Đhanuôr chắp nhêr!

Đợ đhanuôr cóh zâp miền k’tiếc k’ruung nắc ơy lâng xoọc zâp t’ngay chrooi đoọng c’rơ bh’rợ, c’năl bh’riêl, cắh mưy bhrợ k’van đoọng ha c’la đay, pr’loọng đông nắc dzợ bhrợ padưr bấc bhiệc bhrợ đoọng ha manứih pabhrợ, chrooi pa’xoọng âng đơơng k’tiếc k’ruung padưr pa’xớc lấh mơ. Đợ bhiệc bhrợ nâu nắc ơy bơơn nhà nước ghi nhận, pazao đoọng ch’ner đhanuôr bhrợ têng cha choom, pa’câl liêm choom prang k’tiếc k’ruung. Đoọng năl gít lấh mơ đợ bhiệc bhrợ nâu, t’ruíh Jưn jứah xay moon cơnh choom bhrợ cha bêl đâu, xay moon đợ đhuôr bhrợ têng cha liêm choom đhị bha ar x’rặ âng Nguyễn Hằng, PV Đài p’rá VN.

Lâng pr’dzoọng manứih âng pân’đil đhưr tứi, cắh ngai pân k’noọ amoó Phạm Thị Nụ, ắt cóh phường Tân Long, thị xã Lai Châu, tỉnh Lai Châu nắc zúp padưr đhị zr’lụ chóh chè Shan Tuyết-1 râu chè yêm bơơn bấc ngai năl cóh zr’lụ. xay moon đắh bhiệc pr’đoọng liêm choom tước lâng bhiệc chóh chè, amoó Nụ moon: bấc c’moo l’lăm ahay, bh’rợ pa’câl âng nông trường chè quốc doanh đhị amoó ơy taluôn bhrợ bhiệc cắh bơơn bhrợ râu, vêy đhr’năng lơi jợ zêng. Amoó Nụ xay moon lâng k’dịc nắc câl pay bhrợ pa’câl chè lâng zên 500 ực đồng. bêl đêếc, đợ zên n’nắc cung bấc bhlâng, hân đhơ cơnh đêếc lâng cr’noọ padưr pr’đươi liêm chr’nắp, zúp đhanuôr acoon cóh vêy tr’mung liêm choom lấh nắc amoó t’bhlâng bhrợ, hân đhơ năl lưm bấc zr’nắh k’đhạp. đoọng padưr bhrợ bấc chè đoọng ha pêê chóh chè, amoó nắc ơy k’rong câl phân bón, pr’đươi pr’dua đoọng ha đhanuôr padưr chóh t’mêê k’zệt hécta chè, lâng chấc lêy pachoom, moon đoọng c’năl bh’rợ chóh chè, bơơn bhrợ, zư lêy chè t’mêê liêm đoọng ha đhanuôr. Tu cơnh đâu, pr’ắt tr’mung âng đhanuôr acoon cóh z’zăng lấh mơ, bơơn bhrợ zâp pr’loọng đông vêy mơ 10 ực đồng 1 c’xêê. Pr’loọng đông amoó Nụ cung zooi zúp 20 pr’loọng đông đhanuôr dưr zi’lấh đha’rứt. amoó Phạm Thị Nụ, GĐ công ty TNHH chè Shan Trúc Thanh, tự hào xay moon đắh râu tr’xăl âng pr’ắt tr’mung đhanuôr cóh đâu:

Tơợ t’ngay vêy đông máy chè nắc pr’ắt tr’mung âng đhanuôr ơy tr’xăl, bêl ahay đông xang zir hư lâng hi’la, xoọc đâu nắc ơy vêy đông xây pậ liêm. Zâp pr’loọng đông vêy 1-2 xe máy. Hadang pr’loọng đông n’đoo cắh vêy zên nắc lướt ooy đông cu zước vặ l’lăm tước hân noo bơơn bhrợ chè t’tưn nắc chroót đoọng.

Hadợ lâng t’coóh Đỗ Văn Trường, ắt cóh chr’val Yên Bình, thị xã Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình bơơn lêy cr’noọ pr’đươi đươi dua máybơm đác đoọng ha bhiệc bhrợ têng ha’rêê đhuốch âng đhanuôr pậ bhlâng, hadợ máy bơm buôn đươi xoọc đâu zên câl bấc bhlâng, t’coóh chấc pa’tộc bhrợ t’váih máy bơm t’moót ooy n’coo. Nâu đoo bơơn ta lêy nắc bh’nơơn pr’đươi chr’nắp liêm, zên câl doọ bấc, âng đơơng bh’nơơn liêm choom lâng bơơn cục sở hữu trí tuệ VN đoỌng bằng độc quyền bhrợ têng. Ting cơnh nguyên lý bhrợ têng máy bơm n’đoo cung váih n’coóh dziếu đác, hân đhơ cơnh đêếc lâng bh’rợ âng t’coóh Đỗ Văn Trường bhrợ nắc cắh vêy n’coo, râu liêm chr’nắp âng bh’nơơn pr’đươi nâu nắc zên m’bứi lấh mơ zâp râu máy bơm n’lơơng lâng lấh mơ nắc choom pay đươi zr’nưm lâng hệ thống điện đươi dua cóh vel đông, doọ dzợ pay c’lâng a’ngoọn điện lalay cung choom. T’coóh Đỗ Văn Trường moon:

Zên câl lâng k’rong bhrợ pa’glúh l’lăm doọ bấc, pa’đhang moon cơnh bơm vêy công suất 3.500-4.000 mét khối đhị 1 tiếng. lấh mơ zâp hợp tác xã vêy c’lâng đác lướt hooi nắc trực tiếp moót ooy c’lâng chr’hooi nâu, hân đhơ doọ xây. C’lâng điện nắc đươi đh’rứah lâng điện đươi dua âng đhanuôr, nắc trạm điện doọ vêy xây, zên câl m’bứi lấh mơ. Hadợ trạm bơm trục nắc zên dal bấc lấh mơ, lâng vêy c’lâng a’ngoọn điện lalay.

Xoọc đâu, bh’nơơn pr’đươi bơm t’moót ooy n’coo âng t’coóh Đỗ Văn Trường bơơn ra’lắp đợc cóh zâp hợp tác xã nông nghiệp cóh tỉnh Ninh Bình lâng zâp tỉnh cơnh Thanh Hoá, Nam Định, Hưng Yên, Bắc Ninh…

Cóh zr’lụ ĐBSCL moon tước t’coóh Võ Hồng Ngoãn, pr’đợc buôn đợc nắc Sáu Ngoãn, đợ apêê băn a’chông pa’pậ zêng năl tước bh’rợ bhrợ têng c’roọl bh’năn băn a’chông laliêm. Lâng bh’rợ băn a’chông liêm sạch, hân đhơ bấc c’moo đăn đâu pr’lúh cr’ay cóh a’chông xoọc trơơi boọ pậ bhứah, bấc pr’loọng băn a’chông bil bal bấc lâng xăl bhrợ têng bh’rợ n’lơơng nắc c’roọl băn a’chông âng pr’loọng đông t’coóh Võ Hồng Ngoãn cung dzợ bơơn pachô 2-3 tỷ đồng đhị 1 c’moo. Bh’rợ băn a’chông liêm choom, nhâm mâng âng t’coóh nắc ơy bơơn bộ khoa học lâng công nghệ độp đươi. Đhị jâm a’bóc băn a’chông âng t’coóh Ngoãn, t’ngay n’đoo cung vêy manứih lướt lêy chi’ớh, pachoom ta’moóh. Bấc cán bộ bhr’cộ ngành thuỷ sản zâp tỉnh ĐBSCL, zâp đông chuyên môn âng Thái Lan, Campuchia, Bangladesh cung chấc lêy tước đhị jâm băn a’chông âng t’coóh đoọng pachoom kinh nghiệm lâng t’coóh cung pachoom đoọng liêm ta’níh. Tu vêy băn a’chông liêm choom, t’coóh bhrợ đoọng bhiệc bhrợ ha 50 cha’nặc pabhrợ manứih Kh’me lâng zên bơơn bhrợ têêm ngăn:

Acu băn công nghiệp hân đhơ cơnh đêếc mật độ băn u’xưa bhlâng, băn cơnh đâu anức doọ lấh buôn nha’nhự, váih pr’lúh cr’ay. L’lăm ahay băn công nghiệp mơ 30-50 p’nong đhị 1 mét khối. cơnh acu băn k’dâng 7-9 p’nong đhị 1 mét vuông cơnh đêếc nắc zên pa’glúh m’bứi bhlâng, lưm bấc zr’nắh k’đhạp. băn cơnh đâu m’bứi zên pa’glúh, doọ váih pr’lúh cr’ay lâng a’chông pa’pậ bhlâng, pa’câl zên cung bấc.

Amoó Phạm Thị Nụ, t’coóh Đỗ Văn Trường lâng t’coóh Võ Hồng Ngoãn nắc p’cắh mặt đoọng ha bấc tấm gương đhanuôr prang k’tiếc k’ruung taluôn pachoom ta’moóh, bhrợ têng cha k’van đoọng ha c’la đay. Đợ đhanuôr nâu cắh mưy bhrợ k’van mưy cơnh liêm choom nắc dzợ liêm ta’níh moon pachoom đoọng kinh nghiệm chóh bhrợ, băn zư ha zâp p’loọng đông n’loơng, zúp đoọng apêê dưr zi’lấh đha’rứt./.