T’mêê đâu, đhị chr’val Sa Pả, chr’hoong Sa Pa, tỉnh Lào Cai, Sở Nông nghiệp lâng padưr pa’xớc vel bhươl tỉnh Lào Cai lâng Công ty cổ phần dược phẩm Traphaco bhrợ têng bhiệc bhan t’ngay hân noo cắt hi’la, bơơn bhrợ Actiso. Xoọc đâu đhị tỉnh Lào Cai vêy lấh 200 pr’loọng đông chóh t’nơơm Actiso lâng dưr zi lấh đha’rứt tu t’nơơm zanươu.

Prang tỉnh Lào Cai xoọc đâu vêy 100 hécta t’nơơm zanươu Actiso bơơn chóh đhị chr’hoong Sa Pa 75 hécta lâng chr’hoong Bắc Hà 25 hécta, bơơn Công ty Cổ phần zanươu Traphaco gr’hoót moon câl pay bh’nơơn pr’đươi đoọng bhrợ zanươu. Đhanuôr pa chô 150 ực đồng đhị 1 hécta Actiso. Anoo Thào A Cáng, acoon cóh Mông cóh vel  Má Tra, chr’val Sa Pả, chr’hoong Sa Pa xang k’noọ 10 c’moo chóh Actiso nắc ơy dưr zi’lấh đha’rứt, băn 4 k’coon cha học, câl pa’xắm đớc bấc pr’đươi pr’dua chr’nắp lâng lêy k’rong đợc lấh 100 ực đồng: “Acu nắc ơy chóh Actiso bơơn 8 c’moo. Zâp c’moo pa chô m’bứi bhlâng 10 ực đồng, ha dang zư lêy liêm chr’nắp choom dzoọc tước 20 ực đồng. acu chóh l’lăm cóh vel nâu, xang nặc bấc ngai ting lêy ta moóh pa choom chóh cơnh âng cu lâng xoọc đâu nắc ơy chóh liêm choom”.

T’nơơm Actiso bơơn ta chóh đhị Lào Cai tơợ c’moo 2000 lâng cr’chăl c’moo padưr pa’xớc đấh nắc tơợ c’moo 2010 tước đâu. Tu vêy t’nơơm zanươu nâu nắc ơy vêy lấh 200 pr’loọng đông dưr zi’lấh đha’rứt. T’coóh Nguyễn Anh Tuấn, Giám đốc Sở Nông nghiệp lâng padưr pa’xớc vel bhươl tỉnh Lào Cai đoọng năl, xoọc đâu đợ mơ pr’loọng đha’rứt âng tỉnh nắc k’noọ 50%. Chóh Actiso moon lalay, t’nơơm zanươu moon zr’nưm nắc xoọc c’lâng lướt đoọng t’bil ha ul pa’xiêr đha’rứt: “Zên pa chô tơơm t’nơơm Attiso mơ 300 ực đồng đhị 1 hécta, pa chô pazêng ríah lâng hi’la nắc chr’nắp dal lấh. Đhị zr’lụ chóh t’nơơm zanươu nắc pr’ắt tr’mung đhanuôr dal lấh mơ bêl l’lăm ahay, đhanuôr bhui har bhlâng. Azi rơơm kiêng padưr pa’xớc pậ bhứah k’tiếc chóh Actiso, hân đhơ cơnh đêếc nắc xoọc lêy g’nưm ooy thị trường lâng bhiệc câl pay âng công ty”.

Actiso nắc thành phần liêm chr’nắp âng zanươu liêm chr’nắp ha loom Boganíc. Bh’nơơn pr’đươi nâu n’jứah bơơn Bộ Công thương g’lúh 2 moon nắc crêê moót t’nooi 10 bh’nơơn pr’đươi Việt liêm chr’nắp. Xoọc đâu công ty cổ phần Traphaco nắc ơy lêy bơơn 90% pr’đươi zanươu. Đhị pr’đơợ ngành zanươu Vịêt Nam lêy pay 90% đợ zanươu đắh lơơng, Công ty bơơn ta moon nắc đơn vị k’đơơng a’cọ đắh padưr pa’xớc zr’lụ chóh zanươu liêm choom bơơn chuẩn bha’lang k’tiếc. T’coóh Nguyễn Huy Văn, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Traphaco đoọng năl: “Ha dang vêy zr’lụ zanươu têêm ngăn chất lượng nắc lêy cha’mêết bơơn đợ mơ pr’đươi đoọng ha c’lâng bh’rợ bhrợ têng, pa’câl, oó đoọng ta bhứch âng thị trường. râu 2 nắc chất lượng zanươu chr’nắp, lêy g’nưm ooy hoạt chất lâng bhiệc dự phòng chất độc cắh liêm crêê. Đoọng têêm ngăn chất lượng, nắc lêy padưr pa’xớc zr’lụ zanươu nâu”.

Xang 10 c’moo padưr pa’xớc dự án padưr nhâm mâng pr’đươi zanươu, Công ty Traphaco nắc ơy vêy zr’lụ chóh bhrợ zanươu lấh 36 r’bhâu hécta Actiso, đinh lăng, bìm bìm, chè a’ngoọng lâng bhơi a’tăng, chrooi pa’xoọng lêy bơơn bhrợ bấc lâng padưr dal bh’nơơn pr’đươi zanươu tr’hâu./.

Hơn 200 gia đình ở Lào Cai thoát nghèo nhờ cây Actiso

                                                                 (Văn Hải- VOV1)

Vừa qua, tại xã Sa Pả, huyện Sa Pa, tỉnh Lào Cai, Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Lào Cai và Công ty cổ phần dược phẩm Traphaco tổ chức Lễ hội Ngày mùa cắt lá, thu hoạch Át-ti-sô (Actiso). Hiện tại tỉnh Lào Cai có hơn 200 gia đình trồng cây Át-ti-so và thoát được nghèo nhờ cây dược liệu.  

        Toàn tỉnh Lào Cai hiện có 100 ha cây dược liệu Át-ti-sô được trồng tại huyện Sa Pa (75ha) và huyện Bắc Hà (25ha), được Công ty Cổ phần dược phẩm Traphaco cam kết bao tiêu sản phẩm phục vụ sản xuất thuốc. Người dân thu lãi 150 triệu đồng/1 ha Át-ti-sô. Anh Thào A Cáng, dân tộc Mông ở thôn Má Tra, xã Sa Pả, huyện Sa Pa sau gần 10 năm trồng Át-ti-sô đã thoát nghèo, nuôi 4 con ăn học, mua sắm được nhiều đồ dùng thiết yếu và tích lũy được hơn 100 triệu đồng:“Tôi đã trồng Át-ti-sô được 8 năm. Mỗi năm thu nhập ít nhất 10 triệu đồng, nếu chăm chỉ có thể lên đến 20 triệu đồng. Tôi trồng sớm nhất ở thôn này, sau đó nhiều người học theo tôi và giờ đã trồng được như tôi”

Cây Át-ti-sô được trồng tại Lào Cai từ năm 2000 và giai đoạn phát triển nhất là từ năm 2010 đến nay. Nhờ có cây dược liệu này đã có hơn 200 gia đình thoát được đói nghèo. Ông Nguyễn Anh Tuấn, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lào Cai cho biết, hiện tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh là gần 50%. Trồng Át-ti-sô nói riêng, cây dược liệu nói chung đang là hướng đi để xóa đói, giảm nghèo: “Doanh thu từ cây Át-ti-sô khoảng 300 triệu đồng/1ha, thu hoạch cả rễ và lá nên giá trị rất cao. Tại vùng trồng cây dược liệu thì đời sống người dân cao hơn nhiều so với trước đây, bà con rất phấn khởi. Chúng tôi mong muốn phát triển mở rộng diện tích trồng Át-ti-sô, tuy nhiên đang phụ thuộc vào thị trường và sức mua của công ty.”

         Át-ti-sô là thành phần cơ bản của thuốc bổ gan Bô-ga-níc (Boganic). Sản phẩm này vừa được Bộ Công thương lần thứ 2 công nhận “Top 10 sản phẩm thương hiệu Việt tiêu biểu xuất sắc”. Hiện Công ty cổ phần Traphaco đã chủ động được gần 90% nguồn dược liệu sản xuất dược phẩm. Trong bối cảnh ngành dược Việt Nam phải nhập 90% số dược liệu, Công ty được đánh giá là đơn vị đi đầu trong phát triển vùng trồng dược liệu đạt tiêu chuẩn quốc tế. Ông Nguyễn Huy Văn, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Traphaco cho biết:“Nếu có vùng dược liệu đảm bảo chất lượng thì sẽ chủ động được số lượng nguyên liệu cho kế hoạch sản xuất, kinh doanh, tránh được sự thao túng của thị trường. Thứ hai là chất lượng dược liệu rất quan trọng, phụ thuộc vào hoạt chất và việc dự phòng được chất độc hại không mong muốn. Để đảm bảo chất lượng, bắt buộc phải phát triển vùng dược liệu”

         Sau 10 năm triển khai dự án phát triển bền vững nguồn dược liệu, Công ty Traphaco đã có vùng dược liệu hơn 36.000 ha Át-ti-sô, đinh lăng, bìm bìm, chè dây và rau đắng, góp phần chủ động sản xuất và nâng cao chất lượng dược phẩm./.