Tu cơnh đêêc, đhr’năng boọl ch’na lâng cr’ay trơơi boọ đhị ch’na đoọng ha đha nuôr dưr vaih bâc lâh. Apêê chuyên gia y tế p’rơơt, đha nuôr năc choom p’ghit coh cha ộm, uh bhrợ ch’na công cơnh cha groong apêê pr’luh cr’ay dưr vaih coh boo tuh

Boo tuh bhrợ ha pêê vêêl đong tơợ Quảng Trị tươc Thanh Hóa lâng apêê tỉnh thành phố Bắc bộ ăt zâng đợ boo ngân, nong tuh lâng k’đoong. Coh bêl lâng xang bêl đhí a muôt, buôn dưr vaih apêê g’luh bọol ch’na lâng apêê cr’ay buôn trơơi boọ đhị ch’na cơnh pa zruôh, k’hir cha chêêt, ca dzăl công cơnh viêm gan A, E… Đhị apêê zr’lụ ch’choh, b’băn crêê nong đac cr’đơơng tươc bhơi r’veh, p’lêê p’coo xrăh k’hung, nha nhự; bh’năn crêê pr’luh, tơợ đêêc cr’đơơng tươc boọl ch’na bêl cha đăh.

Đoọng k’đhơợng nhâm râu yêm têêm ch’na dh’năh coh boo đhí, TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Zêl độc, Bệnh viện Bạch Mai p’too, đha nuôr căh choom đăh apêê bh’năn c’măp tu boo đhí. Bêl đac rêệ năc choom cr’lung, cr’laach pa liêm cr’độ đac, giếng đac, pr’đươi pr’dua k’độ đac, đh’rưah lâng k’đhơợng liêm bh’rợ cha chêện, ộm puih:

“Choom bhlâng năc oó lâh cha hât, n’dhơ bhơi r’veh hât, choom cha chêện, ộm chêện, choom rao têy, t’bil khuẩn l’lăm bêl ra văng cha cha, xang bêl lươt pr’noong lâng xà phòng liêm ta nih. Choom k’đhơợng bhrợ pa tươc bêl zr’lụ ma mông liêm ch’ngaach, leh k’tiêc gooh, đac lâng điện bơơn dưr vaih cơnh c’xu, ahêê vêy choom rach ma mông cơnh c’xu”.

Boo tuh công bhrợ apêê pr’luh cr’ay trơơi boọ cơnh: Pa zruôh, ca ay măt, ca ay cr’ooh. Đhr’năng la lua xang dhí amuôt, đợ apêê ca ay apêê cr’ay n’nâu dưr bâc tơợ 10-20% đhị apêê cơ sở y tế. Đọong cha groong apêê cr’ay n’nâu moon pa zum, BS Lê Văn Thiệu, Khoa Nhiễm khuẩn tổng hợp, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương p’ghit:

“Cơnh lâng apêê cr’ay coh n’căr căh câ đh’mâl, đha nuôr năc choom cha groong, bhrợ pa ngăn a chăc, oó đơc a chăc a zâng cha kêêt, oó lâh gợ zr’lụ đac nha nhự. Lâh n’năc choom ra văng z’nươu pa dưah tă đoọng cha groong oó tơơp vêy tă ca coot. Năc prih dooh pa liêm đong xang, tang leh, oó đơc nha nhự, ka gơu, r’rooi dưr vaih. K’tuôih, cha hooi đac nha nhự tân đong, bhrợ têng crêê cơnh đoọng g’đach pr’luh cr’ay dưr vaih”.

Đoọng cha groong bhrêy tăh coh boo tuh, apêê bác sĩ công p’too moon đha nuôr oó lâh luh lươt ha dang căh la lua chr’năp. Căh g’đâu boo đhị n’dup n’loong, đăn t’noọl điện, cr’lă quảng cáo căh câ đhị vêy đhr’năng hr’lang hr’câh, ha râp. T’păt pa zêng râu choom vêy điện bêl boo ngân, đhí k’rơ đoọng cha groong bhrêy tăh. Bêl ma nưih đong căh câ c’la đay k’hiir, pa zruôh căh câ cr’ay đanh coh bêl lâng xang boo tuh năc choom đơơh đơơng tươc apêê cơ sở y tế đăn bhlâng đoọng khám lâng zư pa dưah loon đơơh./.

KHUYẾN CÁO NGƯỜI DÂN PHÒNG NGỪA DỊCH BỆNH TRONG MƯA BÃO

Trong mùa mưa bão, người dân phải đối diện với nhiều bệnh tật do ảnh hưởng của môi trường sống bị ô nhiễm. Đặc biệt, khi bão lũ xảy ra, nguồn cung cấp thực phẩm, nguồn nước sạch bị hạn chế. Vì vậy, nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm và bệnh truyền qua thực phẩm cho người dân trở nên cao hơn. Các chuyên gia y tế khuyến cáo, người dân cần đặc biệt lưu ý trong ăn uống, chế biến thực phẩm cũng như phòng ngừa các dịch bệnh phát sinh trong mưa lũ

Bão lũ khiến các địa phương từ Quảng Trị đến Thanh Hoá và các tỉnh thành Bắc Bộ hứng chịu lượng mưa rất lớn, gây ngập lụt và chia cắt nghiêm trọng. Trong và sau mưa bão, thường xảy ra các vụ ngộ độc thực phẩm và các bệnh truyền qua thực phẩm như tả, thương hàn, lỵ trực trùng cũng như các bệnh tiêu chảy do virus, viêm gan A, E… Tại những vùng trồng trọt, chăn nuôi bị ngập lụt dẫn đến rau, củ, quả dập nát, hư hỏng, nhiễm bẩn; động vật gia súc, gia cầm bị nhiễm bệnh, từ đó có thể dẫn đến nguy cơ ngộ độc thực phẩm khi sử dụng.

Để đảm bảo an toàn thực phẩm trong mưa bão, TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai khuyến cáo, người dân không nên ăn các gia súc, gia cầm chết do mưa bão. Khi nước rút cần thau rửa bể nước, giếng nước, dụng cụ chứa nước, đồng thời đảm bảo nguyên tắc ăn chín uống sôi:

 “Tốt nhất hạn chế thức ăn sống, kể cả rau sống, nên ăn chín uống sôi, cần rửa tay, sát khuẩn tay trước khi ăn, sau khi vệ sinh bằng xà phòng cẩn thận. Phải duy trì cho tới khi tất cả môi trường phải sạch, bề mặt đất khô ráo, nước và điện được cung cấp trở lại chúng ta mới quay trở lại bình thường”.

Mưa lũ cũng khiến các dịch bệnh truyền nhiễm như: Tiêu chảy, đau mắt đỏ, viêm đường hô hấp, cảm cúm xuất hiện. Thực tế sau mưa bão, số bệnh nhân mắc các bệnh dịch này gia tăng từ 10-20% tại các cơ sở y tế. Để phòng ngừa các dịch bệnh này nói chung, BS Lê Văn Thiệu, Khoa Nhiễm khuẩn tổng hợp, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương lưu ý:

 “Đối với các bệnh lý ngoài da hoặc cúm, người dân nên chủ động phòng ngừa, giữ ấm cơ thể, tránh bị nhiễm lạnh, tránh tiếp xúc da với các khu vực nước bẩn, nước ô nhiễm. Ngoài ra nên chuẩn bị thuốc chống nấm, ghẻ để dự phòng nếu không may mình bị nhiễm bệnh. Tiến hành dọn dẹp rác thải, các đồ vật chết, cây cối, vật dụng hư hỏng để tránh ô nhiễm, ruồi muỗi phát triển. Tiến hành dọn các dụng cụ, vệ sinh cống rãnh, hố ga, khởi thông dòng chảy để thoát nước, tránh việc nước ứ đọng kéo dài gây viêm nhiễm phát sinh. Các rải thải nên thu gom, xử lý đúng cách tránh các mầm bệnh có cơ hội phát triển”.

Để phòng ngừa tai nạn thương tích trong mưa bão, các bác sỹ cũng khuyến cáo người dân nên hạn chế ra đường nếu không thực sự cần thiết. Không trú mưa dưới gốc cây, gần cột điện, biển quảng cáo hoặc những nơi có nguy cơ sạt lở, đổ sập. Ngắt kịp thời nguồn điện ngoài trời khi mưa to, gió lớn để phòng tránh tai nạn nguy hiểm. Khi người nhà hay bản thân bị sốt, tiêu chảy hoặc các bệnh dịch kéo dài trong và sau mưa lũ cần được đưa đến các cơ sở y tế gần nhất để khám và điều trị kịp thời./.