X'ră: VƠ NÍCH OANG

          Pazêng c’moo hay, ting bhrợ têng cơnh boóp t’đang moon âng TW Hội Nông dân Việt Nam. Tỉnh Quảng Nam nắc ơy t’bhlầng bhrợ pa dưr c’lâng bh’rợ “ Đhanuôr thi đua bhrợ cha choom”. Tợơ bh’rợ nâu nắc ơy n’léh bấc ngai pân pa chắp- bhrợ, bhrợ têng cơnh c’lâng liêm t’mêê, pa dưr ca van cóh đhăm k’tiếc âng vel đong. Pr’loọng đong a moó Đoàn Thị Thanh Hải – đhanuôr ắt đhị chr’val Ba, chr’hoong Đông Giang, tỉnh Quảng Nam nắc muy pr’loọng đong bhrợ cha choom cơnh đếêc lâng bh’nơơn âng chô lấh 200 ức đồng đhị zập c’moo. Đhanuôr lâng pr’zợc nắc đh’rứah lâng a zi tước lưm lêy c’rool bhươn tông âng moó đắh bha ar xrắ nâu kêi:

            Pazêng c’moo hay, pr’ắt tr’mông âng pr’loọng đong a moó Đoàn Thị Thanh Hải lâng a noo Nguyễn Thành Cung lưm bấc râu k’đháp k’ra. Đọong k’rang apêê ca coon cha học, díc điêl a moó nắc pa chắp c’lâng bhrợ zập cơnh đoọng pa dưr tr’mung tr’méh, bhrợ pa dưr ca van tợơ g’lếêh lâng c’rơ bhriêl choom âng đay. Xọoc tợơ nắc pr’loọng đong a moó nắc chóh ha roo lâng bhơi ra véh zêng cóh đhăm k’tiếc nâu. Bh’nơơn âng chô tợơ zập hân noo â nắc díc điêl a moó k’rong câl m’ma k’roóc đoọng băn. Tợơ đếêc nắc pr’ắt tr’mông ơy tợơp ha dưr. Đhơ cơnh đếêc, díc điêl a moó lêy nắc cắh choom bhrợ pa dưr ca van tợơ bhiệc chóh ha roo, cóh đếêc k’tiếc k’bunh nắc dzợ bấc, pậ bhứah. Xọoc tợơp, cắh vêy zên đoọng bhrợ cha, díc điêl a moó vặ 200 ức đồng tợơ Ngân hàng Nông nghiệp lâng pa dưr pa xớc vel bhươl, đh’rứah lâng zên díc điêl a moó k’rong k’tom tợơ a hay. C’moo 2013, pr’loọng đong a moó nắc k’rong ch’chóh b’bệêt pa tệêt lâng b’băn r’rơơi lâng zên k’rong bhrợ têng xoọc tợơp nắc 500 ức đồng. Xọoc đâu, lâng 22ha k’tiếc chóh keo, 2ha prí, 20 p’nong k’roọc, chóh zập râu bhơi ra véh, bhơi băn k’roọc lâng pếch a bóc băn a xiu, đh’rứah lâng bhiệc đươi dua khoa học kỹ thuật liêm choom cóh pabhrợ tatêng, cr’noọ bh’rợ nâu ơy âng chô đoọng ha pr’loọng đong a moó lấh 200 ức đồng zập c’moo. A moÓ Đoàn Thị Thanh Hải, ắt đhị chr’val Ba, chr’hoong Đông Giang, tỉnh Quảng Nam đoọng năl:

            Xọoc tợơp cung lưm bấc râu k’đháp đha rựt. Mị díc điêl tợơp bhrợ cha lâng tr’pang têy ga goóh. Tợơ bêl k’rong bhrợ bh’rợ nâu nắc cung ơy z’zăng. Pa bhlầng nắc prí nâu, bh’nơơn âng chô zăng dal. Bhrợ têng cung doó lấh k’đháp, pa ghít k’rang lêy nắc vêy âng chô bh’nơơn liêm dal.

            Lâng đhăm bhrợ têng pậ bhứah, cóh đong bơr díc điêl a moó pa bhrợ đơ bhlầng cắh ngai lơơng dzợ. Lấh 22ha keo, t’nơơm kinh  tế bha lầng âng pr’loọng đong. T’mêê đâu, díc điêl a moó Đoàn Thị Thanh Hải dzợ đớp chóh m’ma prí a vương cấy mô đoọng ha prang chr’hoong Đông Giang, nâu đoo nắc râu m’ma dzợ t’mêê lâng chríh lạ bhlầng lâng đhanuôr cóh đâu. Xọoc tợơp, bêl tợơp âng chô chóh bhrợ,  díc điêl a moó k’rang bhlầng, tu nâu đoo nắc m’ma prí tợơ a hay đhanuôr cóh đâu cắh bool lêy lâng chóh bhrợ. Đhơ cơnh đếêc, lâng râu k’rong  bhrợ têng lâng ting bhrợ crêê cơnh c’lâng pa choom nắc díc điêl a moó doó dzợ lưm k’đháp đắh bhiệc k’rang lêy. Tước nâu kêi, pr’loọng đong a moó Hải ơy âng chô bh’nơơn tợơ prí nâu 2 g’lúh, dáp lêy cóh 1ha bhrợ têng, bh’nơơn âng chô 1.960 k’nuung ptí ( dâng 25kg/ k’nuung), lâng chr’nắp prí pa câl cóh thị trường nắc 3000đ/kg. Đươi vêy choom bhrợ têng, p’lêê pậ nắc prí âng pr’loọng đong a moó pa câl 4.000đ/kg, bh’nơơn âng chô lấh 80 ức đồng/ha. Cắh dáp lâng zên k’rong bhrợ têng cơnh: m’ma, phân bón, ma nuýh bhrợ têng) nắc zập hecat prí chóh cóh đâu dzợ âng chô lấh 20 ức đồng.

            Xọoc đâu, pr’loọng đong a moó xoọc t’váih bhiệc bhrợ ta luôn đoọng ha 2 ch’nắc lâng bh’nơơn bh’rợ 5,5 ức đồng zập c’xêê, lâng hân noo bơơn bhrợ nắc k’đươi cớ đhanuôr cóh đâu ting pấh bhrợ đoọng loon bơơn pay. Lấh mơ, díc điêl a moó dzợ t’váih pr’đợơ đoọng ha đhanuôr lơơng vặ m’ma chóh cơnh keo, prí, a ‘rong… k’rong bhrợ têng. A noo Phạm Văn Ngọ, ma nuýh pa bhrợ đhị c’rool bhươn tông nâu đoọng năl:

            Azi bhrợ têng cóh đâu lấh 3 c’xêê đâu ơy, bh’rợ cung doó lấh k’đháp, ra diu nắc lướt tal keo, hi bu chô căt bhơi đoọng ha k’roọc cha, cr’chăl mơ dzợ nắc k’rang lêy chr’nóh ch’bệêt.  Moon za zưm, bh’rợ cung liêm buôn bhlầng lâng zên lương lấh 5 ức đồng zập c’xêê. Tợơ ơy bơơn bh’nơơn tợơ ha rêê nắc díc điêl a moó Hải dzợ cher đoọng hun pr’hêl đoọng ha zi.

            Tước nâu kêi, pr’loọng đong a moó Đoàn Thị Thanh Hải ơy bhrợ têng đoọng ha đay muy c’lâng bh’rợ cha liêm choom, nắc râu rơơm kiêng âng bấc ngai. Lâng pazêng râu pa zay cóh pa bhrợ ta têng, pa dưr ca van. Pr’loọng đong a moó bơơn Hội Nông dân zập cấp cher đoọng bấc râu bằng khen “ Đhanuôr bhrợ cha choom, đoàn kết zúp ta bil ha ul pa xiêr đha rựt”. t’coóh Nguyễn Văn Bom, Chủ tịch Hội Nông dân đhị chr’val Ba, chr’hoong Đông Giang đoọng năl:

            C’rool bhươn tông âng pr’loọng đong a noo Cung lâng a moó Hải pậ pa bhlầng. A đoo k’rong băn k’roọc, chóh keo lâng t’mêê đâu vêy chóh prí vương, zêng vêy âng chô bh’nơơn liêm dal. Zập k’nuung prí cơnh đếêc pa câl cung vêy âng chô 70-80 r’bhầu đồng. Đắh c’lâng bh’rợ âng Đảng bộ chr’val nắc ơy lêy ch’mệêt c’rool bhươn tông âng a moó lâng lêy nâu đoo nắc cr’noọ bh’rợ âng chô bh’nơơn liêm dal bhlầng. Tợơ đếêc vêy c’lâng bhrợ bhrợ ta bhứah đoọng ha pân lơơng ting lêy bhrợ.

            Tợơ pazêng bh’nơơn âng cr’noọ bh’rợ pa dưr tr’mung tr’méh âng pr’loọng đong Đoàn Thị Thanh Hải đhị chr’val Ba, chr’hoong Đông Giang, tỉnh Quảng Nam choom lêy nâu đoo nắc c’lâng bh’rợ lalua liêm choom, đanh mâng đoọng ha đhanuôr, cắh muy t’váih bhiệc bhrợ cha đoọng ha đhanuôr, nắc dzợ t’bhlầng bh’rợ xăl t’nơơm chr’nóh bh’năn băn ting cơnh c’lâng công nghịêp hoá, hiện đại hoá vel bhươl, chroi kl’rong chr’nắp bhlầng cóh bh’rợ bhrợ têng vel bhươl t’mêê đhị vel đong./.