Bấc c’moo hay, pr’ặt tr’mông pr’loọng đong amoó Hôih Thị Hinh ặt đhị  vel Tưr, chr’val Dang, chr’hoong Tây Giang, tỉnh Quảng Nam lưm bấc k’đhap k’ra bêl pr’ặt tr’mông amoó năc muy năl g’nưm tơợ bhrợ ha rêê, bơơn năc vêy cha, căh bơơn năc ha ul. Tơợp c’moo 2022, pr’loọng đong amoó Hinh bơơn Hội Liên hiệp Pân đil chr’hoong Tây Giang zooi 4 p’nong a’ọc m’ma (3 căn 1 bhong) lâng pa choom cơnh k’rang băn liêm choom. Đươi tơợ đêêc cr’năn a’ọc âng amoó Hinh năc pậ liêm. Ruh tr’nơợp năc vêu rưah 16 coon. Xoọc đâu, cr’năn a’ọc đong a moó pa câl ta luôn mơ chu ơy rưah ruh t’mêê, zooi pa dưr dal thu nhập ha pr’loọng đong. Đh’rưah lâng băn a’ọc, amoó Hôih Thị Hinh dzợ choh 4000 tơơm quế, 2 héc ta pih, chứa lâng bhrợ ruộng tông. Lâng 2 hân noo ha roo coh zập c’moo năc pr’loọng đong amoó Hinh doọ k’rang ha ul cha, vêy rau cha coh prang c’moo.

Nâu kêi pr’loọng đong moó Hinh ơy z’lâh đha rựt đanh mâng. X’rịa c’moo 2022, diic điêl amoó năc dzợ choh đong n’loong liêm mâng lâh 200 ức đồng. “Bêl ahay năc bhrợ cơnh ơy loih tơợ lang a hay, vêy bơơn abhoo ha roo năc k’bhộ luônh, căh bơơn năc ha ul cha. Tơợ bêl vêy Hội pân đil xiêr zooi đoọng m’ma a’ock lâng pa choom cơnh băn bhrợ năc nâu kêi đong zi doọ lâh đha rựt dzợ, doọ ha ul cha cơnh lalăm. Nâu kêi vêy a’ọc zooi đoọng nâu năc cu pa zay băn pa ghit đhr’năng cr’ay đoọng đâh zư pa dưah ha ọc”.

Pr’loọng đong p’căn Hộih Đhuh ặt đhị chr’val Dang cung ơy z’lâh đha rựt đanh mâng. Đươi vêy cán bộ hội đoàn thể chô tước vel k’đhơợng têy, pa choom đoọng, pr’loọng p’căn Đhuh năc ơy choom bhrợ t’bhưah bhươn đong, pêch a bóc băn a xiu, a đha. C’moo 2022, p’căn Đhuh bơơn Hội Pân đil chr’hoong Tây Giang zooi 2 cặp a’ọc m’ma lâng bơr pêê zệt tơơm pih. Tơợ đêêc, p’căn Đhuh năc ơy bhrợ t’bhưah c’rọol bhươn tông k’nặ 1 héc ta đhị k’tiêc bhươn n’ty âng đay. Xoọc đâu, lâh mơ pa câl a’ọc m’ma, coh c’rọol năc dzợ lâh 20 p’nong. P’căn Đhuh đoọng năl, a’ọc tăm bấc ngai kiêng đươi năc pa câl cung buôn, chr’năp cung z’zăng. Zập p’nong pậ ta tuh năc p’căn Đhuh pa câl chr’năp 2 ức đồng. Tơợ 2 cặp m’ma xoọc tr’nơợp p’căn Đhuh ơy pa trơơi m’ma bấc tước 10 p’nong. Zập c’moo, tơợ pa câl a’ọc p’căn Đhuh năc vêy pa chô k’nặ 100 ức đồng zập c’moo. Ađoo ơy choh bhrợ đong ặt liêm mâng, câl zăng zập pr’đươi coh đong lâng zooi apêê ca coon zên choh bhrợ đong ặt. “Acu cảm ơn ban ngành ơy zooi pr’loọng zi m’ma chr’noh, bh’năn băn. Pa bhlầng năc cảm ơn cán bộ ơy xiêr tước vel zooi pa choom azi cơnh băn, cơnh rơơi. Azi vêy k’tiếc ha dợ căh lâh choom ng’bhrợ năc apêê pa choom đoọng pachô bh’nơon dal lâh.”

P’căn Bríu Thị Nem, Chủ tịch Hội Liên hiệp pân đil chr’hoong Tây Giang, đoọng năl, nhiệm kỳ hay, Hội bhrợ bấc xa nay bh’rợ, dự án zooi pân đil bhrợ cha. Coh đêêc, Đề án 939 đăh “Zooi pân đil tơợp bhrợ cha” ơy zooi ađhi amoó Cơ Tu vêy pr’đơợ pa dưr pr’ặt tr’mông, xăl cơnh cr’noọ, cơnh bhrợ đoọng ta bil đha rựt đanh mâng. Cơnh c’moo 2023, Hội Liên hiệp Pân đil chr’hoong Tây Giang ơy zooi 22 pr’loọng amoó lâng pazêng đợ zên 36 tỷ đồng, zooi zập m’ma bh’năn (a tưch, a đha, a’ọc). Hội xoọc cha mêệt lêy, bhrợ têng ‘Cr’noọ  bh’rợ zooi pân đil đha rựt bhrợ cha, cr’chăl 2021 - 2025”; zooi cớ hội viên vêy cr’noọ bhrợ cha choom, apêê tơợp bhrợ cha kinh doanh; t’bhưah pazêng cr’noọ bh’rợ ơy pa chô bh’nơơn dal cơnh choh rơ veh sạch lâng băn a’ọc tăm âng hêê. P’căn Bríu Thị Nem rơơm năc pazêng cr’noọ bh’rợ năc đoo vêy pa chô bh’nơơn tệêm ngăn đoọng ha đhanuôr: “Azi ta luôn bhrợ têng đh’rưah lâng đhanuôr coh zập bh’ợ, zooi ađhi amoó bhrợ têng cha. Azi tước zập vel bhươl đoọng pa choom apêê, năl ghit đhr’năng đoọng năl cơnh zooi n’hau m’ma chr’noh, bh’năn liêm choom lâng k’tiếc coh đêêc. Jưah lâng đêêc đh’rưah lâng ban, ngành, chr’hoong xay bhrợ bấc bh’rự zooi ađhi amoó bhrợ têng cha./.”

Hiệu quả từ mô hình trao sinh kế cho phụ nữ Cơ Tu

Thực hiện Đề án 939 về "Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp" Hội liên hiệp Phụ nữ huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam xây dựng nhiều mô hình chăn nuôi, trồng trọt giúp đỡ hội viên, phụ nữ Cơ Tu nghèo phát triển kinh tế. Từ các mô hình này, chị em có điều kiện tăng gia sản xuất, nhiều hộ phụ nữ vươn lên thoát nghèo bền vững.

Nhiều năm trước đây, cuộc sống gia đình chị Hôih Thị Hinh ở thôn Tưr, xã Dang, huyện miền núi Tây Giang, tỉnh Quảng Nam gặp nhiều khó khăn khi kinh tế gia đình chỉ dựa vào nương rẫy, được mùa thì có ăn qua ngày, mất mùa thì bữa đói bữa no. Đầu năm 2022, gia đình chị Hinh được Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện Tây Giang hỗ trợ 4 con heo giống (3 cái, 1 đực) và tận tình hướng dẫn cách chăm sóc. Nhờ đó, đàn heo của gia đình chị sinh trưởng tốt. Lứa đầu tiên, heo đẻ được 16 con. Hiện, đàn heo nhà chị Hinh liên tục được xuất bán, giúp gia đình chị nâng cao thu nhập. Cùng với nuôi heo, chị Hôih Thị Hinh còn trồng được 4000 gốc quế, 2 héc ta cam, dứa và làm ruộng nước. Với 2 vụ lúa/năm, gia đình chị Hinh đủ ăn quanh năm.

Nay gia đình chị Hinh đã thoát nghèo bền vững. Cuối năm 2022, vợ chồng chị còn dựng được căn nhà gỗ trị giá hơn 200 triệu đồng. “Hồi xưa mình cứ làm theo ông bà, được mùa thì no, mất mùa thì đói. Từ khi được Hội phụ nữ huyện hỗ trợ giống heo và bày cách phát triển kinh tế vườn, nay nhà tôi cũng đỡ rồi, không lo đói như hồi trước nữa. Bây giờ heo được hỗ trợ, tôi cố gắng chăm sóc cho đẻ nhiều con hơn. Dù trời mưa to, tôi cũng tới chuồng trại cho heo ăn đều đặn và theo dõi heo bị lạnh, bị bệnh hay không để chữa trị kịp thời”.

Gia đình bà Hôih Đhuh ở xã Dang cũng đã thoát nghèo bền vững. Nhờ cán bộ hội đoàn thể về làng hướng dẫn, cầm tay chỉ việc, gia đình bà Đhuh đã biết tận dụng vườn rộng ao thưa, rào chắn kỹ càng để nuôi thả gà, vịt và đào ao nuôi cá. Năm 2022, gia đình bà Đhuh được Hội phụ nữ huyện Tây Giang hỗ trợ 2 cặp heo giống và vài chục cây cam giống. Từ đó, gia đình bà Đhuh xây dựng trang trại chăn nuôi rộng gần 1 héc ta trên đất vườn cũ. Hiện nay, ngoài bán heo con giống, trong trang trại có hơn 20 con heo thịt và duy trì 2 cặp heo giống ban đầu.

Bà Đhuh cho biết, heo đen bản địa được ưa chuộng nên bán được giá. Mỗi con heo giống bà Đhuh bán được 2 triệu đồng. Từ 2 cặp heo giống ban đầu bà Đhuh đã nhân giống lên 10 con. Hàng năm, thu từ bán heo hơn 100 triệu đồng/năm. Bà đã xây nhà khang trang, mua sắm tiện nghi khá đầy đủ và hỗ trợ thêm để 4 người con làm nhà ở riêng. “Tôi cảm ơn các ban ngành đã hỗ trợ gia đình tôi về cây giống, con vật nuôi. Đặc biệt, cán bộ xuống tận làng để hỗ trợ chúng tôi về cách chăn nuôi, trồng trọt. Mình có đất, có sức làm mà không biết cách làm có hiệu quả. Nay nhờ cán bộ xuống bày nên gia đình cũng biết cách làm ra tiền. Mình cố gắng nuôi, trồng như lời cán bộ dặn”.

Bà Briu Thị Nem, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện Tây Giang, cho biết, nhiệm kỳ qua, Hội thực hiện nhiều chương trình, dự án hỗ trợ phụ nữ phát triển kinh tế. Trong đó, Đề án 939 về "Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp" đã giúp chị em Cơ Tu có điều kiện phát triển kinh sản xuất, thay đổi cách nghĩ, cách làm để xóa nghèo bền vững. Riêng năm 2023, Hội Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện Tây Giang đã trao sinh kế cho 22 hộ với tổng vốn hơn 36 tỷ đồng, hỗ trợ các loại con giống (gà, vịt, heo) giúp chị em phát triển kinh tế gia đình. Hội đang tiếp tục khảo sát, xây dựng “Mô hình hỗ trợ sinh kế cho phụ nữ nghèo, giai đoạn 2021-2026”; tiếp tục hỗ trợ hội viên tiêu biểu có ý tưởng sáng tạo, khởi sự khởi nghiệp kinh doanh; nhân rộng mô hình trồng rau sạch và chăn nuôi heo cỏ địa phương.

Bà Briu Thị Nem tin tưởng các mô hình ấy sẽ đem lại thu nhập ổn định cho bà con: “Chúng tôi luôn đồng hành cùng hội viên trong mọi hoạt động, hỗ trợ chị em về vốn làm ăn, phân công chị em xuống tận vườn hộ gia đình để khảo sát, nắm bắt tình hình để hỗ trợ cây, con giống cho phù hợp với địa hình, khí hậu ở địa phương. Bên cạnh công tác vận động, tuyên truyền, Hội LHPN huyện Tây Giang còn triển khai nhiều hoạt động, xây dựng các mô hình giúp chị em phát triển kinh tế, thành lập câu lạc bộ... nhằm hỗ trợ phụ nữ thoát nghèo, an cư, lạc nghiệp”./.