Đoọng padưr pa’xớc k’tiếc chóh a’băng tâ t’viêng nắc lêy mưy váih m’ma liêm, hân đhơ cơnh đêếc, bhiệc ươm a’băng tây t’viêng ting cơnh ty ahay đhị k’tiếc chúah bấc c’moo hanua âng Hợp tác xã dịch vụ zr’nưm Tuấn Tú cắh lấh liêm dal. Hân đhơ cơnh đêếc, tơợ bêl máy chóh a’băng tây t’viêng bán công nghiệp âng t’coóh Hùng Ky, Chủ nhiệm Hợp tác xã dịch vụ zr’nưm Tuấn Tu bhrợ têng liêm choom ooy bhiệc đươi dua nắc c’nắt bh’rợ nâu bơơnpa dưr liêm gít.

Đoọng bhrợ têng cha bêết chóh a’băng tây t’viêng bán công nghiệp nắc lêy vêy 2, 3 cơnh kỹ thuật liêm dal, chất lêy chóh nắc đợ bột n’căr k’bhông lâng 2, 3 phân công nghiệp hr’lục lâng đác ting mơ liem glặp đoọng cr’liêng a’băng tây t’viêng vêy pr’đơợ dưr váih liêm dal-bơơn t’moót ooy zâp tọ pác bhrợ bấc boọng, xang nặc t’moót máy đoọng chóh bhrợ. Zâp chu chóh bhrợ nắc bơơn mơ 50 boọng k’tứi, mơ 50 t’nơơm acoon bơơn ta zư lêy chr’nắp cóh đông lưới k’dâng mưy c’xêê, bêl cr’liêng a’băng dưr ch’mặt váih lâng t’nơơm dal mơ 10cm nắc âng đơơng pa glúh cóh ngoai đoọng t’nơơm dưr váih k’rơ lấh, bêl t’nơơm dal k’dâng 30cm nắc lêy đơơng chóh. T’coóh Hùng Ky, Chủ nhiệm Hợp tác xã dịch vụ zr’nưm Tuấn Tú, manứih bhrợ têng máy nâu đoọng năl: “Bêl ahay ha dang ươm cóh k’tiếc nắc cr’chăl t’ngay tơợ 3 c’xêê tước 3 c’xêê m’pâng nắc vêy choom đơơng chóh. Ha dợ ươm cóh máy cắh cậ cóh tọ nâu nắc bil mơ 2 c’xêê m’pâng, doọ choom bil pất, đợ mơ t’nơơm ma mung nắc 100%. Ha dơm ươm cóh bhươn xang nặc pa glúh ooy ngoại lêy chóh nắc mamung váih mơ 85-90%”.

Lâng máy chóh cr’liêng a’băng tây t’viêng bán công nghiệp t’mêê t’moót đươi dua, tứơc đâu nắc ơy vêy 2 g’lúh m’ma ta ươm, zâp g’lúh lêy chóh lấh 2 r’bhâu t’nơơm, xoọc đâu m’ma dưr váih liêm choom. hợp tác xã k’noọ đợc nắc t’bhlâng ươm m’ma bấc lấh, bhrợ t’bhứah k’tiếc a’băng tây t’viêng âng pr’loọng đông lâng âng đơơng m’ma liêm choom đoọng ha zâp xã viên. T’coóh Châu Thanh Phương, xã viên Hợp tác xã dịch vụ zr’nưm Tuấn Tú bhui har moon: “Chóh cóh ngoai k’tiếc bấc bêl lêy poóc lâng cuốc ma hư ha toót ríah, xang bêl váih máy nâu nắc lêy ươm cóh tọ liêm choom lấh mơ, doọ dzợ lấh pếch k’tiếc cóh ngoai p’răng, pay t’nơơm n’đoo nắc lêy chóh t’nơơm n’nắc, tu ríah âng đoo zêng dưr chặt váih liêm”.

Ting cơnh xay moon, prang tỉnh Ninh Thuận xoọc đâu vêy lấh 300 hécta chóh t’nơơm a’băng tây t’viêng, bh’nơơn pa chô k’dâng 13-15 tấn đhị mưy hecta ooy mưy c’moo, ooy đâu, chr’val An Hải vêy k’dâng 55 hécta, zâp t’ngay âng đơơng đoọng ha thị trường k’dâng 450 ký bh’nơơn pr’đươi, lâng zên pa câld dhị bhươn k’dâng 50 r’bhâu tước 55 r’bhâu đông đhị mưy ký. Ting lêy manứih chóh a’băng tây t’viêng pa chô lãi k’dâng 450 ực đồng đhị 1 hécta ooy mưy c’moo, bấc lấh 4 chu ting lêy lâng zâp râu tơơm chr’nóh lơơng. Máy chóh cr’liêng a’băng tây t’viêng bán công nghiệp bơơn t’moót đươi du liêm choom, n’jứah zúp zâp pr’loọng đông zư lêy m’ma têêm ngăn, n’jứah chrooi pa’xoọng padưr pa’xớc k’tiếc chóh a’băng tây t’viêng cóh vel đông./.

Nông dân chế tạo máy gieo hạt măng

tây xanh bán công nghiệp đạt hiệu quả cao

Thành Nhân

Sau thành công với mô hình trồng măng tây xanh theo phương thức sử dụng công nghệ tưới nước tiết kiệm trên vùng đất cát, ông Hùng Ky ở xã An Hải, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận đã sáng tạo, đưa vào sử dụng máy gieo hạt măng tây xanh bán công nghiệp để ươm giống mở rộng diện tích. Máy gieo hạt này đã bước đầu đem lại hiệu quả kinh tế khá cao. 

       Để phát triển diện tích măng tây xanh thì cần có giống tốt, nhưng việc ươm giống măng tây xanh theo cách truyền thống trên cát nhiều năm qua của Hợp tác xã dịch vụ tổng hợp Tuấn Tú hiệu quả không cao. Thế nhưng, từ khi chiếc máy gieo hạt măng tây xanh bán công nghiệp do ông Hùng Ky, Chủ nhiệm Hợp tác xã dịch vụ tổng hợp Tuấn Tú sáng chế được đưa vào sử dụng thì công đoạn này đã được cải thiện rõ rệt.

Để thực hiện gieo hạt măng tây xanh bán công nghiệp cần một số kỹ thuật cao, chất trồng là hỗn hợp bột vỏ dừa và một số phân công nghiệp trộn với nước theo tỷ lệ phù hợp để hạt măng tây xanh có điều kiện nảy mầm cao – được cho vào từng khay được chia nhiều ô, sau đó đưa vào máy để gieo hạt. Mỗi lần gieo hạt cho ra 50 ô nhỏ chứa 50 cây con được chăm sóc đặc biệt trong nhà lưới khoảng một tháng, khi hạt nảy mầm và cây cao khoảng 10 cm thì đem ra ngoài trời để cây phát triển mạnh, khi cây cao khoảng 30 cm thì đem ra trồng đại trà. Ông Hùng Ky, Chủ nhiệm Hợp tác xã dịch vụ tổng hợp Tuấn Tú, người sáng chế ra chiếc máy này cho biết: “Trước đây nếu ươm ra đất thì thời gian từ 3 tháng đến 3 tháng rưỡi mới đưa ra trồng. Còn ươm trong máy hoặc trong khay này thì chỉ mất 2 tháng rưỡi, không bị thất thoát, tỷ lệ cây sống là 100%. Còn ươm trong vườn rồi đưa ra ngoài đồng thì tỷ lệ này đạt từ 85% - 90%”.

Với máy gieo hạt măng tây xanh bán công nghiệp vừa được đưa vào sử dụng, đến nay đã có hai đợt giống được ươm, mỗi đợt trên hai ngàn gốc, hiện cây giống phát triển tốt. Hợp tác xã dự định sẽ tiếp tục ươm giống nhiều hơn, mở rộng diện tích măng tây xanh của gia đình và cung cấp nguồn giống tốt cho các xã viên. Ông Châu Thanh Phương, xã viên Hợp tác xã dịch vụ tổng hợp Tuấn Tú vui mừng nói: “Trồng ở ngoài đất đôi khi mình cuốc sẽ bị đứt rễ, sau khi có máy này mình ươm trong khay thì hiệu quả và chất lượng hơn, đỡ phải cuốc đất ngoài nắng, lấy ra cây nào là trồng cây đó vì bộ rễ đã phát triển hết rồi”.

Theo thống kê, toàn tỉnh Ninh Thuận hiện có hơn 300 ha trồng cây măng tây xanh, năng suất trung bình đạt khoảng 13-15 tấn/ha/năm, trong đó, xã An Hải có khoảng 55 ha, mỗi ngày cung cấp cho thị trường khoảng 450 kg sản phẩm, với giá thu mua tại vườn khoảng 50.000 - 55.000 đồng/kg. Trung bình người trồng măng tây xanh lãi khoảng 450 triệu đồng/ha/năm, hơn gấp 4 lần so với các loại hoa màu khác. Chiếc máy gieo hạt măng tây xanh bán công nghiệp được đưa vào sử dụng hiệu quả vừa giúp các hộ gia đình duy trì nguồn giống ổn định, vừa góp phần phát triển diện tích măng tây xanh ở địa phương./.