N’đhơ cơnh đêêc, apêê chuyên gia dinh dưỡng p’rơơt, ja jâng ra diu đhị cr’chăl đanh năc buôn bhrợ bâc râu căh liêm tươc c’rơ, tơợ ga lêêh k’bao, căh mă pa bhrợ  cr’đơơng tươc râu cr’ay ngân n’lơơng

Hâu tu bâc ngai ja jâng ra diu?

Bâc ngai buôn ja jâng ra diu năc apêê ngai lươt pa bhrợ, học sinh, sinh viên buôn gluh tơợ đong đơơh ra diu căh loon ra văng g’luh cha cha ra diu. Muy bơr ngai n’lơơng năc căh bơơn xơợng ha ul bêl ra diu căh câ k’noọ ja jâng ra diu năc vêy choom ooch. Ting c’moo c’xêê, râu đâu dưr vaih bh’rợ looih căh choom lơi.

Đợ râu căh liêm crêê căh mă k’dâng

Cr’đơơng tươc da dul, c’lâng aham: Ting cơnh pa chăp ch’mêêt lêy, đhr’năng  u gooh c’lâng aham coh apêê ngai ta luôn ja jâng ra diu dal tươc 3 chu t’piing lâng apêê ngai cha cha ra diu. Bh’rợ rối loạn đường huyết ra diu buôn cr’đơơng tươc l’ngăt lâng apêê cr’ay ooy da dul c’lâng aham.

Đhr’năng dưr ca ay tiểu đường tuýp 2: Ja jâng ra diu bhrợ rối loạn chuyển hóa, pa bhlâng năc coh apêê pân đil, bhrợ đhr’năng tiểu đường dal lâh.

Đhr’năng pa xiêr c’rơ lâng xơợng ga lêêh k’bao: Ngai ja jâng ra diu buôn xơợng ga lêêh k’bao, pr’ăt br’blơp, pa bhrợ lâng học tâng căh vêy bh’nơơn liêm. P’niên k’tứi, đha đhâm c’mọor ha dang ta luôn ja jâng ra diu buôn bhrợ căh liêm tươc pa dưr c’rơ lâng bh’riêl.

Đhr’năng dinh dưỡng căh dưr liêm: Achăc căh vêy c’rơ m’pâng t’ngay, đanh đanh năc bhrợ đhur c’ở, đhr’năng crêê pr’luh cr’ay dưr dal.

Bhrợ căh liêm tươc c’lâng luônh: Bêl p’lê công pa gluh axit n’đhang căh vêy ch’na, đhr’năng bhih pa p’lêê, rối loạn c’lâng luônh dưr dal.

Đhr’năng l’mă: La lay lâng cơnh ahêê pa chăp ja jâng ra diu đoọng pa xiêr l’mă, bh’rợ ja jâng ra diu buôn bhrợ rối loạn trao đổi chất, bhrợ ha chăc k’rong bâc năng lượng lâh lâng buôn cr’đơơng tươc l’mă.

Cha cha ra diu ng’cơnh năc u crêê

Ting Hiệp hội Dinh dưỡng, g’luh cha cha ra diu liêm crêê bhlâng năc choom t’mơ: 60% carbohydrate, 10-14% protein, 25-30% râu ca êr.

Carbohydrate: avị, bún, phở, bánh mì, pa bhlâng năc c’bhuh cr’liêng p’lêê.

Protein: cr’liêng atưch, a đha, atuông, lêệ aoc, c’rooc, a xiu.

Râu caêr liêm ha c’rơ: cr’liêng chia, p’lêê p’coo t’mêê, yến mạch.

Đac: muy ly đac căh câ trà  ha la z’nươu đoọng tơơp ha t’ngay t’mêê.

G’luh cha cha ra diu căh muy năc g’luh cha cha tr’nơơp coh t’ngay năc dzợ pr’đơợ ha c’rơ đanh đươnh. Cha cha ra diu zâp, liêm ta nih bhrợ ha chăc vêy bhreh k’rơ, pa bhriêl lâng g’đach bâc râu cr’ay. Tu cơnh đêêc, năc bhrợ t’vaih bh’rợ looi g’luh cha cha ra diu liêm ta nih, căh muy ha c’la đay năc dzợ ha pr’loọng đong./.

CẢNH BÁO NHỮNG TÁC HẠI KHÓ LƯỜNG

KHI BẠN BỎ ĂN SÁNG

Nhiều người có thói quen bỏ bữa sáng vì lịch trình bận rộn hoặc không cảm thấy đói vào buổi sớm. Tuy nhiên, các chuyên gia dinh dưỡng cảnh báo rằng, nhịn ăn sáng lâu dài có thể gây ra nhiều hệ lụy cho sức khỏe, từ mệt mỏi, suy giảm tập trung đến gia tăng nguy cơ mắc bệnh mạn tính

Vì sao nhiều người bỏ bữa sáng?

Những người thường không ăn sáng là người đi làm, học sinh, sinh viên thường phải rời nhà từ rất sớm nên không kịp chuẩn bị chuẩn bị ăn sáng đủ sinh dưỡng. Một số người khác lại không thấy đói vào buổi sáng hoặc tin rằng bỏ ăn sáng sẽ giúp giảm cân. Theo thời gian, điều này trở thành thói quen khó bỏ.

Những tác hại khó lường

Ảnh hưởng tim mạch: Nghiên cứu cho thấy, nguy cơ xơ vữa động mạch ở những người thường xuyên bỏ bữa sáng cao gấp hơn 3 lần so với nhóm ăn sáng. Việc rối loạn đường huyết buổi sáng có thể dẫn đến đột quỵ và các bệnh tim mạch.

Tăng nguy cơ tiểu đường tuýp 2: Bỏ bữa sáng làm rối loạn chuyển hóa, đặc biệt ở phụ nữ, khiến nguy cơ tiểu đường cao hơn.

Giảm năng lượng và khả năng tập trung: Người không ăn sáng thường uể oải, kém tỉnh táo, hiệu suất học tập và làm việc suy giảm. Trẻ em, thanh thiếu niên nếu thường xuyên bỏ bữa sáng dễ bị gián đoạn phát triển thể chất và trí tuệ.

Mất cân bằng dinh dưỡng: Cơ thể thiếu năng lượng nửa đầu ngày, lâu dài làm suy yếu hệ miễn dịch, tăng nguy cơ bệnh tật.

Tổn hại hệ tiêu hóa: Khi dạ dày vẫn tiết axit nhưng không có thức ăn, nguy cơ loét dạ dày, rối loạn tiêu hóa tăng cao.

Nguy cơ béo phì: Trái với suy nghĩ bỏ bữa sáng để giảm cân, việc nhịn ăn có thể làm rối loạn trao đổi chất, khiến cơ thể tích trữ nhiều năng lượng hơn và dễ dẫn đến béo phì.

Ăn sáng thế nào cho đúng?

Theo Hiệp hội Dinh dưỡng, bữa sáng lý tưởng nên cân đối: 60% carbohydrate, 10-14% protein, 25-30% chất béo.

Carbohydrate: cơm, bún, phở, bánh mì, đặc biệt là ngũ cốc nguyên hạt.

Protein: trứng, sữa, đậu phụ, thịt nạc, cá.

Chất béo lành mạnh: hạt chia, hạnh nhân, óc chó, dầu ô liu, bơ.

Chất xơ và vitamin: rau xanh, trái cây tươi, yến mạch.

Nước: một ly nước lọc hoặc trà thảo mộc để khởi động ngày mới.

Bữa sáng không chỉ là bữa ăn đầu tiên trong ngày mà còn là nền tảng cho sức khỏe lâu dài. Ăn sáng đầy đủ, khoa học giúp cơ thể có năng lượng, tinh thần minh mẫn và phòng tránh nhiều bệnh lý. Vì vậy, hãy hình thành thói quen ăn sáng lành mạnh, không chỉ cho bản thân mà còn cho cả gia đình./.