Cóh l’lăm ahay, pr’loọng đong t’coóh Lê Bá Chúc ắt cóh cr’noon Nam Yên, chr’val da ding k’coong Hoà Bắc, thành phố Đà Nẵng chóh 5 sào a dong, a tuông, a bhoo nắc chr’nắp cắh nhâm mâng, đhị pa câl cắh nhâm mâng. Xoọc đâu, t’coóh Chúc nắc chóh atao đợ rau bơơn pay pa chô bấc lấh mơ. Ting cơnh t’coóh Chúc, chóh atao doọ lấh bấc đươi zên, doọ bil bấc t’ngay c’xêê bhrợ têng, đợ rau bơơn pay pa chô bấc lấh mơ. M’bứi bhlâng muy sào atao nắc vêy pa chô tơợ 10 tước 12 ức đồng, nắc ng’chóh pazêng chr’nóh rau lơơng, thu nhập đhiệp tơợ 3 tước 4 ức đồng. Tơợ pr’loọng đong đharứt, nâu cơy pr’loong đong t’coóh Chúc ơy dưr k’van. T’coóh Lê Bá Chúc prá: “Atao pa châng lâng t’nơơm chr’nóh rau lơơng nắc atao vêy chr’nắp liêm lấh mơ. Đhanuôr cóh đâu nắc cóh pazêng c’moo l’lăm ahay công chóh bấc rau chr’nóh chr’bêết, zr’lụ pa câl cắh nhâm mâng, bhrợ ha đhanuôr nắc lứch xăl chóh atao. Atao cóh zập c’moo cắh vêy zập đoọng pa câl. Cơnh đêếc nắc ng’chóh atao pr’ắt tr’mông liêm choom lấh mơ. T’nơơm atao bhrợ nhâm mâng pr’ắt tr’mông ha đhanuôr, tu cơnh đêếc đhanuôr k’rong chóh bhrợ t’nơơm atao bấc lấh mơ”.

Xoọc đâu, prang chr’val Hoà Bắc, chr’hoong Hoà Vang chóh 170 héc ta atao, pay lấh 50% đhăm k’tiếc bhrợ têng bh’rợ nông nghiệp. Đoọng pa dưr dal rau liêm choom, chr’val ơy bhrợ têng bha nậ đác, giếng khoan, máy dziếu đác lâng bhrợ têng c’lâng lướt tước ooy zr’lụ chóh tơơm atao. Pr’căn Lê Thị Thu Hà, Chủ tịch UBND chr’val Hoà Bắc, chr’hoong Hoà Vang, thành phố Đà Nẵng xay moon, ooy đanh đươnh, chr’val Hoà Bắc t’bhlâng pa têết bhrợ đh’rứah, chêếc thị trường nhâm mâng đoọng ha manuýh chóh atao. Vel đong công pa choom đhanuôr lêy pay m’ma, chóh zâl cha groong bh’rưy, bhrợ têng ting cơnh c’lâng bh’rợ sạch lâng liêm crêê: “Đhanuôr chóh bhrợ bấc pa bhlâng, tu tơơm atao crêê cơnh lâng đhr’năng k’tiếc k’bunh cóh đâu. Chóh pazêng chr’nóh rau lơơng cắh lấh liêm choom, xăl chóh tơơm atao nắc c’lâng bh’rợ crêê cơnh lâng đhanuôr. Chr’val công ta đang moon apêê cơ quan chức năng, zúp zooi chr’val Hoà Bắc bhrợ têng nhãn hiệu ha tơơm atao. UBND chr’val nắc bhrợ têng bh’rợ pị đác atao ooy chai, ooy t’nôm cóh pazêng t’nơơm atao thương phẩm đoọng pa dưr rau chr’nắp lâng xay p’cắh rau liêm choom tước ooy manuýh đươi cóh thành phố lâng ooy lơơng”.

Chính quyền chr’hoong Hoà Vang đh’rứah lâng Sở Nông nghiệp lâng pa dưr pa xớc bhươl cr’noon thành phố Đà Nẵng ơy vêy cr’noọ bh’rợ bhrợ têng nhãn hiệu hàng hoá lâng t’nơơm atao Hoà Bắc. T’coóh Đặng Văn Hồng, Giám đốc Trung tâm Khuyến ngư- nông- lâm thành phố Đà Nẵng xay moon: ngành nông nghiệp ơy zúp zooi ooy m’ma, pa choom bh’rợ chóh bhrợ, zư lêy tơơm atao đoọng ha đhanuôr; ting n’nắc bhrợ t’váih rau liêm crêê đoọng bhrợ t’bhứah thị trường câl đươi: “Nâu đoo nắc t’nơơm chr’nóh liêm choom bhlâng cóh xoọc đâu đhị chr’val Hoà Bắc. Chóh bhrợ t’bhứah chr’nóh n’nâu nắc cóh ha y chroo, ngành nông nghiệp t’bhlâng zúp zooi đhanuôr pa dưr rau liêm choom âng pazêng đhăm chóh bhrợ xoọc vêy. Ting n’nắc, t’bhlâng ch’mêết lêy đợ đhăm k’tiếc ha mơ dzợ. Lâng đhăm k’tiếc cắh lấh liêm choom nắc ta đang moon đhanuôr chóh tơơm atao đoọng vêy thu nhập bấc lấh mơ”./.

Người dân miền núi Hòa Bắc làm giàu từ cây mía

        Tuyết Lê

Những năm gần đây, cây mía đã trở thành cây trồng chủ lực trong sản xuất nông nghiệp của người dân xã miền núi Hòa Bắc, huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng. Mô hình trồng mía mang lại hiệu quả kinh tế cao cho nhiều hộ dân. Hiện nay, nhiều hộ đã đầu tư nhân rộng mô hình này, vươn lên thoát nghèo.

Trước đây, gia đình ông Lê Bá Chúc ở thôn Nam Yên, xã miền núi Hòa Bắc, thành phố Đà Nẵng trồng 5 sào mè, đậu, bắp nhưng giá cả bấp bênh, đầu ra không ổn định. Hiện nay, ông Chúc chuyển qua trồng mía có thu nhập cao. Theo ông Chúc, trồng mía chi phí thấp, không mất nhiều thời gian, mà có lợi nhuận cao. Bình quân mỗi sào mía thu nhập từ 10 đến 12 triệu đồng, trong khi trồng các loại cây khác, thu nhập chỉ từ 3 đến 4 triệu đồng. Từ hộ nghèo, nay gia đình ông Chúc đã khấm khá. Ông Lê Bá Chúc cho biết: “Mía mà so với loại cây khác tất nhiên mía là hiệu quả kinh tế cao hơn. Dân ở đây thì những năm trước đây cũng trồng nhiều loại hoa màu, đầu ra không ổn định, thành ra bà con làm mía hết. Mía hàng năm không có để tiêu thụ. Tất nhiên trồng mía cuộc sống kinh tế khá giả  hơn. Cây mía ổn định cuộc sống cho bà con nên bà con đầu tư trồng cây mía nhiều”.

Hiện nay, toàn xã Hòa Bắc, huyện Hòa Vang trồng 170 héc ta mía, chiếm hơn 50% diện tích đất nông nghiệp. Để nâng cao năng suất, xã đã đầu tư hệ thống thủy lợi, giếng khoan, máy bơm và xây dựng đường giao thông vào tận vùng trồng cây mía. Bà Lê Thị Thu Hà, Chủ tịch UBND xã Hòa Bắc, huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng cho biết, về lâu dài, xã Hòa Bắc đẩy mạnh liên kết, tìm thị trường ổn định cho người trồng mía. Địa phương cũng hướng dẫn người dân về cách chọn giống, thâm canh phòng trừ sâu bệnh, sản xuất theo hướng sạch và an toàn: “Người dân mở rộng diện tích rất nhiều, bởi vì cây mía phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng đất đai ở đây. Trồng những loại cây màu khác không hiệu quả, chuyển qua cây mía hướng đi hợp lý đối với người dân. Xã cũng đã đề nghị các cơ quan chức năng, hỗ trợ Hòa Bắc xây dựng nhãn hiệu cây mía. UBND xã sẽ xúc tiến việc triển khai nước mía đóng chai, đóng gói trên các cây mía thương phẩm để tăng giá trị và quảng bá chất lượng đến người tiêu dùng trong ngoài thành phố”. 

Chính quyền huyện huyện Hòa Vang cùng Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thành phố Đà Nẵng đã có kế hoạch xây dựng nhãn hiệu hàng hóa đối với cây mía Hòa Bắc. ÔngĐặng Văn Hồng, Giám đốc Trung tâm Khuyến ngư - nông - lâm thành phố Đà Nẵng cho biết: ngành nông nghiệp đã hỗ trợ về giống mía, hướng dẫn kỹ thuật, chăm sóc cây mía cho người nông dân; đồng thời tạo điều kiện mở rộng thị trường tiêu thụ mía: “Đây là cây trồng có hiệu quả kinh tế hiện nay cũng khá cao tại xã Hòa Bắc. Phát triển mở rộng sản phẩm này thì thời gian tới, ngành nông nghiệp sẽ tiếp tục hỗ trợ bà con nông dân nâng cao năng suất chất lượng hiệu quả kinh tế của diện tích có sẵn. Bên cạnh đó, tiếp tục rà soát những quỹ đất còn lại. Đối với diện tích đất hiệu quả thấp vận động bà con chuyển sang phát triển thêm diện tích trồng mía cho thu nhập cao hơn”./.