ bhrợ têng âng chô chr’nắp kinh tế dal cắh muy zúp đoọng pa xiêr đha rựt đhị vel đong đấh mâng, nắc dzợ đhị bha lầng đoọng pa zay váih nắc chr’hoong tr’nợơp  âng tỉnh Ninh Bình bhrợ têng liêm xang đắh cr’noọ bh’rợ bhrợ têng vel bhươl t’mêê moot c’moo 2020.

        Cóh vel đong chr’hoong pa bhlầng nắc đhanuôr bhrợ têng ha rêê đhuốch. Azi xoọc chấc năl apêê cr’noọ bh’rợ đoọng xay bhrợ đhị vel bhươl. Boóp p’rá âng bh’cộ chr’hoong nắc t’bấc cr’noọ bh’rợ tu pa câl chr’nóh chr’bếêt cắh ơy têêm ngăn. Tu cơnh đếêc cr’noọ bh’rợ “ 3 cóh 1” bêl bhrợ ta’bhứah ha dợ đhị pa câl liêm nắc râu chr’nắp bhlầng đoọng têêm ngăn bhrợ têng vel bhươl t’mêê âng Yên Khánh. Tợơ đếêc nắc pr’ắt tr’mung lâng bh’nơơn bh’rợ âng đhanuôr ting liêm dal lấh mơ.

        Pa dưr apêê cr’noọ bh’rợ bhrợ têng đhị vel bhươl, pa dal  bh’nơơn đoọng ha đhanuôr cóh đhr’năng bhrợ têng vel bhươl t’mêê đhị chr’hoong Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình ơy đoọng lêy muy đhr’năng lalua nắc đhanuôr zêng vêy c’rơ “ bhrợ pa dưr ca van cóh đhăm ruộng âng c’la đay” ha dang tr’xăl c’lâng bh’rợ muy cơnh liêm glặp đoọng pa dưr dal chr’nắp chr’nóh chr’bếêt./.