Choom pay lơi kim loại lâng chì coh bhơi r’veh?

PGS.TS Cao Trường Sơn, giảng viên Học viện Nông Nghiệp Việt Nam đoọng năl, bhơi r’veh boọ kim loại căh liêm crêê c’rơ căh vêy c’leh râu rí đoọng bơơn năl lâng măt hêê. Chì lâng apêê kim loại n’lơơng căh bhrợ ha bhơi r’veh tr’xăl pr’hoọm căh câ vêy nă la lay cơnh, công căh vêy râu la lay bêl xang uh zêệ. Tu cơnh đêêc, đoọng bơơn năl bhơi vêy boọ độc hay doó lâng bh’rợ lêy lâng măt năc căh vêy choom bơơn năl, năc muy bêl ahêê pay đơơng đoọng ooy phòng thí nghiệm chuyên môn ch’mêêt lêy.

Râu k’rang k’pân lâh năc n’đhơ vêy rao pa liêm, chong đac bhooh căh câ uh pa chêên, ahêê công căh choom pay lơi kim loại căh liêm ha c’rơ âi ăt clap ooy ha la, bha lâng bhơi r’veh. Apêê  chất độc n’nâu âi ăt coh cr’loọng bhơi r’veh, bh’rợ đoọng t’bil lơi k’dâng lêy năc căh vêy choom coh pr’đơợ âng pr’loọng đong.

PGS.TS Cao Trường Sơn moon ghit: “Bêl bhơi r’veh âi crêê boọ kim loại căh liêm ha c’rơ, choom bhlâng năc căh cha. Apêê bh’rợ pay lơi kim loại ha dang vêy công pa bhlâng k’đhap bhrợ, kiêng vêy công nghệ dal lâng bil bâc zên, căh liêm glăp coh bhrợ têng k’tứi la lêêh căh câ đươi dua zâp t’ngay âng hêê”.

Cơnh choom bhơi r’veh boọ kim loại căh liêm ha c’rơ

Ting PGS.TS Cao Trường Sơn, bhơi r’veh crêê boọ kim loại chì lâng râu lơơng bâc năc dưr vaih tơợ zr’lụ choh bhrợ:

- Đhị choh: ha dang zr’lụ choh vaih bâc kim loại căh liêm ha c’rơ z’lâh mơ ta đoọng (tu nha nhự tơợ apêê zr’lụ công nghiệp, bha nụ k’rong đơc n’noh x’xriing căh câ tu k’rong đơc phân bon căh liêm đhị đanh), bhơi r’veh choh đhị zr’lụ n’năc buôn crêê boọ chất độc coh cr’chăl dưr ch’măt vaih.

- Đợ đac tưới: Đac k’ruung, đac p’rau tơợ bh’rợ băn rơơi căh câ muy bơr ngành công nghiệp (cơnh luyện kim, bhrợ têng hóa chất) năc buôn ting cr’đơơng bâc kim loại căh liêm ha c’rơ. Bêl tưới ha bhơi r’veh, apêê chất n’nâu buôn  boọ clap ooy riah, bha lâng lâng ha la bhơi r’veh.

- Phân bón: Muy bơr râu phân bón cơnh phân lân pa clooch, êế bh’năn, phân bón công nghiệp căh liêm buôn vaih kim loại căh liêm ha c’rơ. Ha dang căh ch’mêêt lêy ghit, đợ mơ u vaih n’nâu buôn k’rong coh k’tiêc lâng bhơi r’veh.

- Nha nhự gr’vơh vơi: Zr’lụ choh bhơi r’veh đăn đong máy, zr’lụ công nghiệp, đhị vêy n’coo gr’dooc luh buôn vaih bâc kim loại căh câ c’lâng c’tôch ga măc buôn nha nhự gr’vơh vơi. Apêê cr’liêng brung brăng zroọ ooy k’tiêc căh câ trang coh ha la bhơi r’veh, đanh t’ngay năc cr’đơơng tươc boọ độc.

Xăl tu chơơc lêy cơnh xay bhrợ bêl bhơi r’veh crêê boọ kim loại, apêê chuyên gia p’too moon đha nuôr lâng đong bhrợ têng bhơi r’veh p’ghit  tơợ tr’nơơp. Năc đoo chơơih pay k’tiêc choh liêm ch’ngaach, doó vêy crêê boọ kim loại, căh choom choh bhơi r’veh toor apêê zr’lụ công nghiệp, zr’lụ k’rong n’noh x’xring căh câ zr’lụ nha như nha nhiêt.

Năc choom dươi dua đợ đac tưới ch’ngaach, căh đươi đac p’rao, đac k’ruung crêê nha nhự căh câ đac tơợ apêê zr’lụ băn rơơi căh ch’mêêt lêy.

Lâh n’năc, choom chơơih pay phân bón crêê xa nay, căh choom đươi dua la lâh bâc êế bh’năn căh câ phân bón công nghiệp căh ghit tu tơơm. Căh choh bhơi r’veh đăn c’lâng ga măc căh câ đhị vêy gr’dooc công nghiệp đoọng pa xiêr đhr’năng kim loại boọ.

Ahêê choom câl bhơi r’veh vêy năl ghit tơợ ooy, t’đui bh’nơơn vêy ch’mêêt lêy chất lượng, bhơi r’veh hữu cơ căh câ bơơn xa nay VietGAP, GlobalGAP./.

RAU NHIỄM CHÌ VÀ KIM LOẠI NĂNG, LÀM SAO ĐỂ NHẬN BIẾT VÀ LOẠI BỎ?

Rau xanh là nguồn thực phẩm thiết yếu trong bữa ăn hàng ngày. Tuy nhiên, nguy cơ rau nhiễm kim loại nặng như chì, cadmium, thủy ngân... khiến nhiều người tiêu dùng lo lắng. Vậy, nếu chẳng may mua phải rau nhiễm kim loại nặng, chẳng hạn nhiễm chì thì việc rửa cẩn thận và nấu kỹ có thể giúp loại bỏ chất độc này không?

Có thể loại bỏ kim loại và chì trong rau?

PGS.TS Cao Trường Sơn, giảng viên Học viện Nông Nghiệp Việt Nam cho biết, rau nhiễm kim loại nặng không có dấu hiệu nào giúp nhận biết bằng mắt thường. Chì và các kim loại khác không làm rau đổi màu hay có mùi vị bất thường cũng không gây ra phản ứng có thể nhìn thấy khi nấu. Do đó, phân biệt rau có nhiễm độc hay không bằng cảm quan đối với người tiêu dùng gần như là không thể, trừ khi họ lấy mẫu đem đi phân tích tại các phòng thí nghiệm chuyên môn.

Điều đáng lo ngại hơn là dù có rửa kỹ lưỡng, ngâm nước muối hay nấu chín, bạn cũng không loại bỏ được kim loại nặng đã ngấm sâu vào thân và lá rau. Các chất độc hại này đã tích tụ trong mô thực vật, việc xử lý để khử chúng gần như không khả thi trong điều kiện gia đình.

PGS.TS Cao Trường Sơn nhấn mạnh: “Khi rau đã bị nhiễm kim loại nặng, tốt nhất là không ăn. Các phương pháp loại bỏ kim loại nặng nếu có cũng rất khó thực hiện, đòi hỏi công nghệ cao và chi phí tốn kém, không phù hợp trong sản xuất nhỏ lẻ hay tiêu dùng thông thường".

Nguyên nhân rau nhiễm kim loại nặng

Theo PGS.TS Cao Trường Sơn, nguyên nhân chủ yếu khiến rau bị nhiễm chì và các kim loại nặng khác xuất phát từ chính môi trường trồng trọt:

- Nơi trồng: Nếu vùng trồng chứa lượng kim loại nặng vượt ngưỡng cho phép (do ô nhiễm từ các nguồn thải công nghiệp, bãi rác hoặc do lâu ngày tích tụ phân bón kém chất lượng), rau trồng trên đó sẽ hấp thu các chất độc hại này trong suốt quá trình phát triển.

- Nguồn nước tưới: Nước sông, nước thải từ hoạt động chăn nuôi hoặc một số ngành công nghiệp (như luyện kim, sản xuất hóa chất) có thể mang theo lượng lớn kim loại nặng. Khi tưới cho rau, các chất này dễ dàng thẩm thấu vào rễ, thân và lá cây.

- Phân bón: Một số loại phân bón như phân lân nung chảy, phân chuồng, phân bón công nghiệp giá rẻ có thể chứa lượng kim loại nặng nhất định. Nếu không kiểm soát kỹ, lượng tồn dư này sẽ dần tích tụ trong đất và rau.

- Ô nhiễm không khí: Khu vực trồng rau gần nhà máy, khu công nghiệp, nơi có ống khói thải ra bụi chứa kim loại nặng hoặc đường giao thông lớn thường ô nhiễm không khí. Các hạt bụi rơi xuống đất hoặc bám lên lá rau, lâu ngày dẫn đến nhiễm độc.

Thay vì tìm cách xử lý khi rau đã nhiễm kim loại, chuyên gia khuyến cáo người dân và nhà sản xuất rau chú trọng ngay từ khâu đầu tiên. Đó là lựa chọn đất trồng sạch, không có nguồn ô nhiễm kim loại nặng, tránh trồng rau ven các khu công nghiệp, bãi rác hoặc khu có chất thải chưa xử lý.

Cần sử dụng nguồn nước tưới sạch, không dùng nước thải sinh hoạt, nước sông bị ô nhiễm hay nước từ các khu chăn nuôi không kiểm soát.

Ngoài ra, cần chọn phân bón đạt tiêu chuẩn, tránh lạm dụng phân chuồng không ủ kỹ hoặc phân bón công nghiệp không rõ nguồn gốc. Không trồng rau gần đường lớn hoặc nơi có khói bụi công nghiệp để hạn chế nguy cơ hấp thu kim loại nặng từ không khí.

Người tiêu dùng nên mua rau có nguồn gốc rõ ràng, ưu tiên sản phẩm được kiểm định chất lượng, rau hữu cơ hoặc đạt chuẩn VietGAP, GlobalGAP./.