Xang bấc c’moo t’bhlâng xay bhrợ, đươi dua c’năl cóh bh’rợ băn, tước nâu cơy, Trần Minh Thiệp ơy bhrợ têng liêm choom bh’rợ băn a mrạ. Nâu đoo nắc bh’năn buôn ắt cóh crâng k’coong, vêy Thiệp chô đơơng băn cóh c’rol cơnh ng’băn a tứch, a đha cóh c’rol. Thiệp xay moon, chr’na đoọng ha a mrạ buôn pa bhlâng nắc đợ r’véh r’đoong. Nắc bh’năn n’nâu vêy bấc rau liêm choom, cơnh vêy c’rơ k’rơ lấh mơ a tứch a đha. Ty nắc a chim ắt cóh crâng k’coong, tu cơnh đêếc bêl pa đhan lâng băn nắc xay moon manuýh băn t’bhlâng băn, vêy kỹ thuật băn. A noo Trần Minh Thiệp xay moon kinh nghiệm băn a mrạ âng đay: “Đhanuôr nắc bhrợ têng c’rol băn liêm, ha dang cắh nắc păr glúh ooy lơơng, tu nâu đoo nắc rau a chim k’đháp pa đhan. Nắc t’bhlâng băn k’rơ lấh mơ, băn ghít liêm, tu a chim nắc tỵ u ắt cóh crâng k’coong, ng’crol, zư lêy nắc choom, hân đhơ cơnh đêếc pa đhan nắc k’đháp, buôn tr’choóh bhrợ bấc rau cắh liêm crêê. Tu cơnh đêếc, bêl băn ơy nhứh nhêện zr’nắh k’đháp nắc đhanuôr buôn cắh kiêng băn. Hân đhơ cơnh đêếc, bêl ơy k’rong bhrợ, nắc ng’băn mơ bơr pêê p’nong a năm, đợ manuýh acu pa choom nắc apêê đoo pa trơơi m’ma bấc pa bhlâng, m’ma nắc ngoọ cơnh m’ma a tứch”.

Xoọc đâu Minh Thiệp vêy 3 zr’lụ băn a mrạ lâng đhăm ga mắc k’dâng 500 mét vuông, pazêng vêy zr’lụ băn a mrạ ma coon la lay, a mrạ m’ma la lay lâng muy zr’lụ a mrạ đoọng pa câl. Cóh tr’nơớp bh’rợ kinh tế băn a mrạ âng Minh Thiệp chô đơơng ooy kinh tế bấc pa bhlâng, zập c’moo bơơn pay pa chô 300 ức đồng, bhrợ t’váih bấc bh’rợ tr’nêng đoọng ha manuýh pa bhrợ đhị vel đong. Xoọc đâu, Minh Thiệp xoọc k’rong bhrợ bh’rợ kinh tế ting cơnh xa nay bh’rợ pa dưr kinh tế bhươn, zr’lụ b’băn ga mắc đh’rứah lâng bh’rợ du lịch cruung đác. Trần Minh Thiệp prá p’xoọng: “Nắc vêy chính quyền vel đong bhrợ t’váih pr’đơợ, công cơnh zúp zooi đoọng ha đay pa dưr bh’rợ ting cơnh Đề án âng chr’hoong. Acu lêy ađay xoọc xay bhrợ crêê cơnh xa nay lâng ắt cóh rau c’lâng bh’rợ pa dưr kinh tế âng vel đong”.

Cắh muy k’rong bhrợ bh’rợ băn a mrạ la lay âng đay, Minh Thiệp nắc dzợ pa choom, ting tr’pác kinh nghiệm âng đay đoọng ha ngai kiêng bhrợ kinh tế tơợ bh’rợ n’nâu. Đươi vêy cơnh đêếc, bấc pr’loọng đong đhị vel đong ơy pa choom cơnh bh’rợ kinh tế n’nâu lâng chô đơơng rau liêm choom cóh tr’nơớp bấc bhlâng. T’coóh Nguyễn Văn Phước, Chủ tịch Hội Nông dân chr’val Tiên Cẩm, chr’hoong Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam prá: “Minh Thiệp nắc muy cóh pazêng pr’loỌng đong đhanuôr dzợ p’niên l’lăm xay bhrợ cóh xa nay bh’rợ pa dưr kinh tế đhị vel đong. Tơợ bh’rợ âng đay, Thiệp ơy ting tr’pác bh’rợ băn lâng đhanuôr, công cơnh pa choom đhanuôr ooy kinh nghiệm, kỹ thuật đoọng đhanuôr bhrợ kinh tế”.

Đoọng bh’rợ dưr váih liêm choom lấh mơ, Minh Thiệp ơy bhrợ têng pazêng rau pr’đươi kỹ thuật cóh bh’rợ b’băn. T’mêê đâu, Thiệp ơy câl máy pa léch cr’liêng lâng pa trơơi m’ma cóh zr’lụ b’băn. C’xêê 11 t’mêê bêl đêếc ahay, Minh Thiệp ơy bhrợ p’cắh Hợp tác xã băn a mrạ Tiên Phước tr’nơớp lâng 7 cha nắc ting bhrợ têng. Xoọc đâu Minh Thiệp công ơy chêếc zr’lụ pa câl đoọng ha bh’nơơn bh’rợ công cơnh chêếc thị trường đương pay câl nhâm mâng. Cóh ha y, Minh Thiệp nắc bhrợ têng k’rơ lấh mơ dzợ đoọng pa dưr rau bh’rợ tr’câl tr’bhlêy nhâm mâng công cơnh pa dưr dal thu nhập đoọng ha hội viên âng Hợp tác xã./.

Thành công với mô hình nuôi chim trĩ

Không như các bạn trang lứa khác thường tìm cách trụ lại thành phố tìm việc làm sau khi tốt nghiệp Đại học, Trần Minh Thiệp ở thôn Cẩm Lãnh, xã Tiên Cẩm, huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam lại quay về quê tự tạo lập sự nghiệp từ mô hình nuôi chim Trĩ. Hơn 5 năm sau, Trần Minh Thiệp đã tìm được chổ đứng trên thị trường với nhiều khu trại nuôi chim Trĩ. Mới đây, chàng trai Minh Thiệp đã thành lập HTX chim Trĩ Tiên Phước thu hút nhiều hội viên nông dân, thanh niên tham gia phát triển mô hình kinh tế hiệu quả này.

Sau nhiều năm kiên trì, áp dụng kiến thức trong quá trình nuôi, đến nay, Trần Minh Thiệp đã xây dựng thành công mô hình nuôi chim Trĩ. Đây là loài chim hoang dã, được Thiệp đưa vào nuôi có chuồng trại giống như cách nuôi các loài gia cầm khác. Thiệp cho biết, thức ăn của chim Trĩ đơn giản là những phụ phẩm nông nghiệp, rau xanh các loại. Nhưng chúng lại có nhiều ưu điểm bởi sức đề kháng tốt hơn các loại gia cầm khác. Vốn là loài chim hoang dã nên để thuần chủng và nuôi được chúng đòi hỏi người nuôi phải nhẫn nại, có kỹ thuật nuôi. Anh Trần Minh Thiệp chia sẻ kinh nghiệm nuôi chim Trĩ của mình:  “Bà con cần chuẩn bị chuồng trại kỹ, vì nếu không chim sẽ bay ra ngoài, bởi đây là loài chim khó thuần dưỡng được. Cần phải có tính cần mẫn, nhẫn nại, kỹ lưỡng, bởi chim là loài động vật hoang dã nuôi, nhốt, bảo tồn được nhưng lại không thuần chủng được, nên yếu tố cắn, mổ nhau sẽ làm hao đàn nhiều. Do vậy, tâm lý khi nuôi đã mệt mỏi rồi còn tốn kém hao hụt nữa thì bà con dễ nản. Tuy nhiên, khi đã đầu tư nuôi rồi, chỉ cần dăm ba con thôi những người được tôi hướng dẫn rồi thì họ nhân giống ra rất lớn, giống như gà vậy”.  

Hiện Minh Thiệp đã có 3 khu nuôi chim Trĩ với diện tích khoảng 500 mét vuông gồm một khu trại dành riêng cho chim Trĩ sinh sản, một khu để nuôi chim Trĩ giống và một khu dành riêng cho Trĩ thương phẩm. Bước đầu mô hình kinh tế nuôi chim Trĩ của Minh Thiệp cho hiệu quả kinh tế cao, bình quân cho thu nhập khoảng 300 triệu đồng/năm, giải quyết nhiều lao động tại địa phương. Hiện nay, Minh Thiệp đang đầu tư xây dựng mô hình kinh tế theo Đề án Phát triển kinh tế vườn, trang trại gắn với du lịch sinh thái. Trần Minh Thiệp cho biết thêm: “Được chính quyền địa phương tạo điều kiện, cũng như hỗ trợ cho mình phát triển theo Đề án của huyện. Mình cũng thấy bản thân đang đi đúng và nằm trọn với hướng phát triển kinh tế của địa phương”.

Không chỉ đầu tư xây dựng mô hình nuôi chim Trĩ của riêng mình, Minh Thiệp còn hướng dẫn, chia sẻ kinh nghiệm của mình cho những người muốn làm kinh tế từ mô hình này. Nhờ đó, nhiều hộ dân địa phương đã học cách làm kinh tế này và cho hiệu quả bước đầu khả quan. Ông Nguyễn Văn Phước, Chủ tịch Hội Nông dân xã Tiên Cẩm, huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam cho biết: “Minh Thiệp là một trong những hộ nông dân còn rất trẻ đi đầu trong phong trào phát triển kinh tế tại địa phương. Từ mô hình của mình, Thiệp đã chia sẻ với bà con cũng như hướng dẫn bà con về kinh nghiệm, kỹ thuật để bà con cùng làm kinh tế”.

Để mô hình phát huy hiệu quả hơn, Minh Thiệp đã đầu tư trang thiết bị kỹ thuật vào trong chăn nuôi. Mới đây, Thiệp đã đầu tư máy ấp trứng và nhân giống cho trang trại. Tháng 11 vừa qua, Minh Thiệp đã mạnh dạn cho ra mắt HTX nuôi chim Trĩ Tiên Phước đầu tiên với 7 thành viên tham gia. Hiện Minh Thiệp cũng đã tìm được đầu ra cho sản phẩm cũng như tìm được thị trường tiêu thụ khá ổn định. Thời gian tới, Minh Thiệp sẽ đầu tư mạnh hơn nữa nhằm xây dựng thương hiệu bền vững cũng như nâng cao thu nhập cho hội viên của HTX./.

                                                Bài: CTV Duy Bình

                                           Ảnh: Hồng Bằng