Bấc c’moo đăn đâu, tơợ bh’rợ thi đua padưr pa’xớc kinh tế, chr’val Cà Dy, chr’hoong Nam Giang, tỉnh Quảng Nam nắc ơy dưr n’léh bơr pêê bh’rợ kinh tế pa’dưr pa’xớc zâp cơnh, bhrợ cha liêm choom lâng bấc tấm gương, pr’loọng đông k’rong bhrợ ting bhr’dzang dưr zi’lấh bhrợ têng cha k’van đhị k’tiếc vel bhươl đay. Nắc mưy ooy 10 pr’loọng đông liêm chr’nắp âng chr’val đắh bhrợ têng cha choom, ahêê nắc tr’lưm lâng amoó Alăng Di:

    N’niên lâng dưr pậ đhị mưy pr’loọng đông đha’rứt, tơợ bêl tr’bơơn tr’pay tước đâu, dịic điêl amoó Alăng Di lâng Ka Phu Hiên cóh vel Pà Căng, chr’val Cà Dy nắc mưy ặt bhrợ têng ha’rêê đhuốch, chấc t’bơơn t’mung ting t’ngay, lâng xoọc bêl apêê k’coon cha học, tu cơnh đâu ting ặt đha’rựt a’năm. Đhị pr’ắt tr’mung zr’nắh k’đhạp cơnh đâu, diịc điêl amoó bấc bêl ặt k’noọ lêy, chấc c’lâng lướt t’mêê padưr pa’xớc bh’rợ tr’nêng, bhrợ ha cơnh đoọng choom dưr zi’lấh đha’rứt bhrợ têng cha k’van. Vêy m’bứi zên chấc k’rong k’tom đh’rứah lâng zên vặ tơợ ngân hàng nắc diịc điêl k’rong b’băn lâng ch’chóh, tơợ đêếc nắc nhi đoo cắh dzợ bhrợ têng ha’rêê zr’nắh zr’dô ha dợ cắh zâp cha đắh zâp t’ngay. Lâng cr’noọ bh’rợ pay đệ băn đenh, diịc điêl amoó nắc lêy câl 2 p’nong a’ọc a’đhắh lâng bơr pêê p’nong a’ọc đông. Xang bêl vêy m’bứi zên tơợ bhiệc b’băn, amoó Di nắc câl gọ zêệ búah, n’jứah pa’câl búah t’bơơn zên, n’jứah pay ch’na zêệ búah đoọng băn a’ọc t’bơơn t’mung ting t’ngay. Amoó Alăng Di cóh vel Pà Căng, chr’val Cà Dy đoọng năl: “Bêl ahay pr’loọng đông nắc mưy bhrợ ha’rêê, lêy pr’ắt tr’mung pr’loọng đông zr’nắh k’đhạp nắc diịc điêl zi lêy vặ zên câl a’ọc. tơợ bêl băn a’ọc bơơn m’bứi zên nắc câl pa’xoọng gọ zêệ búah pa’câl đhị đông xang nặc ting câl pa’xoọng cớ a’ọc. tơợ đêếc pr’loọng đông cắh dzợ bhrợ ha’rêê. Azi t’bhlâng bhrợ têng b’băn lâng ch’chóh. Pr’loọng đông cung rơơm kiêng chính quyền chr’val, chr’hoong lêy k’rang lấh mơ đoọng azi t’bhlâng bhrợ têng cha, bhrợ tấm gương đoọng zâp pr’loọng đông lơơng lêy đh’rứah bhrợ padưr pr’ắt tr’mung.”

    Tước đâu, c’roọl bh’năn băn a’ọc âng pr’loọng đông anoó k’noọ 50 p’nong lâng a’ọc acoon, a’ọc pey lêệ lâng a’ọc m’ma. Zâp c’moo a’ọc rứah 2 rúh, zâp rúh vêy k’dâng 20-25 p’nongêtâp c’moo pr’loọng đông pa’câl mưy chi cung bơơn k’noọ 50 ực đồng. Lấh mơ b’băn, amoó dzợ bhrợ pa’xoọng bhiệc chấc pa’câl hàng hoá đoọng ha đhanuôr cóh vel đoong, t’bơơn pa’xoọng tr’bứi zên, pr’ắt tr’mung cung z’zăng, liêm zâp lấh mơ ahay. Tơợ zên bạc bơơn bhrợ đắh bhiệc b’băn, pa’câl hàng hoá nắc amoó Di dzợ câl pa’xoọng m’ma keo, m’ma pa’néh Thái. Tước đâu bhươn keo amoó k’noọ 10 hécta k’noọ tước t’ngay bơơn bhrợ g’lúh 3, bơr g’lúh l’lăm nắc pr’loọng đông bơơn bhrợ cung pachô k’noọ 100 ực đồng. Cắh mưy bhrợ cha k’van đoọng ha pr’loọng đông, diịc điêl amoó Alăng Di nắc ting tr’pác, pachoom kinh nghiệm bhrợ cha đoọng ha đhanuôr cóh vel đông. Anoo Bhnướch Nen, vel bhươl lâng amoó Di đoọng năl: “Pr’loọng đông amoó Di b’băn tơợ đenh ặ, băn a’ọc, a’tứch, a’đha xang nặc ch’chóh padưr pa’xớc bhlâng. Acu taluôn lướt lêy bh’rợ âng amoó, chấc ta’moóh pachoom bhrợ têng cha, amoó cung moon pachoom đoọng. zâp g’lúh họp cung taluôn moon pachoom đhanuôr bhrợ têng cha padưr pr’ắt tr’mung.”

    Xoọc đâu cóh vel đông chr’val, zâp chi hội, tổ hội cóh prang chr’val nắc t’bhlâng k’đươi bhrợ bh’rợ đhanuôr thi đua bhrợ têng cha choom bơơn số lượng lâng chất lượng. K’đươi moon đhanuôr bhrợ têng nông nghiệp, ch’chóh lâng zư lêy zâp râu t’nơơm cha p’lêê. Bhrợ t’bhứah bh’rợ bhrợ têng cha choom, padưr dal c’năl bh’rợ bhrợ cha t’mêê ting bhr’dzang padưr pa’xớc zi’lấh đha’rứt, padưr zâp pr’loọng bhrợ têng cha choom cóh vel đông. T’coóh Ka Phu Hứ, Chủ tịch Hội nông dân chr’val Cà Dy, chr’hoong Nam Giang đoọng năl cớ: “Moon zr’nưm cóh vel đông chr’val Cà Dy ooy cr’chăl hanua azi zooi zúp cung bấc đắh t’nơơm chr’nóh, bh’năn băn. Bấc pr’loọng đhanuôr cung năl cơnh đươi bhrợ lâng băn chóh liêm choom. T’mêê đâu, vêy lấh 10 pr’loọng đhanuôr bhrợ têng cha choom, cơnh pr’loọng amoó Di nắc n’jứah b’băn, ch’chóh lâng pa’câl liêm choom bhlâng. Hội nông dân chr’val cung taluôn xiêr ooy vel đông đhanuôr xay moon đắh bhiệc bhrợ têng cha. Azi k’đươi moon apêê bha’lâng lêy k’rang lấh mơ đoọng ha pr’loọng đông năl tự bhrợ cha, đoọng zâp ngai ting lêy pachoom, bhrợ têng.”

    Choom lêy, tu vêy bhrợ t’bhlâng, chấc lêy ta’moóh pachoom, t’bhlâng dưr zi’lấh bhrợ têng cha choom lâng tr’pang têy k’goóh âng đay, pr’loọng đông amoó Alăng Di liêm chr’nắp nặc tấm gương đoọng đợ pr’loọng đông lơơng ting lêy bhrợ, đh’rứah padưr pa’xớc dưr zi’lấh bhrợ têng cha k’van đhị k’tiếc vel đông đay./.

NGƯỜI CƠ TU VƯƠN LÊN LÀM GIÀU

                                                    (A Viết Sĩ)

     Những năm gần đây, từ phong trào thi đua phát triển kinh tế, tại xã Cà Dy, huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam xuất hiện một số mô hình kinh tế hiệu quả. Trên mảnh đất nghèo khó này, nhiều hộ gia đình mạnh dạn đầu tư vốn, giống, phân bón…phát triển sản xuất, từng bước vươn lên làm giàu chính đáng ngay trên quê hương mình. Một trong những tấm gương tiêu biểu đó là chị A Lăng Di, 1 trong 10 hộ làm kinh tế giỏi tiêu biểu của xã Cà Dy, huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam:

    Sinh ra và lớn lên trong một gia đình nông dân nghèo, từ khi lập gia đình đến nay, vợ chồng chị A Lăng Di và Ka Phu Hiên ở thôn Pà Căng, xã Cà Dy chỉ gắn bó với nghề nông kiếm từng miếng cơm qua ngày, lại thêm các con đang tuổi ăn tuổi học nên cái nghèo vẫn cứ mãi đeo bám. Trong hoàn cảnh gia đình khó khăn như vậy, vợ chồng chị nhiều đêm suy nghĩ, tìm hướng đi mới phát triển kinh tế, làm thế nào để vươn lên làm giàu thoát khỏi cảnh nghèo đói đeo bám nhiều năm qua. Có chút ít vốn tích cóp cùng với vay thêm ít vốn từ ngân hàng để đâu tư vào việc chăn nuôi, trồng trọt, từ đó vợ chồng chị quyết định bỏ việc nương rẫy đầy gian nan vất vả mà lại không đủ cung cấp nguôn lương thực cho gia đình hàng ngày. Với phương châm lấy ngắn nuôi dài, vợ chồng chị quyết định mua một cặp heo rừng lai và vài ba con heo nhà. Sau khi có được chút ít vốn từ việc chăn nuôi, chị Di quyết định mua nồi nấu rượu, vừa bán rượu kiếm chút ít lời, vừa lấy bả rượu để nuôi heo kiếm ít đồng trang trải cuộc sống hàng ngày. Chị A Lăng Di, thôn Pà Căng, xã Cà Dy cho biết: “Trước đây gia đình chủ yếu làm nghề nông, thấy hoàn cảnh gia đình quá khó khăn nên vợ chồng tôi quyết định vay tiền mua heo. Từ khi nuôi heo kiếm được chút ít vốn nên mua thêm nồi nấu rượu, nấu rượu bán tại nhà rồi dần dần mua thêm vài con heo về nuôi thêm nữa. Từ đó gia đình cũng từ bò việc làm nông. Mặc dù việc làm mới không hề dễ dàng chút nào nhưng tôi cố gắng chịu cực khổ vừa chăn nuôi, vừa bán hàng và vừa trồng trọt. Gia đình cũng mong muốn chính quyền xã, huyện cần quan tâm hơn nữa đến những hộ biết tự lực vươn lên làm giàu, qua đó cũng làm tấm gương để các hộ gia đình nghèo khác làm theo, cùng nhau phát triển, ổn định cuộc sống.”

     Đến nay, trang trại nuôi heo rừng lai gia đình chị gần 50 con cả heo con, heo lấy thịt và heo giống. Mỗi năm heo đẻ hai lứa, và mỗi lứa có khoàng 20-25 con. Một năm gia đình xuất ra bán một lần cũng kiếm được gần 50 triệu đồng. Ngoài chăn nuôi chị còn mở rộng thêm kinh doanh rượu, hàng hoá bán cho bà con tại địa phương kiếm thêm thu nhập, cuộc sống gia đình cũng khấm khá, đầy đủ hơn trước rất nhiều. Từ đồng tiền kiếm được trong việc chăn nuôi, kinh doanh hàng hoá… chị Di còn mua thêm giống keo, mít Thái. Đến nay vườn keo nhà gần 10 hécta sắp đến ngày khai thác lần ba, hai lần trước khai thác gia đình chị cũng đem về gần 100 triệu. Không những làm giàu riêng cho gia đình, vợ chồng chị Alăng Di sẵn sàng chia sẻ, truyền đạt kinh nghiệm làm ăn cho bà con trong thôn xóm. Anh Bhnướch Nen, hàng xóm chị Di cho biết: “Gia đình chị Di chăn nuôi từ rất lâu rồi, nuôi heo, gà, vịt rồi trồng keo đủ loại…rất phát triển. Tôi thường xuyên đến xem mô hình chăn nuôi của chị, hỏi cách làm và chị rất sẵn lòng truyền đạt kinh nghiệm. Trong những cuộc họp chính quyền thôn, xã luôn vận động, hướng dẫn bà con về việc chăn nuôi, trồng trọt để cải thiện đời sống tốt hơn.”

     Hiện nay trên địa bàn xã, các chi hội, tổ hội trong toàn xã tiếp tục phát động phong trào Nông dân thi đua sản xuất kinh doanh giỏi đạt số lượng và chất lượng. Vận động nông dân sản xuất nông nghiệp, trồng và chăm sóc các loại cây ăn quả. Nhân rộng mô hình làm kinh tế giỏi, nâng cao kiến thức làm ăn mới từng bước xoá đói giảm nghèo, tăng dần các hộ làm ăn giỏi trên địa bàn xã. Ông Ka Phu Hứ, Chủ tịch Hội Nông dân xã Cà Dy, huyện Nam Giang cho biết thêm: “Nói chung trên địa bàn xã Cà Dy trong thời gian vừa qua chúng tôi cũng hỗ trợ nhiều cho bà con về cây giống, con vật nuôi. Nhiều hộ gia đình cũng biết vận dụng và nuôi trồng rất tốt. Vừa rồi tổng kết hơn 10 hộ gia đình nông dân sản xuất giỏi các cấp, như hộ gia đình chị Di vừa chăn nuôi, vừa trồng trọt lại thêm kinh doanh nữa rất đáng để học hỏi. Hội nông dân xã hàng năm thường xuyên xuống đến tận các thôn triển khai về mô hình nông dân sản xuất giỏi. Trong cuộc họp chúng tôi cũng luôn đề nghị cấp trên cần khuyến khích, quan tâm hơn nữa đến các hộ gia đình biết tự lực vươn lên làm ăn giỏi để họ có động lực hơn nữa và qua đó những hộ gia đình khác cũng học hỏi, làm theo.”

     Có thể thấy, nhờ tích cực tìm tòi, chịu khó vươn lên làm ăn chính đáng bằng chính đôi bàn tay trắng của mình, gia đình chị A Lăng Di xứng đáng là tấm gương để những hộ gia đình khác noi theo, cùng nhau vượt khó làm giàu ngay tại mảnh đất quê hương mình./.