Bh’rợ n’looih căh liêm buôn bhrợ đột guỵ coh hân noo ch’noọng

Ting cơnh bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Tiến Dũng, Phó Giám đốc Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai, đột quỵ choom vaih lâng zập ngai lâng zập bêl, năc buôn vaih bhlâng năc coh hân noo ch’noọng bêl đhr’năng puyh pái vaih k’rơ bhlâng.

Nâu cơy năc đợ bh’rợ n’looih coh cr’chăl p’răng puyh pa bhlâng vêy cơnh choom t’vaih k’rơ bhlâng bh’rợ đột quỵ:

Họm pr’hậc t’mêê bêl đhăn p’răng

Xang bêl pa bhrợ coh p’răng puyh, a chăc a zân gluh bấc cr’hậu, bhrợ râu k’đhap coh a chăc a zân, ahêê buôn vêy bh’rợ ng’chô tơợ p’răng puyh năc đơơh ng’lướt họm. Nâu đoo năc bh’rợ căh liêm năc bấc ngai buôn bhrợ.

Đơơh ng’họm xang bêl pa bhrợ coh đhr’năng p’răng puyh vêy cơnh u bhrợ ha nhiệt độ coh a chăc u xiêr pr’hậc, bhrợ xêêu boọng cr’xur lâng đợ cr’lâng aham coh n’căr, bhrợ k’đâl đhr’năng hooi aham coh a chăc lâng bhrợ t’vaih cr’ăy pa khau. Lâh n’năc, râu đâu bhrợ râu căh liêm ooy da dul, huyết áp lâng vêy cơnh choom bhrợ t’vaih đhr’năng đột quỵ.

Đớc chr’đhí căh cậ điều hoà ha đhí tih ooy a chăc

Hân noo ch’noọng, bh’rợ đươi chr’đhí điện căh cậ điều hoà đoọng bhrợ l’ngooi a chăc a zân năc bấc bhlâng, ha dzợ ng’ắt tih c’lâng ha đhí âng chr’đhí điện căh cậ điều hoà năc bh’rợ căh liêm, tu xoọc đêêc a chăc gluh bấc cr’hậu bhrợ ha c’lâng aham dưr ga măc đoọng pa gluh puiyh pái.

Ha dang đhí k’rơ ha đhí tih ooy a chăc năc râu puih pai âng cr’hậu gluh đơơh, tơợ đêêc bhrợ ha a chăc đơơh u chrộ lâng c’lâng aham u xêêu pr’hậc, xoọc đêêc đhr’năng puyh pái coh a chăc a zân căh ơy chô cơnh c’xu. Râu đâu năc râu tu bhrợ t’vaih nhiệt độ coh a chắc a zân căh ma mơ coh a chăc lâng coh toor a chăc. Râu căh liêm năc bêl dưr dzoọng pr’zớc buôn vaih viir moh mắt căh cậ crêê đột quỵ đhị đêêc.

Đớc nhiệt độ điều hoà pa bhlâng ếp

Ahêê căh choom đớc nhiệt độ điều hoà pa bhlâng ếp, tu bh’rợ tr’xăl a chăc a zân tơợ đhr’năng puyh pai pa bhlâng tước ooy đhr’năng khau pr’hậc năc buôn bhrợ viir moh mắt.

Bêl ắt coh phòng vêy điều hoà nhiệt độ ếp năc cr’hậu căh choom gluh, vaih đhr’năng cr’hậu chrêếp ooy a chăc lâng t’vaih đhr’năng khau coh a chăc. Đhr’năng n’nâu buôn u bhrợ c’lâng aham coh a chăc dưr xêêu pr’hậc, buôn vaih dal huyết áp lâng đột quỵ.

Đơơh ng’ộm đác đhâl chrộ t’mêê chô n’đăh p’răng puyh

Ộm đác đhâl chrộ xang bêl chô n’đăh p’răng puyh năc đơơh choom t’bil lơi đhr’năng ra hal đác. Hân đhơ cơnh đêêc, râu tr’xăl pr’hậc n’nâu vêy cơnh choom bhrợ t’vaih râu căh liêm crêê, nhiệt coh a chắc tr’xăl pr’hậc buôn bhrợ der a chăc a zân, vêy cơnh cậ choom bhrợ đột quỵ.

Ộm m’bứi đác

Bil bấc đác coh a chăc a zân năc râu tu bha lâng bhrợ t’vaih đhr’năng đột quỵ coh cr’chăl vaih p’răng puyh pa bhlâng, pa bhlâng năc lâng apêê t’cooh ta ha. Ahêê năc ộm zập đác coh zập t’ngay, ha dang pa bhrợ coh p’răng puyh, cha ơh thể thao, apêê pr’zớc choom ộm bấc đác đoọng p’xoọng đác ooy a chăc a zân tu cr’hậu hooi bấc.

Pa bhrợ la lâh ga lêêh

Pa bhrợ căh cậ cha ơh thể thao la lêh ga lêêh coh p’răng puyh năc bhrợ ha a chăc a zân hooi bấc cr’hậu lâng buôn pa bhlâng viir moh mắt tu p’răng puyh, vêy cơnh cậ vaih đột quỵ. Pa bhlâng năc lâng đợ manuyh tý ơy vêy đh’reh cr’ăy buôn pa bhlâng u vaih aham hooi pr’hậc ooy a bục, căh cậ ha vooh c’lâng aham coh a bục, buôn pa bhlâng vaih đột quỵ.

N’hau ng’bhrợ đoọng cha groong vaih đột quỵ

Đột qụy năc tai biến choom bhrợ ng’chêệt bil lâng khúch goo. Hân đhơ cơnh đêêc, ahêê choom g’đéch đhr’năng vaih đột quỵ lâng bh’rợ pa dưr râu c’năl, n’năl ghít râu cr’ăy âng đay lâng ăt mamông liêm crêê.

Bh’rợ ng’bhrợ lâng ta luôn ng’bhrợ đợ bh’rợ liêm crêê năc bhrợ t’vaih râu liêm choom bhlâng coh bh’rợ zâl cha groong đột quỵ công cơnh pa dưr c’rơ âng đay. Zập ngai ahêê năc choom tập thể dục m’bứi bhlâng mơ 30 phút coh zập t’ngay; cha bấc p’lêê p’coo, r’veh r’đoong, pazêng râu cr’liêng lâng pazêng râu prôtêin; oó lâh ộm bấc buah bia a lắc lâng căh choom ộm hót, lâng crêê ha ngêết g’dzoóc hót.

Lâng apêê crêê huyết áp dal, tiểu đường căh cậ cholesterol bấc, ta luôn ng’lướt khám lêy lâng prá xay lâng bác sĩ đoọng pa dưah cha groong đhr’năng vaih ngân.

Lâng apêê crêê cr’ăy da dul năc t’bhlâng pa dưah. Lâh n’năc, bêl ộm zơ nươu, pa bhlâng năc lâng zơ nươu hormone, năc crêê cơnh râu p’too pa choom âng apêê bác sĩ chuyên khoa./.

6 thói quen xấu dễ gây đột quỵ  mùa hè, nhiều người không biết vẫn làm

Đột quỵ là dạng tai biến có thể gây ảnh hưởng đến tính mạng của con người, trong đó có 6 thói quen xấu dễ gây đột quỵ vào mùa hè mà nhiều người thường mắc phải.

Thói quen xấu dễ gây đột quỵ vào mùa hè

Theo bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Tiến Dũng, Phó Giám đốc Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai, đột quỵ có thể xảy ra với bất kỳ ai và vào bất kỳ thời gian nào trong năm nhưng thường gia tăng vào mùa hè khi nhiệt độ tăng cao, trời oi bức.

Dưới đây là những thói quen trong ngày nắng nóng có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ:

Tắm ngay khi vừa đi nắng về

Sau khi hoạt động ngoài trời cơ thể sẽ tiết nhiều mồ hôi gây khó chịu, chúng ta thường có thói quen đi tắm ngay sau khi từ bên ngoài trở về nhà. Đây là thói quen xấu mà nhiều người hay mắc phải.

Tắm ngay sau khi từ ngoài nắng trở về có thể khiến nhiệt độ cơ thể giảm đột ngột, làm co lỗ chân lông và các vi mạch dưới da, cản trở quá trình tuần hoàn máu và gây cảm lạnh. Hơn nữa, điều này còn ảnh hưởng đến nhịp tim, huyết áp và có thể dẫn đến đột quỵ ngay sau đó.

Để quạt hoặc điều hòa thổi thẳng người

Mùa hè, việc sử dụng quạt điện hoặc điều hòa để làm mát diễn ra khá phổ biến, nhưng ngồi trực tiếp dưới quạt điện hoặc điều hòa là thói quen không tốt, bởi lúc này cơ thể tiết ra mồ hôi nhiều khiến các mạch máu dưới da bị giãn nở để tỏa nhiệt.

Nếu để những luồng gió lớn thổi trực tiếp vào người thì mồ hôi sẽ càng bốc hơi mạnh, từ đó làm nhiệt độ ngoài da giảm và các mạch máu bị co lại đột ngột trong khi nhiệt độ bên trong cơ thể lại chưa ổn định. Điều này là nguyên nhân gây ra sự mất cân bằng nhiệt độ giữa môi trường trong và ngoài. Hậu quả là sau khi đứng dậy, bạn sẽ rất dễ gặp phải tình trạng hoa mắt, chóng mặt hay đột quỵ ngay tại chỗ.

Để nhiệt độ điều hòa quá thấp

Chúng ta không nên để điều hòa nhiệt độ quá thấp, bởi việc thay đổi trạng thái cơ thể từ nhiệt độ cao sang môi trường có nhiệt độ thấp có thể gây choáng váng.

Khi ở trong phòng điều hòa nhiệt độ thấp thì mồ hôi không thể bốc hơi, dẫn đến tình trạng thấm ngược lại vào cơ thể và gây ra cảm giác lạnh. Điều này có thể làm cho các mạch máu co lại đột ngột, tăng nguy cơ cho tình trạng tăng huyết áp và đột quỵ.

Uống nước đá quá lạnh ngay sau đi nắng

Uống nước đá lạnh sau khi đi ngoài trời nắng về có thể làm giảm cơn khát ngay lập tức. Tuy nhiên, sự thay đổi nhiệt độ đột ngột này có thể dẫn đến vài tác hại, thân nhiệt thay đổi dễ dẫn đến sốc nhiệt, thậm chí tăng nguy cơ đột quỵ.

Ít uống nước

Mất nước là nguyên nhân hàng đầu gây ra đột quỵ khi trời nắng nóng, đặc biệt với người lớn tuổi. Chúng ta nên uống đủ nước mỗi ngày, nếu hoạt động ngoài trời, chơi thể thao, làm việc dưới ánh nắng, bạn cần uống nhiều nước hơn để bù vào phần nhiệt đã mất.

Hoạt động thể chất quá mức

Làm việc hoặc hoạt động thể chất quá mức dưới trời nắng sẽ khiến cơ thể mất nước và dễ say nắng, hay thậm chí là dẫn đến đột quỵ. Đặc biệt, những người mắc các bệnh nền có nguy cơ cao bị nhồi máu não hoặc vỡ mạch máu não, gia tăng nguy cơ đột quỵ.

Làm gì để phòng ngừa đột quỵ?

Đột quỵ là tai biến có thể gây tử vong và tàn tật đứng hàng đầu. Tuy nhiên, chúng ta có thể giảm đáng kể nguy cơ đột quỵ bằng việc nâng cao nhận thức, kiểm soát các tình trạng bệnh lý hiện có và duy trì lối sống lành mạnh.

Việc thực hiện và duy trì các thói quen lành mạnh có thể tạo ra sự khác biệt đáng kể trong việc ngăn ngừa đột quỵ cũng như nhiều tình trạng sức khỏe khác. Mọi người nên tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày; nên ăn nhiều trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt và các nguồn protein nạc; cần hạn chế tiêu thụ rượu bia và nói không với thuốc lá, đồng thời tránh hít khói thuốc lá.

Đối với những người bị huyết áp cao, tiểu đường hoặc cholesterol cao, hãy đi khám định kỳ và trao đổi với bác sĩ điều trị để kiểm soát các chỉ số trong giới hạn cho phép.

Đối với những người mắc bệnh tim mạch, cần điều trị tích cực, triệt để. Ngoài ra, trước khi dùng thuốc, đặc biệt là các thuốc liệu pháp hormone, cần có chỉ định và tư vấn của bác sĩ chuyên khoa./.