Lâng bâc râu chr’năp ty ahay pa zưm lâng pr’ăt tr’mung, pa dưr pa xơc tr’mung tr’meh đhanuôr vêy ta zư đợc, chợ phiên Sì Lở Lầu vêy bâc râu liêm choom đoọng vaih đhị lêy chô chi ơh pr’hay bhlâng.

C’lâng chô moot ooy trung tâm chr’val Sì Lở Lầu, coh chr’hoong Phong Thổ ty, tỉnh Lai Châu bêl g’luh lưch tuần r’rộ r’răm lâh mơ t’ngay lơơng, đợ bhr’dzang dzung lươt vôch, đợ râu tr’đang tr’mooh, xa nưl thồ a’xêêh, pa zưm đh’rưah lâng đợ pr’hoọm liêm chr’năp âng đhanuôr Mông, Dao, Hà Nhì... tơợ zâp vêêl đông âng đơơng đợ bh’nơơn pr’đươi âng đơơng ooy chợ. T’cooh Phàn Phù Dự, đhanuôr coh vêêl Lả Nhì Thàng, chr’val Sì Lở Lầu đoọng năl:“Chợ phiên n’đoo cung lươt. Tươc bêl t’ngay nâu năc đơơng k’coon k’điêl xiêr ooy chợ lưm lêy đhi noo bhuh xoọng, cung cơnh âng đơơng đợ bh’nơơn pr’đươi lêy pa câl, pa dưr pr’ăt tr’mung pr’loọng đông. K’điêl cu cung tơợ phiên chợ nâu bơơn lưm lâng xoọc đâu vaih diịc điêl”.

Lươt ooy chợ phiên Sì Lở Lầu, đhanuôr căh mưy lêy pa câl lâng câl pay đợ pr’đươi pr’dua buôn câl đươi bêl lơơng, năc dzợ âng đơơng p’căh tr’đoọng đợ râu văn hoá liêm chr’năp âng đay lâng râu đoàn kết liêm ta nih đhị k’noong k’tiêc nâu. Ooy đợ xa nập la liêm âng pân đil Dao, a’dooh la liêm âng pân đil Mông pa zưm lâng xa nưl khèn, xa nưl a’luôt chr’va xưl coh crâng k’coong nâu bhrợ liêm pr’hay bhlâng. Amoó Phàn Tả Mẩy, acoon coh Dao vêy chô ooy chợ phiên Sì Lở Lầu nâu moon:“Apêê lươt ooy chợ căh mưy lêy c’câl lâng châc pa câl pr’đươi pr’dua. Chợ phiên nâu bhui har bhlâng. Apêê đha đhâm c’moọr lươt tr’lưm tr’lêy, lươt chi ơh, bâc ngai năc tr’bơơn diịc điêl tơợ đợ phiên chợ nâu”.

Chợ phiên Sì Lở Lầu cung năc đhị chô k’rong pa zưm đợ râu đha hưm yêm đăh ch’na đh’năh a’yêm cơnh thắng cố, mèn mén, bánh dày, búah a’bhoo m’piêng hi la. Đh’rưah lâng nâu năc đợ đhị lêy pa câl n’đooh a’dooh la liêm bâc cơnh, đợ zong đợc bhơi r’veh, a’băng p’riêng, t’ghêy k’rooc, đac g’dợ... t’pâh bâc ta mooi pâh lêy. Tươc đâu, ngai cung kiêng câl mưy râu lêy đơơng chô, căh cậ năc đh’rưah lâng apêê pr’zợc tr’lưm ăt prá xay, tơt đăh thắng cố xoọc pưih, đh’rưah lêy cha mêêt pr’ăt bh’rợ lâng đợ râu ch’na đh’năh a’yêm coh k’coong ch’ngai nâu. Lâng đợ râu chr’năp pr’hay nâu ơy lâng xoọc ting bhr’dzang âng đơơng chợ phiên Sì Lở Lầu vaih đhị lêy chô chi ơh pr’hay. Anoo Giàng A Lù, công chức Phòng Văn hoá chr’val Sì Lở Lầu đoọng năl:“Vêêl đông zi xoọc bhrợ pa dưr bh’rợ zư lêy lâng pa dưr pa xơc đợ râu chr’năp liêm âng chợ phiên pa zưm lâng pa dưr pa xơc du lịch. K’noọ tươc đâu azi vêy bhrợ pa dưr zr’lụ lêy đợc p’căh đợ bh’nơơn pr’đươi chr’năp yêm lalay coh vêêl đông lâng bhrợ zâp g’luh chợ; p’têêt pa zưm zâp tour, tuyến lâng zâp đhị lêy chi ơh sinh thái lâng zâp chợ coh k’coong ch’ngai zâp vêêl đông đăn đâu đoọng t’pâh ta mooi lươt lêy chi ơh”.

Chr’val Sì Lở Lầu, tỉnh Lai Châu xoọc đâu vêy pa zưm tơợ zâp chr’val Vàng Ma Chải, Mồ Sì San, Pa Vây Sử lâng Sì Lở Lầu, chr’hoong Phong Thổ lăm ahay. Nâu đoo năc chr’val k’noong k’tiêc liêm pr’hay, vêy bâc văn hoá chr’năp liêm, liêm buôn đoọng pa dưr pa xơc du lịch vêêl bhươl, du lịch châc lêy năl lâng du lịch văn hoá.

Đoọng t’pâh ta mooi chô ooy chợ phiên Sì Lở Lầu bhrợ zâp t’ngay lưch tuần, đợ c’moo hanua, Đồn Biên phòng Sì Lở Lầu ơy t’bhlâng pa zưm lâng chính quyền vêêl đông xay moon, k’đươi đhanuôr zư lêy đợ văn hoá liêm chr’năp; lâng pa choom đhanuôr bhrợ du lịch pa zưm lâng zư lêy môi trường. Đại uý Má A Phổng, Đội trưởng Đội ma tuý, Đồn Biên phòng Sì Lở Lầu moon:“Azi ơy pa zưm lâng cấp uỷ, chính quyền vêêl đông đoọng xay moon ha đhanuôr zư lêy đợ râu văn hoá liêm chr’năp, lâh mơ năc chợ phiên; lâng bhrợ têêm ngăn an ninh đoọng đhanuôr lâng ta mooi k’rêệm loom bêl chô ooy chợ phiên. Azi năc t’bhlâng k’đươi apêê manưih xiêr coh vêêl đông lêy cha mêêt đhr’năng bh’rợ, đoọng bhrợ pa dưr zr’lụ chợ vaih đhị lêy chô têêm ngăn, liêm ta nih lâh mơ”.

Lâng râu pa zưm đh’rưah âng bhiệc câl - pa câl, tr’lưm - p’têêt pa zưm, âng văn hoá ty chr’năp lâng râu liêm pr’hay xoọc đâu, chợ phiên Sì Lở Lầu xoọc ting bhr’dzang dưr vaih “đhị lêy chô đăh văn hoá” âng zr’lụ k’noong k’tiêc Lai Châu. Nâu đoo căh năc mưy c’leh bh’rợ ooy pr’ăt tr’mung kinh tế, văn hoá k’coong ch’ngai, năc dzợ râu k’đươi moon ta mooi chô pâh lêy chi ơh, châc lêy năl ooy đợ văn hoá liêm chr’năp âng acoon coh đhị tơợp k’tiêc k’ruung nâu./.

CHỢ PHIÊN SÌ LỞ LẦU – ĐIỂM HẸN VĂN HÓA VÙNG BIÊN LAI CHÂU

Chợ phiên Sì Lở Lầu (người dân quen gọi là “Chợ Sừng”), không chỉ là nơi trao đổi hàng hóa, mà còn là điểm hẹn văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc ở vùng biên giới tỉnh Lai Châu. Với nhiều giá trị truyền thống gắn với đời sống, sinh hoạt, phát triển kinh tế của bà con được lưu giữ, chợ phiên Sì Lở Lầu có tiềm năng trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn. 

Con đường dẫn vào trung tâm xã Sì Lở Lầu, thuộc huyện Phong Thổ cũ, tỉnh Lai Châu vào dịp cuối tuần nhộn nhịp hơn ngày thường, bởi những tiếng bước chân, tiếng gọi nhau í ới, tiếng thồ ngựa lộc cộc, hòa cùng sắc màu thổ cẩm rực rỡ của bà con Mông, Dao, Hà Nhì... từ khắp các bản làng mang theo những sản vật địa phương xúng xính xuống chợ. Ông Phàn Phù Dự, người dân bản Lả Nhì Thàng, xã Sì Lở Lầu cho biết:“Chợ phiên nào cũng đi, cứ đến phiên là phải đưa vợ con xuống chợ gặp gỡ người thân, cũng như mang nông sản xuất đến bán, phát triển kinh tế gia đình. Vợ tôi thì cũng từ phiên chợ này gặp gỡ, từ đó làm quen và chúng tôi nên duyên vợ chồng”.

Đến chợ phiên Sì Lở Lầu, bà con không chỉ mua bán hàng hoá thông thường, mà còn trao gửi cho nhau những nét văn hóa đặc trưng và tinh thần đoàn kết của cư dân nơi biên giới. Trong sắc áo chàm của phụ nữ Dao, váy xòe rực rỡ của thiếu nữ Mông hòa cùng tiếng khèn, tiếng sáo ngân vang giữa núi rừng, tạo nên bức tranh sinh động. Chị Phàn Tả Mẩy, dân tộc Dao có mặt tại chợ phiên Sì Lở Lầu chia sẻ:“Người ta đi chợ không chỉ để mua đồ và bán hàng không thôi đâu. Cái chợ phiên này vui lắm! Thanh niên hẹn nhau ra chợ, gặp gỡ bạn bè, đi chơi, nhiều người đã nên duyên vợ chồng từ chính phiên chợ này đấy”.

Chợ phiên Sì Lở Lẩu cũng là nơi hội tụ những hương vị ẩm thực truyền thống như thắng cố, mèn mén, bánh dày, rượu ngô men lá. Cùng với đó là những gian hàng thổ cẩm đầy màu sắc, những gùi rau rừng, bó măng khô, sừng bò, mật ong… thu hút du khách phương xa. Đến đây, ai cũng muốn mua một món đồ lưu niệm, hay đơn giản là cùng bè bạn ngồi bên nồi thắng cố nóng hổi để cảm nhận trọn vẹn không khí và hương vị ẩm thực vùng cao. Và chính những điều đặc sắc này đã, đang từng bước đưa chợ phiên Sì Lở Lầu trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn. Anh Giàng A Lù, công chức Phòng Văn hóa xã Sì Lở Lầu cho biết:“Địa phương chúng tôi đang xây dựng đề án để bảo tồn và phát huy giá trị chợ phiên gắn với phát triển du lịch. Sắp tới chúng tôi sẽ xây dựng khu trưng bày sản phẩm đặc sản, đặc hữu của địa phương và tổ chức các phiên chợ cố định; kết nối các tour, tuyến với các điểm du lịch sinh thái và các chợ vùng cao các huyện lân cận để thu hút khách du lịch”.

Xã Sì Lở Lầu, tỉnh Lai Châu hiện nay được sáp nhập từ các xã Vàng Ma Chải, Mồ Sì San, Pa Vây Sử và Sì Lở Lầu, huyện Phong Thổ cũ. Đây là xã biên giới có phong cảnh hùng vĩ, bản sắc văn hóa đậm đà, rất thuận lợi để phát triển du lịch cộng đồng, du lịch trải nghiệm và du lịch văn hóa. 

Để thu hút du khách đến với chợ phiên Sì Lở Lầu được tổ chức vào cuối mỗi tuần, những năm qua, Đồn Biên phòng Sì Lở Lầu đã tích cực phối hợp với chính quyền địa phương tuyên truyền, vận động bà con giữ gìn bản sắc văn hóa; đồng thời hướng dẫn người dân làm du lịch gắn với bảo vệ môi trường. Đại úy Má A Phổng, Đội trưởng Đội ma túy, Đồn Biên phòng Sì Lở Lầu chia sẻ:“Chúng tôi đã phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương để tuyên truyền cho bà con nhân dân giữ gìn bản sắc văn hóa, đặc biệt là chợ phiên; đồng thời tổ chức đảm bảo an ninh trật tự để bà con và du khách yên tâm khi đến với chợ phiên. Chúng tôi sẽ tiếp tục cử lực lượng xuống địa bàn để nắm chắc tình hình, để xây dựng khu vực chợ trở thành điểm đến an toàn, thân thiện và gần gũi”.

Bằng sự giao thoa giữa mua - bán, gặp gỡ - kết nối, giữa văn hóa truyền thống và hơi thở hiện đại, chợ phiên Sì Lở Lầu đang từng bước trở thành “điểm hẹn văn hóa” của vùng biên Lai Châu. Đây không chỉ là biểu tượng của đời sống kinh tế, văn hóa vùng cao, mà còn là lời mời gọi du khách đến khám phá, trải nghiệm những sắc màu văn hóa độc đáo, mang đậm bản sắc dân tộc nơi địa đầu Tổ quốc./.