Đoọng pa xiêr đhr’năng ngân, bác sĩ p’too moon đha nuôr  năc choom k’đhơợng lêy chế độ ding dưỡng liêm glăp, p’gơt a chăc a zân ta luôn lâng khám lêy c’rơ

Đoọng cha groong ca ay p’lêê hoọng, apêê bác sĩ p’too moon đha nuôr năc choom k’đhơợng bhrợ apêê bh’rợ liêm ta nih:

Ộm zâp đac liêm glăp

Đac năc vêy pr’đươi chr’năp bhlâng lâng a chăc a zân, p’lêê hoọng. Ngai ca ay p’lêê hoọng căh choom ộm la lâh bâc căh câ ộm la lâh hăt đac, tu ộm bâc đac buôn bhrợ ga lêêh ha p’lêê hoọng, đhị bêêl ộm la lâh hăt năc buôn bhrợ k’đoong độc tố.

Cr’noọ ộm đac zâp t’ngay dâng 2 - 2,5 lít, ting pân jưih pân đil, pâ tứi, đhr’năng c’rơ tr’mung lâng mơ bâc râu p’gơt p’vẹ. ngai cha ơh thể thao, bâc luh cr’hố năc kiêng vêy bâc p’xoọng đac.

Apêê chuyên gia p’too moon năc choom ộm đac tr’bứi, căh choom đương tươc bêl ra hal vêy ộm, t’đui ộm đac a êêm lâng vêy p’xoọng đac p’lêê p’coo. Pa rach cớ, năc oó lâh ộm bâc đac ngam vêy ga tu buôn bhrợ ca ay p’lêê hoọng (vêy đhêl). Ngai âi ting crêê ca ay p’lêê hoọng tu cơnh đêêc ộm bâc đac lâh mơ apêê n’lơơng đoọng cha groong dưr ngân.

Ta luôn pa gơt xooc mơ đhêêng

Tập thể dục zooi pa liêm c’lâng aham, liêm huyết áp, pa xiêr n’xiêng coh aham lâng liêm da dul - đợ râu chr’năp đoọng zư lêy p’lêê hoọng.

Ngai bhreh k’rơ năc choom k’đhơợng bhrợ ta luôn cơnh lươt ra vach, đạp xe, bh’luôh, yoga căh câ aerobic tơợ 30-45 phút zâp t’ngay, hăt bhlâng 3 t’ngay/ tuần. Cơnh lâng ngai ca ay p’lêê hoọng, năc choom chơơih pay bài tập mơ đêêc a tôh, liêm glăp lâng c’rơ, oó lâh root c’rơ. Bêl dưr vaih c’leh ga lêêh, căh mă p’hơơm, da dul pa gơt đơơh… năc choom pa đhêy ă.

K’đhơợng lêy mơ clơợng a chăc liêm glăp

La lâh l’mă buôn bhrợ đhr’năng ca ay tiểu đường, da dul, huyết áp dal, đợ cr’ay buôn bhrợ cr’đơơng dhur p’lêê hoọng. Ngai âi xrôông pâ năc choom ch’mêêt lêy chií số BMI (clơợng/ dal bình phương), k’đhơợng ăt coh 18,6 - 24,9 đoọng pa xiêr đhr’năng ca ay ca naanh.

Ch’mêêt lêy đường huyết

Ngai crêê tiểu đường căh câ vêy đhr’năng đường huyết dal năc choom p’ghit tươc tu p’lêê hoọng buôn pa bhrợ bâc lâh đoọng ra loc pay lơi đường u xưa coh aham. Ha dang đhr’năng vaih đanh, bh’rợ p’lêê hoọng buôn dưr đhur ngân. Bh’rợ ch’mêêt lêy đường huyết đhị chế độ cha ộm, pa gơt liêm glăp lâng khám ta luôn c’rơ năc đoo c’lâng bh’rợ chr’năp đoọng cha groong bhrợ ha p’lêê hoọng đhur.

Ch’mêêt lêy huyết áp

Huyết áp dal căh ch’mêêt lêy buôn bhrợ pa hêêp c’lâng aham, bhrợ cr’chăl ra loc a ham zr’năh k’đhap, đanh đươnh bhrợ pa hư  p’lêê hoọng. Huyết áp bình thường năc 120/80 mmHg, tơợ 140/90 mmHg năc a têh bơơn lêy năc dal. Apêê ngai ca ay choom ch’mêêt lêy huyết áp ta luôn, tr’xăl cơnh ma mông lâng ộm z’nươu ting cơnh k’đươi moon âng bác sĩ.

Oó lâh ộm a lăc bia, lơi ộm hot

Bh’rợ looih ộm bâc a lăc bia lâng ộm hot năc râu bhrợ pa hư p’lêê hoọng. A lăc bia bhrợ pa dal huyết áp lâng bhrợ bhih p’lêê hoọng, đhị bêl đêêc bêl ộm hot năc bhrợ pa đêêng c’lâng aham, pa xiêr aham hooi tươc p’lêê hoọng. Lơi jợ apêê bh’rợ looih n’nâu năc cơnh zư lêy c’rơ ha p’lêê hoọng liêm choom.

P’ghit bêl đươi z’nươu

Bh’rợ đươi dua la lâh bâc z’nươu pa xiêr ca ay, cơnh ibuprofen, naproxen… buôn bhrợ ca ay p’lêê hoọng. Đha nuôr năc choom đươi z’nươu crêê cơnh k’đươi moon, căh choom ma lươt câl lâng đươi dua đanh ha dợ căh vêy râu pa choom âng bác sĩ.

Khám ta luôn đoọng ch’mêêt lêy p’lêê hoọng

Apêê ngai vêy đhr’năng dal năc choom ch’mêêt lêy p’lêê hoọng ta luôn, pa zêng: apêê lâh 60 c’moo, apêê ngai vêy ma nưih coh đong ca ay p’lêê hoọng, apêê ngai ca ay tiểu đường, huyết ap dal, da dul, l’mă căh câ vêy cơnh căh liêm c’lâng đhó. Đơơh bơơn năl zooi bác sĩ zư pa dưah loon đơơh, pa xiêr dưr ngân.

Ca ay p’lêê hoọng năc cr’ay pa bhlâng cr’pân n’dhang năc choom cha groong l’lăm lâng bh’rợ cha ộm, ăt ma mông zâp t’ngay liêm crêê. Ộm zâp đac, k’đhơợng bh’rợ p’gơt thể dục, ch’mêêt lêy huyết áp, đh’rưah lâng n’năc bh’rợ khám c’rơ ta luôn năc đợ c’lâng bh’rợ chr’năp zooi zư lêy p’lêê hoọng lâng ha dưr dal chất lượng ma mông./.

PHÒNG NGỪA SUY THẬN TỪ NHỮNG THÓI QUEN HÀNG NGÀY

Suy thận thường diễn biến âm thầm, khó phát hiện sớm nhưng lại gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho sức khỏe. Để hạn chế nguy cơ, bác sĩ khuyến cáo người dân cần duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, vận động đều đặn và khám sức khỏe định kỳ

Để phòng ngừa suy thận, các bác sĩ khuyến cáo người dân nên duy trì các thói quen sinh hoạt lành mạnh.

Uống đủ nước hợp lý

Nước có vai trò đặc biệt quan trọng đối với cơ thể và hệ thận. Người bệnh thận không nên uống quá nhiều hoặc quá ít nước, bởi uống nhiều dễ gây áp lực cho thận, trong khi uống ít có thể làm tăng nguy cơ ứ đọng độc tố.

Nhu cầu nước mỗi ngày khoảng 2 - 2,5 lít, tùy theo giới tính, cân nặng, tình trạng sức khỏe và mức độ vận động. Người tập luyện thể thao, đổ mồ hôi nhiều cần bổ sung thêm nước.

Các chuyên gia khuyến nghị nên uống từng ngụm nhỏ, không chờ khát mới uống, ưu tiên nước ấm và có thể bổ sung thêm nước ép trái cây tươi. Ngược lại, cần hạn chế nước ngọt có ga vì dễ gây sỏi thận. Người từng bị sỏi thận nên uống nhiều nước hơn mức bình thường để phòng tái phát.

Vận động thường xuyên, vừa sức

Tập thể dục giúp tăng cường lưu thông máu, ổn định huyết áp, giảm mỡ máu và cải thiện sức khỏe tim mạch - những yếu tố quan trọng để bảo vệ thận.

Người khỏe mạnh có thể duy trì các môn như đi bộ, đạp xe, bơi lội, yoga hoặc aerobic từ 30 - 45 phút mỗi ngày, ít nhất 3 ngày/tuần. Với người bệnh thận, cần lựa chọn bài tập nhẹ nhàng, phù hợp sức khỏe, tránh tập quá sức. Khi xuất hiện triệu chứng mệt, khó thở, tim đập nhanh… nên dừng tập ngay.

Duy trì cân nặng hợp lý

Thừa cân, béo phì làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường, tim mạch và huyết áp cao - những bệnh lý có thể gây tổn thương thận. Người trưởng thành cần theo dõi chỉ số BMI (cân nặng/chiều cao bình phương), giữ ở mức 18,6 - 24,9 để hạn chế nguy cơ.

Kiểm soát đường huyết

Người bị tiểu đường hoặc có nguy cơ đường huyết cao cần đặc biệt chú ý vì thận sẽ phải làm việc nhiều hơn để lọc đường dư thừa trong máu. Nếu tình trạng kéo dài, chức năng thận sẽ suy giảm nghiêm trọng. Việc kiểm soát đường huyết thông qua chế độ ăn uống, vận động hợp lý và thăm khám định kỳ là biện pháp quan trọng để phòng ngừa tổn thương thận.

Theo dõi huyết áp

Huyết áp cao không kiểm soát dễ gây hẹp mạch máu, làm quá trình lọc máu khó khăn, lâu dài gây hại cho thận. Huyết áp bình thường là 120/80 mmHg, từ 140/90 mmHg trở lên được coi là cao. Người bệnh cần theo dõi huyết áp thường xuyên, thay đổi lối sống và dùng thuốc theo chỉ định bác sĩ khi cần thiết.

Hạn chế rượu bia, bỏ thuốc lá

Thói quen uống nhiều rượu bia và hút thuốc lá là tác nhân gây hại cho thận. Rượu bia làm tăng huyết áp và gây viêm thận, trong khi thuốc lá làm hẹp mạch máu, giảm lưu lượng máu đến thận. Từ bỏ các thói quen này là cách bảo vệ sức khỏe thận hiệu quả.

Thận trọng khi dùng thuốc

Việc lạm dụng thuốc giảm đau, thuốc chống viêm không steroid như ibuprofen, naproxen… có thể gây tổn thương thận. Người dân cần dùng thuốc đúng chỉ định, tránh tự ý mua và sử dụng kéo dài mà không có hướng dẫn của bác sĩ.

Khám định kỳ để kiểm tra chức năng thận

Những đối tượng có nguy cơ cao cần kiểm tra thận thường xuyên, gồm: người trên 60 tuổi, người có tiền sử gia đình mắc bệnh thận, người bị tiểu đường, tăng huyết áp, bệnh tim mạch, béo phì hoặc có bất thường ở đường tiết niệu. Phát hiện sớm giúp bác sĩ can thiệp kịp thời, hạn chế biến chứng.

Suy thận là căn bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa được bằng chế độ sinh hoạt và lối sống lành mạnh. Uống đủ nước, duy trì vận động, kiểm soát huyết áp, đường huyết, cùng với việc khám sức khỏe định kỳ là những biện pháp quan trọng giúp bảo vệ chức năng thận và nâng cao chất lượng cuộc sống./.