Cr’chăl hanua, đoọng padưr bh’nơơn liêm choom kinh tế, bấc pr’loọng đhuôr cóh thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam băn p’têết pazưm a’xiu rô a’cọ vuông lâng a’xiu trê. Hân đhơ cơnh đêếc, xang mưy cr’chăl bơơn lêy pachô liêm bh’nơơn bấc, bấc pr’loọng đông nắc ơy k’rong bhrợ băn a’xiu rô a’cọ vuông. Tr’nơợp, bh’rợ băn padưr a’xiu rô a’cọ vuông nắc ơy âng đơơng bh’nơơn liêm choom.

Đợ t’ngay nâu, pr’loọng đông t’coóh Lê Văn Nuôi cóh vel La Trung, chr’val Điện Thọ, thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam xoọc t’bhlâng zư lêy liêm gít đoọng ha bóc băn a’xiu rô a’cọ vuông. Dzợ mơ 2, 3 t’ngay nắc t’coóh Nuôi pa’glúh pa’câl a’xiu rô ting cơnh gr’hoót moon l’lăm đêếc. t’coóh Nuôi moon, a’xiu rô a’cọ vuông vêy tơơm ríah nắc tơợ a’xiu rô cóh clung ruộng, buôn băn. Ađoo băn p’lóh tơợ c’xêê 1 tước c’xêê 5 n’nâu ahay nắc ơy pa’câl. Pa’câl liêm choom, a’xiu cung bấc hi’lêệng cơnh nắc gr’hoót moon ooy apêê câl nắc lêy bơơn bhrợ.

Đhị k’tiếc bhứah 2.000 mét khối, pr’loọng đông t’coóh Nuôi băn 20 r’bhâu p’nong a’xiu rô a’cọ vuông. Ting cơnh lêy cha’mêết âng t’coóh Nuôi pazêng đợ mơ a’xiu băn bơơn 4 tấn. t’coóh Nuôi moon, ađay băn bhrợ bấc râu a’xiu. Zâp râu a’xiu băn bêl l’lăm nắc cắh vêy pachô bấc cơnh a’xiu rô a’cọ vuông nâu. Bh’nơơn pachô cung bấc, bơơn k’noọ 150 ực đồng.

Nâu đoo nắc g’lúh 2, pr’loọng đông t’coóh Nuôi băn a’xiu rô a’cọ vuông. Lứch c’moo 2016, t’coóh Nuôi bơơn bhrợ nắc bơơn 2 tấn a’xiu rô a’cọ vuông bêl k’rong bhrợ lấh 1.000 mét vuông k’tiếc. Lâng zên pa’câl 40 r’bhâu đồng đhị 1 ký, t’coóh Nuôi pachô 50 ực đồng xang bêl lơi jợ zên pa’glúh câl l’lăm. T’coóh Nuôi moon, Pachô kinh nghiệm hân noo băn bhrợ l’lăm, chấc băn lơi đhơ cơnh vêy cóh a’bóc nắc bhrợ ch’na cha cắh zâp, nắc hân noo nâu lêy băn ting rốh cóh a’bóc. Tu ch’na cha doọ ma zroọ, a’xiu băn đấh dưr pậ nắc pazêng đợ mơ pachô lấh mơ l’lăm. Ooy hân noo nâu a’tốh, t’coóh moon nắc bhrợ t’bhứah k’tiếc a’bóc băn a’xiu rô a’cọ vuông nâu bhứah lấh, xăl pazêng đợ a’bóc băn a’xiu trắm cỏ, a’xiu chép, a’xiu mè đoọng băn a’xiu rô nâu.

Pr’loọng đông p’căn Trần Thị Bảy cung ắt cóh vel La Trung cung xoọc k’rong bhrợ băn a’xiu rô a’cọ vuông đhị a’bóc băn vêy k’tiếc bhứah 1.000 mét vuông. T’coóh Bảy moon, zâp ngai moon trung bình mơ 4-5 p’nong nắc bơơn 1 ký a’xiu, hân đhơ cơnh đêếc, ađay băn dưr pậ đấh, mơ 3 p’nong đhị 1 ký. Lâng zên pa’câl 40 r’bhâu đồng đhị 1 ký năc azi pachô mơ 50 r’bhâu đồng xang bêl lơi jợ zên pa’glúh l’lăm,

Ting cơnh p’căn Phan Thị Minh Nguyệt, cán bộ k’đhơợng bhrợ thuỷ sản âng chr’val Điện Thọ, cr’chăl đâu 2 c’moo, Trạm khuyến nông-khuyến lâm thị xã Điện Bàn xay bhrợ lêy bh’rợ băn a’xiu rô a’cọ vuông lâng a’xiu trê đhị vel La Trung. Bh’nơơn lêy cha’mêết pachô cung zăng bấc, nắc bhrợ ha bấc pr’loọng đhanuôr lêy ta’moóh. Bêl bh’rợ nâu bơơn t’bhứah, pr’loọng đông đhanuôr nắc mưy k’rang lêy băn lalay mưy a’xiu rô a’cọ vuông nâu. Râu chr’nắp nắc zâp pr’loọng zêng lêy pác bhrợ rốh ặt băn lalay đoọng liêm buôn lêy cha’mêết, đoọng cha lâng bơơn bhrợ.

Ting cơnh p’căn Lê Thị Triết, cán bộ k’đhơợng bhrợ khuyến ngư âng Trạm khuyến nông-Khuyến lâm thị xã Điện Bàn, a’xiu rô a’cọ vuông nắc râu a’xiu cha zâp râu, bấc lấh mơ nắc râu lêệ la, a’chông, a’tam, a’xiu acoon. Hân đhơ cơnh đêếc, đhanuôr băn choom lêy đoọng cha n’cám, bánh dầu, bột a’bhoo đoọng pa’xoọng dinh dưỡng ha xiu. Bêl băn a’xiu, ch’na cha công nghiệp đoọng ha xiu vêy đạm 28-35%, hệ số ch’na đh’nắh nắc 1,4 lít lấh mơ zâp apêê băn a’xiu đác ngam lơơng, nắc zên bhrợ têng m’bứi, dưr pậ k’rơ đấh lấh 3-4 chu lâng a’xiu rô cóh clung ruộng.

T’coóh Lê Hữu Ái, Phó Chủ tịch UBND chr’val Điện Thọ moon, a’xiu rô padưr pa’xớc liêm choom đhị pr’đơợ tự nhiên nắc a’xiu rô a’cọ vuông băn liêm buôn lấh mơ đhị pr’đơợ k’đhơợng zư liêm gít lấh. Bêl băn, zâp pr’loọng đhanuôr zêng lêy bhrợ a’bóc băn liêm gít, ta’moóh câl a’xiu đợ đhị c’năl liêm gít. Lấh mơ, k’đươi pachoom liêm gít, nắc pr’loọng đhanuôr k’rêệm loom đươi bhrợ ooy bhiệc bhrợ têng. XoỌc đâu vel đông chr’val Điện Thọ vêy 41 pr’loọng băn a’xiu đác ngam nắc vêy tước 15 pr’loọng băn mưy a’xiu rô a’cọ vuông. Hân đhơ cơnh đêếc, râu lalay âng k’tiếc băn a’xiu đác ngam lâng a’xiu rô a’cọ vuông bấc, nắc 3/15 hécta. Tơợ bhiệc buôn băn, buôn bơơn bhrợ, buôn pa’câl nắc azi k’đươi moon zâp pr’loọng đhanuôr vêy râu tr’xăl liêm choom lêy băn râu bh’năn t’mêê nâu đoọng pachô bh’nơơn bấc dal lấh.

T’coóh Phạm Thành Chung-Trạm trưởng Trạm khuyến nông-khuyến lâm thị xã Điện Bàn đoọng năl, vel đông nắc ơy bơơn k’đươi moon ngành khuyến ngư t’bhlâng bhrợ t’bhứah bh’rợ băn a’xiu rô a’cọ vuông, ngân sách zooi zúp 70% vốn, đhanuôr nắc pay l’lăm 30%. L’lăm, xay bhrợ cóh chr’val Điện Hoà, xang nặc choom dáp lêy tước chr’val Điện Tiến, Điện Thắng Nam.

Đoọng g’đách bhiệc bơơn bhrợ bấc ha dợ pa’câl m’bứi, t’coóh Chung moon, nắc mưy xay bhrợ đhị 2, 3 zr’lụ bha’lâng, băn ting zr’lụ. Zâp đhị k’tiếc băn a’xiu rô a’cọ vuông nắc lêy pazưm, bhrợ têng hàng hoá, đươi bhrợ thị trường cắh vêy k’rong bhrợ đhơ cơnh vêy, k’tứi l’alêếh, đhanuôr băn nắc bị động lâng pa’ép zên pa’câl./.

Phát triển kinh tế từ nuôi cá rô đầu vuông

                                                 Theo báo Quảng Nam

Thời gian qua, để tăng hiệu quả kinh tế, nhiều hộ dân ở thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam nuôi ghép cá rô đầu vuông với cá trê. Tuy nhiên, sau một thời gian, nhiều hộ đã mạnh dạn đầu tư nuôi riêng cá rô đầu vuông đem lại hiệu quả kinh tế cao.

  Những ngày này, gia đình ông Lê Văn Nuôi ở thôn La Trung, xã Điện Thọ, thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam đang tích cực chăm sóc kỹ hơn cho hồ cá rô đầu vuông. Chỉ còn vài ngày nữa là ông Nuôi sẽ xuất bán cá theo thỏa thuận đã ký kết trước đó. Ông Nuôi nói: “Cá rô đầu vuông có nguồn gốc từ cá rô đồng, dễ nuôi. Tôi thả nuôi cá từ tháng 1, đến tháng 5 này là xuất bán. Đầu ra ổn định, cá đạt trọng lượng như đã cam kết nên thương lái đến là đồng loạt thu hoạch”

Trên diện tích 2.000m², gia đình ông Nuôi thả nuôi 20 nghìn con cá rô đầu vuông. Theo tính toán của ông Nuôi, tổng lượng cá nuôi đạt 4 tấn. Ông Nuôi chia sẻ: “Tôi có thâm niên nuôi nhiều loài cá nước ngọt. Các loại cá nuôi trước đây không có ưu thế bằng cá rô đầu vuông này. Hiệu quả thu được sẽ rất cao, doanh thu đạt gần 150 triệu đồng”.

Đây là vụ thứ 2, gia đình ông Nuôi nuôi cá rô đầu vuông. Cuối năm 2016, ông Nuôi thu hoạch được 2 tấn cá rô đầu vuông khi đầu tư hơn 1.000m2 diện tích. Với giá bán 40 nghìn đồng/kg, ông Nuôi thu được 50 triệu đồng sau khi trừ chi phí. Ông Nuôi cho hay: “Rút kinh nghiệm vụ trước, thả cá đại trà trong ao nuôi khiến thức ăn hao hụt nên ở vụ này tôi bố trí riêng từng lồng nuôi cá. Nhờ thức ăn không rơi vãi, cá nuôi chóng lớn nên tổng trọng lượng thu được cao hơn trước. Trong vụ tới, tôi sẽ mở rộng diện tích nuôi cá rô đầu vuông lên gấp đôi, chuyển toàn bộ ao nuôi cá trắm cỏ, cá chép, cá mè sang đối tượng này”.

Gia đình bà Trần Thị Bảy cũng ở cùng thôn La Trung cũng đang đầu tư nuôi cá rô đầu vuông trên ao nuôi có diện tích 1.000m². Bà Bảy chia sẻ: “Mọi người bảo trung bình 4 - 5 con được 1kg cá nhưng tôi nuôi cá lớn rất nhanh, đạt 3 con/kg. Với giá bán 40 nghìn đồng/kg thì chúng tôi thu được cỡ 50 triệu đồng sau khi trừ chi phí”.

Theo bà Phan Thị Minh Nguyệt - cán bộ phụ trách thủy sản của xã Điện Thọ, cách đây 2 năm, Trạm Khuyến nông - khuyến lâm thị xã Điện Bàn triển khai thí điểm mô hình nuôi ghép cá rô đầu vuông với cá trê tại thôn La Trung. Kết quả thu được khả quan đã khiến cho nhiều nông hộ đến học hỏi. Khi mô hình được nhân rộng, nông hộ chỉ chuyên tâm nuôi riêng biệt cá rô đầu vuông. Điều đặc biệt là các nông hộ đều bố trí nhiều lồng trong mỗi ao nuôi để tiện theo dõi, cho ăn và thu hoạch.

Cá rô đầu vuông là loài ăn tạp, thức ăn thiên về động vật, gồm sinh vật phù du, tôm, tép, cá con. Tuy nhiên, người nuôi có thể tận dụng cám gạo, bánh dầu, bột bắp để bổ sung thêm dinh dưỡng cho cá nuôi. Khi nuôi cá thâm canh, thức ăn công nghiệp dùng cho cá có độ đạm 28 - 35%, hệ số thức ăn là 1,4, ít hơn so với các đối tượng nuôi cá nước ngọt khác nên chi phí thấp, tốc độ sinh trưởng nhanh gấp 3 - 4 lần so với cá rô đồng.

Cá rô phát triển rất tốt trong điều kiện tự nhiên thì cá rô đầu vuông càng dễ nuôi trong điều kiện được quản lý chặt chẽ. Trước khi nuôi, các nông hộ đều cải tạo ao nuôi kỹ càng, hỏi mua cá giống ở những địa chỉ tin cậy. Đặc biệt, nhờ được tập huấn bài bản nên nông hộ yên tâm vận dụng kiến thức vào sản xuất. Hiện tại địa bàn xã Điện Thọ có 41 hộ nuôi cá nước ngọt thì có 15 hộ chuyên nuôi cá rô đầu vuông. Thế nhưng, chênh lệch giữa diện tích nuôi cá nước ngọt với cá rô đầu vuông rất lớn, là 3/15ha. Từ chỗ dễ nuôi, dễ thu hoạch, dễ bán nên chúng tôi khuyến khích các nông hộ có sự chuyển đổi phù hợp sang đối tượng mới này để thu được giá trị kinh tế cao hơn.

Ông Phạm Thành Chung - Trạm trưởng Trạm Khuyến nông - khuyến lâm thị xã Điện Bàn cho biết, địa phương đã chỉ đạo ngành khuyến ngư tiếp tục nhân rộng mô hình nuôi cá rô đầu vuông, ngân sách hỗ trợ 70% vốn, nông dân đối ứng 30%. Trước mắt, triển khai ở xã Điện Hòa, sau đó có thể tính đến xã Điện Tiến, Điện Thắng Nam.

Để tránh điệp khúc “được mùa, mất giá”, ông Chung cho rằng, chỉ triển khai ở một số khu vực trọng điểm, nuôi theo vùng. Các diện tích nuôi cá rô đầu vuông phải được tập trung lại, sản xuất hàng hóa, đáp ứng thị trường chứ không đầu tư tràn lan, nhỏ lẻ, người nuôi có thể bị động và bị ép đầu ra./.