Bêl ahay, xoọc bêl dzợ ặt cóh vel Tam Trong, chr’val Chiềng Đen, t’coóh Quàng Văn Chơn zr’nắh k’đhạp bhlâng. Zên pa chô âng pr’loọng đông nắc g’nưm ooy bhiệc chóh ha roo ha’rêê, zâp c’moo nắc vêy mưy hân noo, cắh zâp cha, zâp xấp lâng vêy bêl nắc vêy đợ c’moo pr’loọng đông lêy cha pa xoọng a’rong, k’lung zâp râu đoọng oó ha ul.

Tước c’moo 1993, bơơn chính quyền chr’val, vel bhươl k’đươi moon ting bh’rợ pa tơơi t’bhứah đhanuôr, lướt cóh vel Phiêng Tam, chr’val Chiềng Đen, thành phố Sơn La. Đhị ắt t’mêê váih k’tiếc bhrợ cha, lâng nắc bơơn zooi đoọng m’ma, bhiệc chóh bhrợ ca phê, pr’loọng đông t’coóh Chơn nắc ơy t’bhlâng bhrợ têng 3 hécta k’tiếc bha đưn đắh hoọng đông đoọng chóh cà phê.

Bhiệc chóh cà phê bêl tr’nơợp nắc cung lưm zr’nắh k’đhạp cơnh plêệng đhi lục bhoóh, cắh zâp đác đoọng tưới n’loong, vêy hân noo nắc glúh váih cắh bấc p’lêê... hân đhơ cơnh đêếc, t’coóh Chơn cung cắh ha mơ ta u loom, t’bhlâng bhrợ têng. Lâng râu t’bhlâng zâp c’moo, t’nơơm cà phê nắc tơợp đơơngc hô 25-30 tấn cà phê p’lêê, pa chô lãi k’dâng 200 ực đồng, t’coóh Chơn nắc t’bhlâng lêy chóh zâp râu t’nơơm cơnh Ga’lộc, mận zâp râu pa xoọng zên lấh 300 ực đồng. cơnh đêếc, tước đâu, pazêng lâng chóh cà phê, t’nơơm cha p’lêê, zâp c’moo pr’loọng đông t’coóh Chơn pa chô lấh 500 ực đồng. vêy c’moo nắc bơơn bhrợ bấc, pa chô zên 600-700 ực đồng. t’coóh Quảng Văn Chơn bhui har moon: “Ting lêy bêl ahay lâng xoọc đâu nắc z’zăng lấh mơ, pr’loọng đông, apêê k’coon cung bơơn lướt học, váih đông đă trường. râu 2 cớ, ha dang k’ay nắc lướt bệnh viện cung liêm buôn. Râu 3 pr’ắt tr’mung liêm crêê, k’bhộ ngăn lấh mơ ahay. Xoọc đâu acu bhrợ cà phê lâng t’nơơm cha p’lêê bh’nơơn pa chô dal, pa câl ooy thị trường bấc zên”.

Lấh mơ bhiệc zư lêy bhươn chr’nóh âng đay, t’coóh Chơn dzợ nặc đhị câl pay cà phê, zúp têêm ngăn thị trường pa câl đoọng ha đhanuôr cóh vel đông, zâp hân noo cung pachô pa xoọng tơợ 200-300 ực đồng tơợ bh’rợ nâu. Đh’rứah lâng nâu, t’coóh cung ơy bhrợ đoọng bhiệc bhrợ ham 7-10 cha’nặc bhrợ đhị vel đông, lâng zên công têêm ngăn tơợ 200-300 r’bhâu đồng đhị mưy t’ngay ooy mưy cha’nặc. Lâng zên bơơn bhrợ nâu nắc pr’ắt tr’mung z’zăng ta clưo lấh mơ.

Amoó Lò Thị Hinh cóh vel Chiềng Pấc, chr’val Thôm Mòn, chr’hoong Thuận Châu, tỉnh Sơn La, manứih bhrợ công ting hân noo đoọng ha đông t’coóh Chơn moon: “Tơợ bêl bhrợ công nhân cóh đâu nắc bhiệc bhrợ âng zi zâp bêl cung têêm ngăn, pa chô cung z’zăng lấh”.

Hân đhơ t’coóh đhưr, nắc t’coóh Quàng Văn Chơn cung t’bhlâng k’rang zư lêy bhươn chr’nóh âng đay, lâng zúp đhanuôr cóh vel đông đh’rứah padưr pa’xớc pr’ắt tr’mung./.

Lão nông người Thái thu nhập hàng trăm triệu đồng

 từ trang trại cà phê xen cây ăn quả

                          Đắc Thanh                    

       Với mô hình trồng xen canh cây cà phê và cây ăn quả, ông Quàng Văn Chơn 82 tuổi, dân tộc Thái ở bản Phiêng Tam, xã Chiềng Đen, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La có thu nhập mỗi năm từ 600 đến 700 triệu đồng.

  Trước kia, khi còn ở bản Tam trong, xã Chiềng Đen, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La, gia đình ông Quàng Văn Chơn rất khó khăn, vất vả. Thu nhập của gia đình phụ thuộc hoàn toàn vào trồng lúa nương, mỗi năm chỉ có một vụ, chẳng đủ ăn, đủ mặc, thậm chí có những năm gia đình phải kiếm thêm củ sắn, củ mài để chống đói.

Đến năm 1993, được chính quyền xã, bản vận động theo phong trào san hộ dãn bản, chuyển ra bản Phiêng Tam, xã Chiềng Đen, thành phố Sơn La. Nơi ở mới có đất sản xuất, lại được hỗ trợ về giống, kỹ thuật trồng và canh tác cây cà phê, gia đình ông Chơn đã quyết tâm khai hoang 3 héc ta đất đồi núi ở sau nhà để trồng cà phê. 

Việc trồng cà phê bước đầu không tránh khỏi những khó khăn như: Thời tiết sương muối, thiếu nước để tưới cây, có vụ cho ra ít quả... nhưng ông Chơn vẫn không nản lòng, quyết tâm đến cùng. Với sự cố gắng nỗ lực dần qua các năm, cây cà phê bắt đầu cho thu hoạch trung bình mỗi vụ được 25 đến 30 tấn cà phê quả, thu lãi khoảng 200 triệu đồng. Nhận thấy đất đai nơi đây phù hợp với trồng các loại cây ăn quả, ông Chơn tiếp tục trồng xen các loại cây như: Mận hậu, mận tam hoa, mơ...tăng thêm thu nhập gần 300 triệu đồng. Như vậy đến nay, cả trồng cà phê, cây ăn quả, mỗi năm gia đình ông Chơn thu được hơn 500 triệu đồng. Có năm được mùa, được giá, thu nhập lên đến 600, 700 triệu đồng.  Ông Quàng Văn Chơn phấn khởi nói: “So với trước đến bây giờ tương đối là khá hơn rồi, bây giờ gia đình con cái cũng được đi học, có nhà trường gần. Hai nữa ốm đau vào viện thì dễ dàng. Thứ ba kinh tế thu hoạch đáp ứng được vấn đề con cái được no ấm hơn trước. Bây giờ mình làm cà phê với cây ăn quả, năng suất cao, bán ra thị trường được khá nhiều tiền”.

Ngoài việc chăm sóc vườn cây của mình, ông Chơn còn là đầu mối thu mua cà phê, giúp ổn định thị trường tiêu thụ cho bà con trong bản, mỗi vụ cũng thu thêm từ 200 đến 300 triệu đồng từ dịch vụ này. Cùng với đó, ông cũng đã tạo công ăn việc làm cho 7 đến 10 lao động thời vụ tại địa phương, với tiền công ổn định từ 200 đến 300 nghìn một ngày một người. Với mức thu nhập đó, sinh hoạt của nhiều gia đình trong bản đã cải thiện hơn.

Chị Lò Thị Hinh ở bản Chiềng Pấc, xã Thôm Mòn, huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La, người làm công theo mùa vụ cho nhà ông Chơn nói: “Từ khi vào làm công nhân ở đây thì công việc của tôi lúc nào cũng ổn định, thu nhập cũng khá giả hơn”.

        Tuy tuổi đã cao, nhưng ông Quàng Văn Chơn vẫn hăng hái chăm sóc vườn cây của mình, đồng thời giúp bà con trong bản cùng phát triển kinh tế, nâng cao đời sống./.