P’ghit lêy pr’hoọm âng lêệ aoc

Lêệ aoc hât yêm buôn vêy pr’hoọm bhrôông lă tươc bhrôông, ch’ngaach, mr’cơnh pr’hoọm lâng vêy cơnh t’lir. Lêệ buôn u crănh, xa xil. Pa rach cớ, lêệ aoc crêê pr’luh căh câ vêy ta luc z’nươu năc buôn lêy pr’hoọm la lay cơnh:

- Pr’hoọm u xal căh câ vêy cơnh moọ t’viêng: Nâu đoo năc muy râu p’căh ghit lêy lêệ aoc năc tơơp xrăh căh câ aoc crêê ca ay ngân, vêy cơnh câ aoc âi c’măp l’lăm. Pr’hoọm t’viêng xal buôn năc c’leh âng bh’rợ lêệ aoc lâh boọ khuẩn ngân.

- Pr’hoọm bhrôông bhrộ căh câ pr’lụ tụ ploh aham: Đợ c’leh n’nâu năc đoo tu aoc crêê ploh aham, nhiễm trùng aham, jeh ca ay l’lăm bêl cut bh’zi. Apêê c’leh bhrộ pr’lụ tụ công choom năl năc c’leh âng aoc crêê ta m’bhí căh câ crêê cr’ay ploh aham.

- Dưr n’leh âng apêê pr’lụ tụ cha chrih: Apêê pr’lụ tụ bhrôông cơnh aham, t’viêng, rơơc căh câ bhooc t’căl coh lêệ aoc năc c’leh âng bh’rợ viêm nhiễm, cr’cool căh câ râu dưr vaih âng vi khuẩn. Căh choom câl đăh đợ lêệ cơnh đêêc.

Nă la lay cơnh

Moh hêê năc râu chr’năp bêl chơơih pay lêệ. Nă âng lêệ aoc hât doó vêy lâh nă môp, vêy cơnh đha hưm âng lêệ aoc tỵ lâng dóo bhrợ ha rêê căh mă huynh. Lêệ aoc crêê pr’luh, k’hung căh câ nhiễm khuẩn buôn xơợng nă la lay cơnh, căh mă huynh:

- Nă k’hêêng, k’dzúa: nâu đoo năc c’leh ghit bhlâng âng cr’chăl phân hủy protein lâng râu dưr vaih âng vi khuẩn. Nă n’nâu vêy cơnh hưl vêy cơnh năc doó n’đhang công bơơn xơợng năl.

- Nă kháng sinh căh câ z’nươu c’chêêt khuẩn: Muy bơr đhr’năng, lêệ aoc crêê pr’luh bơơn tiêm z’nươu l’lăm bêl cut bh’zi, bhrợ ha oc vêy nă kháng sinh căh câ z’nươu căh mă p’hơơm. Râu đâu đoọng lêy aoc âi bơơn đươi dua z’nươu tu cơnh đêêc căh vêy năc lêệ yêm têêm ha c’rơ.

- Nă cr’cool, nă ca dzúa piêng: Nă n’nâu buôn dưr vaih bêl lêệ âi ta đơc đanh, crêê u xrăh căh câ vi khuẩn dưr vaih k’rơ. N’đhơ dóo lâh u nă, ha dang đha nuôr xơợng nă môp căh câ k’pân, năc óo pay câl lêệ n’năc.

Bêl gợ ooy lêệ

Bêl câl lêệ, oó moọ dzơơ căh gợ ooy lêệ đoọng ch’mêêt lêy. Lêệ aoc hât t’mêê yêm năc u crănh. Bêl ahêê cha đị ooy lêệ, lêệ vêy u dụ m’bứi lâh đơơh u chô cớ cơnh l’lăm. Lêệ aoc vêy cơnh dz’dzêp tr’bứi, xa xil, doó vêy c’tiêr. Pa chô cớ, lêệ aoc crêê pr’luh căh câ âi lâh u xrăh cơnh vêy c’leh cơnh đâu:

- Lệệ c’tiêr, vêy u hooi đac la lay cơnh: Nâu đoo năc c’leh ghit bhlâng âng râu nha nhự, lêệ boọ khuẩn. Apêê vi khuẩn âi tơơp đăh cha, bhrợ ha lêệ vaih bâc đac c’tiêr.

- Căh dzợ u cranh cơnh c’xu: Bêl cha đị, lêệ u dụ lâng căh đơơh u chô cớ cơnh c’xu. Râu đâu đoọng lêy apêê lêệ lâh u xrăh môp.

- Lệệ u plun, l’boot la lay cơnh: bêl lêệ căh dzợ u t’mêê, căh dzợ u crănh cơnh âng đoo tỵ vêy. Nâu đoo năc c’leh âng lêệ âi lâh u xrăh.

Ch’mêêt lêy n’xiêng

N’xiêng aoc hât t’mêê yêm buôn vêy pr’hoọm bhooc chr’loọng căh câ bhooc, crănh doó vêy c’leh râu rí la lay cơnh. N’xiêng aoc crêê cr’ay buôn vêy c’leh cơnh đâu:

- Pr’hoọm moọ r’rơơc, xal căh câ pr’lụ tụ ploh aham: Râu đâu choom lêy aoc crêê viêm nhiễm, bhih loom, căh câ jeh ca ay râu lơơng.

- Dưr n’leh apêê cơnh cr’liêng ch’nêêh: Nâu đoo năc c’leh cr’pân bhlâng. Ha dang lêy apêê cr’liêng pr’li ti bhooc cơnh crliêng ch’nêêh coh n’xiêng, lêệ, năc đoo amuôt (dzợ ta moon amuôt aoc). Căh choom đăh lêệ cơnh đêêc tu vêy đhr’năng trơơi boọ amuôt aoc tươc ooy ma nưih./.

DẤU HIỆU NHẬN BIẾT THỊT LỢN BỆNH CỰC DỄ NHƯNG KHÔNG PHẢI AI CŨNG BIẾT

Thịt lợn là món ăn quen thuộc và là nguồn dinh dưỡng quan trọng trong bữa ăn của nhiều gia đình. Tuy nhiên, việc lựa chọn thịt lợn không đảm bảo chất lượng, đặc biệt là thịt lợn bị bệnh, có thể tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây hại cho sức khỏe. Vậy làm thế nào để nhận biết thịt lợn bị bệnh?

Chú ý màu sắc của thịt lợn

Thịt lợn tươi, khỏe mạnh luôn có một sắc thái hồng nhạt đến đỏ nhạt tự nhiên, tươi sáng, đều màu và có độ bóng nhẹ. Thớ thịt thường săn chắc, mịn màng. Ngược lại, thịt lợn bị bệnh hoặc đã biến chất sẽ thể hiện những dấu hiệu màu sắc bất thường: 

- Màu tái nhợt, xanh xám hoặc có ánh xanh lục: Đây là một cảnh báo mạnh mẽ cho thấy thịt đã bắt đầu quá trình phân hủy hoặc lợn đã bị bệnh nặng, thậm chí đã chết trước khi mổ. Màu xanh xám thường là dấu hiệu của việc thịt đã bị nhiễm khuẩn nghiêm trọng.

- Màu đỏ sẫm, tím bầm hoặc lốm đốm xuất huyết: Những màu sắc này có thể là do lợn bị xuất huyết nội tạng, nhiễm trùng máu, hoặc bị sốc nhiệt, stress nặng trước khi giết mổ. Các vết bầm tím lốm đốm cũng có thể là dấu hiệu của việc lợn bị đánh đập hoặc mắc bệnh xuất huyết.

- Sự xuất hiện của các đốm lạ: Các đốm đỏ tươi, xanh lam, vàng hoặc trắng đục rải rác trên bề mặt thịt là dấu hiệu của viêm nhiễm cục bộ, nấm mốc hoặc sự phát triển của vi khuẩn. Tuyệt đối không nên mua những miếng thịt có dấu hiệu này. 

Mùi lạ 

Khứu giác là giác quan cực kỳ quan trọng khi chọn thịt. Mùi của thịt lợn tươi thường rất nhẹ, có mùi thơm đặc trưng của thịt và hoàn toàn không gây khó chịu. Thịt lợn bị bệnh, ôi thiu hoặc nhiễm khuẩn sẽ phát ra những mùi lạ, khó ngửi:

- Mùi hôi tanh nồng, mùi ôi chua: Đây là dấu hiệu rõ ràng của quá trình phân hủy protein và sự phát triển của vi khuẩn. Mùi này có thể rất nồng hoặc chỉ thoang thoảng nhưng vẫn đủ để nhận biết.

- Mùi kháng sinh hoặc thuốc sát trùng: Một số trường hợp, thịt lợn bị bệnh được tiêm thuốc trước khi giết mổ, khiến thịt có mùi kháng sinh hoặc mùi thuốc tây khó chịu. Điều này cho thấy lợn đã được xử lý y tế nhưng không có nghĩa là thịt an toàn.

- Mùi ẩm mốc, mùi men: Mùi này thường xuất hiện khi thịt đã để lâu, bị nấm mốc hoặc vi khuẩn yếm khí phát triển. Dù là mùi nhẹ nhất, nếu bạn cảm thấy khó chịu hoặc nghi ngờ, hãy tránh xa miếng thịt đó.

Cảm giác khi chạm vào

Khi mua thịt, đừng ngần ngại dùng tay chạm nhẹ để kiểm tra. Thịt lợn tươi, khỏe mạnh có độ đàn hồi rất tốt. Khi bạn dùng ngón tay ấn vào bề mặt, miếng thịt sẽ lõm xuống một chút nhưng ngay lập tức (hoặc rất nhanh chóng) trở lại trạng thái ban đầu. Bề mặt thịt sẽ hơi ẩm nhẹ, mịn màng, nhưng không hề dính nhớt. Ngược lại, thịt lợn bị bệnh hoặc đã biến chất sẽ có những đặc điểm sau:

- Bề mặt dính nhớt, chảy dịch bất thường: Đây là dấu hiệu rất rõ ràng của sự phân hủy, nhiễm khuẩn. Các vi khuẩn đã bắt đầu phá vỡ cấu trúc tế bào, khiến thịt tiết ra chất dịch nhớt.

- Mất độ đàn hồi hoàn toàn hoặc rất kém: Khi ấn vào, thịt sẽ lún sâu, giữ nguyên vết lõm hoặc phục hồi rất chậm chạp. Điều này cho thấy các sợi cơ đã bị hư hại nghiêm trọng.

- Thịt mềm nhũn, bở rời: Cấu trúc thịt bị phá vỡ hoàn toàn, khiến miếng thịt không còn giữ được độ săn chắc tự nhiên. Đây là dấu hiệu của thịt đã bị ôi thiu nghiêm trọng.  

Kiểm tra mỡ 

Mỡ lợn tươi, khỏe mạnh thường có màu trắng trong đến trắng ngà, chắc và không có bất kỳ dấu hiệu lấm tấm lạ nào. Mỡ lợn bị bệnh có thể có những đặc điểm bất thường:

- Màu vàng đục, xám xịt hoặc lấm tấm xuất huyết: Điều này có thể cho thấy lợn bị viêm nhiễm, bệnh gan, hoặc các vấn đề sức khỏe khác.

- Xuất hiện các nang sán (dạng hạt gạo): Đây là dấu hiệu nguy hiểm nhất. Nếu thấy những hạt nhỏ li ti màu trắng đục ẩn trong thớ mỡ hoặc thịt, đó có thể là nang sán lợn (hay còn gọi là "lợn gạo"). Tuyệt đối không được ăn thịt này vì có nguy cơ cao lây nhiễm sán dây lợn cho người./.