Đhị lấh 1 c’moo hay, pr’lọong đong anoo Nguyễn Duy Phong ăt đhị Đông Chính, thị trấn Lao Bảo, chr’hoong Hướng Hóa quyết định k’rong bhrợ pa dưr c’rọol bhươn tông. Cóh đhăm k’tiếc bhứah lấh 3 hecta, a noo chóh tơơm cha p’lêê, zập rau bhơ ra véh lâng băn bh’năn. Ha dợ, c’rọol bhươn tông âng a noo nắc ch’ngai trung tâm, đăn lâng k’noong k’tiếc pr’zợc Lào, prang c’moo p’răng xớơt, goóh gooi. Tợơ rau pa chắp cơnh ooy đoọng vêy bơơn pay đác tợơ k’ruung tâm đoọng tưới chr’nóh chr’bệêt, nắc a noo chếêc lêy bhrợ têng máy dziếu đác. Tợơ lấh 1 c’xêê chếêc năl, pa choom bhrợ têng, tợơp đoọng đươi dua nắc máy dziếu đác âng a noo Phong bhrợ têng ơy vêy đơơng chô bh’nơơn, zập đác đoọng tưới toong t’ngay ha dưm. A noo Nguyễn Duy Phong đọong năl: “Bêl ơy bhrợ t’váih máy nâu nắc đác đươi dua âm cha lâng tưới bhươn tược liêm buôn lấh mơ, doó bil zên bạc. Pazêng ngai ặt cóh ch’ngai bha dăh vêy máy nâu nắc buôn pa bhlầng đhị đươi dua đác đoong, doó bil zên bạc dziếu pay đác. Cóh ha y, c’rọol bhươn tông âng cu kiêng ta bhứah năc cung zập đác đoọng đươi dua”.

Ting cơnh a noo Phong moon, máy dziếu đác nâu pa hooi đác ting đợ c’rơ âng c’lâng đác hooi. Ha dang đác hooi bấc, hooi hor nắc đác choom ting c’lâng n’coo, hooi mơ đay đươi dua. A noo Nguyễn Thiện Tâm, muy cha nắc đhanuôr đhị chr’val Tân Thành, chr’hoong Hướng Hóa xay moon: “A noo Phong  nắc ma nuýh t’váih máy dziếu đác đoọng đươi dua. N’đhơ căh vêy pa choom đăh kỹ sư căh cợ cơ khí ha dợ tợơ rau chếêc lêy pa choom bhrợ tợơ internet, sách báo, a noo Phong ơy choom bhrợ têng lâng đơơng chô bh’nơơn liêm choom. Nâu đoo nắc cr’nọo bh’rợ choom đoọng bấc ngai ting pa choom bhrợ têng, nắc đoo pr’đợơ đoọng ha đhanuôr ting bhrợ têng cơnh cr’nọo bh’rợ c’rọol bhươn tong”.

Dọo rau đươi dua xăng đhâu, k’bớch zên bạc, liêm choom đoọng ha môi trường ặt ma mông, crêê liêm cơnh lâng acoon tâm đác hooi hor, nắc pazêng rau liêm buôn đoọng ha máy dziếu xang nặc tự pa hooi đác. Máy tự dziếu đác âng a noo Phong bhrợ t’váih bơơn ta bhrợ tợơ nhựa, kẽm, sắt, rau pr’đươi cặh dzợ ng’đươi, tợơ đếêc choom k’bớch zên bạc bấc bhlầng. Đọong bhrợ têng liêm xang máy dziếu đác, a noo Phong nắc đươi dua rau ơy vêy cóh đong đọong bhrợ têng lâng đợ zên k’rong bhrợ têng căh tước 500 r’bhầu đồng. Xọoc đâu, ma nuýh đha nuôr nâu xọoc chếêc lêy cơnh bhrợ têng thuỷ điện k’tứi đọong pa hooi đác bấc lấh mơ đọong liêm crêê lấh mơ ha bh’rợ bhrợ têng chr’nóh chr’bệêt âng pr’lọong đong đoo./.

NÔNG DÂN HƯỚNG HÓA CHẾ TẠO MÁY BƠM NƯỚC

 KHÔNG DÙNG NHIÊN LIỆU

                                        CTV Bích Liên

Làm trang trại ở xa khu dân cư, trăn trở tìm nguồn nước tưới cho hơn 3 hecta đất trang trại, một người nông dân chưa học hết bậc Trung học cơ sở ở huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị đã tự mày mò, chế tạo ra máy bơm tự áp, lấy được nước tưới từ sông suối mà không cần đến nhiên liệu. Đó chính là anh Nguyễn Duy Phong ở khóm Đông Chính, thị trấn Lao Bảo, Hướng Hóa.

  Cách đây hơn 1 năm, gia đình anh Nguyễn Duy Phong ở khóm Đông Chính, thị trấn Lao Bảo, huyện Hướng Hóa quyết định đầu tư phát làm trang trại tổng hợp. Trên khu đất rộng hơn 3 hecta, anh đầu tư trồng cây ăn quả, các loại rau màu và chăn nuôi gia súc, gia cầm. Tuy nhiên, trang trại ở xa trung tâm, lại giáp biên giới nước bạn Lào, quanh năm khô hạn. Từ trăn trở làm sao lấy được nguồn nước tưới từ khe suối để phục vụ cho sản xuất nông nghiệp, anh đã mày mò tìm cách chế tạo máy bơm tự áp. Sau hơn 1 tháng cất công tìm hiểu, thử nghiệm, máy bơm do anh Phong chế tạo đã đi vào hoạt động hiệu quả, nguồn nước tưới được đảm bảo 24/24h. Anh Nguyễn Duy Phong cho biết: “Khi mình làm được cái này rồi thì nước sinh hoạt và tưới tiêu hoàn toàn miễn phí, rất chi là tiện lợi. Những người ở vùng sâu vùng xa làm được những máy này sẽ rất lợi trong việc dùng nước miễn phí. Sau này nếu trang trại tôi muốn làm lớn, đủ nước sinh hoạt trong trang trại thì sẽ làm lớn hơn”.

Theo anh Phong, máy bơm hoạt động theo cơ chế tận dụng tốc độ của dòng chảy để tạo áp suất đẩy nước lên cao. Nước được dẫn vào ống thì bị van một chiều thứ nhất chặn lại, tạo áp suất đột ngột để mở van một chiều thứ 2 đưa nước vào bình áp suất khiến không khí trong bình bị ép và nén lại. Tới một giới hạn nào đó sẽ đẩy khối nước trở lại đáy bình, một phần nước sẽ theo ống dẫn. Quá trình nước từ van thứ nhất đến van thứ 2 sẽ khiến áp suất ở van thứ nhất giảm dần, nhỏ hơn áp suất khí quyển. Dưới tác dụng của áp suất khí quyển, van thứ nhất mở ra và quá trình dẫn nước lại được lặp lại, nhờ đó mà nước được bơm lên cao. Anh Nguyễn Thiện Tâm, một nông dân ở xã Tân Thành, huyện Hướng Hóa chia sẻ: “Anh Phong là người rất sáng tạo, rất học hỏi. Dù chưa qua đào tạo về kỹ sư hay cơ khí nhưng qua quá trình tham khảo qua internet, sách báo, anh Phong đã làm rất hiệu quả. Đây cũng là mô hình cần được nhân rộng , là động lực để các hộ nông dân noi theo trong cách làm VAC”.

Không sử dụng nhiên liệu, tiết kiệm chi phí, thân thiện với môi trường, thích hợp với những con sông, dòng suối có độ dốc lớn là những ưu điểm nổi bật của máy bơm nước tự áp. Bơm tự áp do anh Phong chế tạo được làm từ nhựa, kẽm, sắt, đồ tái chế, do đó có thể tiết kiệm chi phí đến mức thấp nhất. Để hoàn thiện chiếc bơm thử nghiệm, anh Phong  chủ yếu sử dụng các vật liệu sẵn có với tổng chi phí chưa đến 500 nghìn đồng. Hiện, người nông dân này cũng đang mày mò để hoàn thiện thêm công trình thủy điện mi ni để phục vụ hiệu quả cho việc sản xuất nông nghiệp của gia đình./.