Đươi vêy đươi dua khoa học kỹ thuật cóh bh’rợ pa bhrợ ta têng, đơớh n’năl thị trường, bấc ta đhâm c’mor manuýh acoon cóh ơy pân k’rong bhrợ lâng pa dưr bh’rợ kinh tế chô đơơng bấc đợ râu liêm choom. A noo Plinh manuýh Bana ắt cóh chr’hoong Mang Yang, tỉnh Gia Lai nắc muy cóh pazêng apêê ta đhâm t’béch cóh bh’rợ pa dưr kinh tế. Cóh t’ruíh: Jưn jứah xay moon h’cơnh choom bhrợ cha bêl đâu, đhanuôr lâng pr’zớc đh’rứah chêếc n’năl bh’rợ pa dưr kinh tế âng anoo Plinh ấ.

Mót ooy cr’noon Sơbir, râu c’jệ lêy cóh pazêng đhr’nong đông n’loong k’tứi âng đhanuôr nắc vêy muy đhr’nong đông ga mắc vêy ta bhrợ lâng bê tông nhâm mâng, la liêm đhị bhươl cr’noon. Cóh toor đông n’nắc nắc bhươn a mót, bhươn cà phê bhứah t’viêng lâng muy bêệ ô tô vêy ta đớc cóh gara âng đhr’nong đông. C’la âng zr’lụ bhươn n’nắc nắc âng muy ađoo pân juýh Ban Na- bi thư Đoan ta đhâm c’mor cr’noon Sơbir Plinh, chr’val Kon Tụp, chr’hoong Mang Yang, tỉnh Gia Lai.

N’niên cóh muy pr’loỌng đông đharứt, bấc đhi noo nắc học lớp 8 a noo Plinh cắh dzợ lướt học ắt cóh đông pa bhrợ ta têng, zúp zooi k’conh k’căn. Pr’ắt tr’mông zr’nắh k’đháp cơnh đêếc tước bêl a noo bơơn k’điêl lâng glúh ắt la lay, k’díc k’điêl a noo k’noọ nắc t’bhlâng t’bil lơi đharứt lâng nắc tơợ k’noọ tước ooy bh’rợ bhrợ cha. Nắc đươi dua đợ đhăm k’tiếc cóh hoọng đông đoọng chóh bhrợ 300 t’nơơm cà phê đh’rứah lâng bh’rợ b’băn, ting t’ngay díc điêl a noo bơơn k’miáh m’bứi zên lâng kinh nghiệm bhrợ têng, xang n’nắc nắc t’bhlâng bhrợ t’bhứah, a noo nhăn n’đắh chính quyền vel đông đoọng prứah bhrợ, đươi dua k’tiếc ta lơi, cắh ngai bhrợ, ting n’nắc ta đang moon pazêng ta đhâm c’mor cóh bhươl cr’noon tr’zúp tr’zooi ting bhrợ têng đh’rứah. Ơy vêy k’tiếc nắc cắh zập c’ma đoọng chóh lâng kinh nghiệm cắh lấh bấc nắc díc điêl a noo nhăn lướt pa bhrợ đoọng ha pr’loọng đông manuýh Kinh chóh a mót, cà phê cóh chr’val đoọng pay pa chô zên lâng kinh nghiệm bhrợ têng. Đợ t’ngay c’xêê lướt pa bhrợ đoọng ha pêê n’lơơng hân đhơ zr’nắh k’đháp nắc díc điêl a noo ơy bơơn pay pa chô ha đay bấc râu đoọng pa dưr kinh tế pr’loọng đông. A noo Plinh xay moon cơnh đêếc.

Râu zr’nắh k’đháp lâng râu t’bhlâng bhrợ têng nắc ơy pa chô ha pr’loọng đông a noo crêê cơnh, tu tước nâu cơy pr’loọng đông anoo Plinh k’đhơợng bhrợ 5 hecta k’tiếc chóh bhrợ pazêng râu chr’nóh công nghiệp đanh c’moo, cóh đêếc vêy 600 t’nơơm cà phê, 1 r’bhâu t’nơơl a mót, 1,6 hecta cao su lâng 8 sào ruộng ha roo đác đh’rứah lâng bh’rợ b’băn. Zập c’moo pác lơi đợ zên pa bhrợ pr’loọng đông a noo bơơn pay pa chô lấh 200 ức đồng. Cắh muy choom t’bil lơi đharứt, pr’loọng đông a noo dưr váih k’van pa bhlâng cóh zr’lụ- râu đêếc nắc êếh râu tự u váih, râu đêếc nắc đươi dua cóh bh’rợ t’bhlâng bhrợ têng cóh pr’ắt tr’mông. Pr’ắt tr’mông nhâm mâng, pr’loọng đông  anoo k’rang đoọng ha k’coon học hành, râu đêếc nắc ngoọ cơnh pa chô đoọng ha noo cóh bêl ahay, tu pr’ắt tr’mông zr’nắh k’đháp nắc a noo lơi học, tước nâu cơy k’coon pân đil ta ha âng a noo ơy học tước lớp 7, k’coon pân đil thứ 2 nắc dzợ học mẫu giáo. Cắh muy n’năl bhrợ t’váih cr’van cr’bhố ha c’la đay, pr’loọng đông a noo nắc dzợ zúp zooi đhanuôr cóh bhươl cr’noon, zúp zooi ooy m’ma, phân bón, pa choom pazêng cơnh bh’rợ ng’zư lêy t’nơơm chr’nóh, đoọng vặ zên cắh pay zên lãi đoọng pa dưr kinh tế. Lấh n’nắc, pr’loọng đông a noo nắc dzợ bhrợ t’váih bh’rợ tr’nêng ta luôn đoọng ha bấc ta đhâm c’mor cóh bhươl cr’noon. Bơơn chóh bhrợ đông ắt, câl pazêng râu pr’đươi đươi dua cóh bh’rợ pa bhrợ ta têng, cóh tr’nơớp c’moo đâu, pr’loọng đông a noo nắc dzợ câl muy bêệ xe ô tô 4 đhị tr’nớt, râu đêếc nắc cắh muy pr’đươi đoọng lướt chô âng pr’loọng đông, ting n’nắc nắc dzợ zúp zooi đhanuôr đoo bêl jéh k’ăy tước ooy bệnh viện đoọng loon đơớh ng’pa dứah. Ơy lêy đhr’năng manuýh bhúh xoọng, manuýh cóh bhươl cr’noon k’ăy ngân lâng chêết bil tu cắh loon đơơng âng ooy bệnh viện, tu cơnh đêếc a noo k’er da dô pa bhlâng lâng ting tr’pác râu zr’nắh k’đháp âng đhanuôr cóh bhươl cr’noon, acu zúp zooi apêê đoo vêy bêl apêê đoo zúp zooi cớ a cu, a noo xay moon cơnh đêếc.

Tơợ bh’rợ lướt pa bhrợ đoọng ha pêê n’lơơng, Plinh dưr váih manuýh Ba Na chóh a mót ta béch pa bhlâng cóh Kon Thụp. Bấc c’moo n’nâu bh’rợ a mót răng chêết dưr váih râu k’rang k’pâng lâng bấc c’la bhươn a mót, nắc 1 r’bhâu t’nơơl a mót âng anoo Plinh dzợ chắt váih liêm, doọ vêy pr’lúh lâng đoọng thu nhập dal.

Râu liêm choom cóh tr’nơớp pa chô kinh nghiệm cóh t’tun, Plinh t’bhlâng câl p’xoọng k’tiếc, chóh p’xoọng a mót. Cắh muy t’nơơm a mót, Plinh nắc dzợ lướt ta moóh h’cơnh ng’chóh cà phê xang n’nắc chô chóh bhrợ cóh bhươn đay, xang n’nắc vặ manuýh prứah bhrợ k’tiếc chóh p’xoọng t’nơơm cao su. Tơợ pazêng bhươn chr’nóh, zập c’moo díc điêl a noo Plinh bơơn pay pa chô tơợ 200- 300 ức đồng. Bơr c’moo n’nâu chr’nắp âng cao su xiêr k’rơ bhrợ ha bhươn cao su cắh râu choom bơơn pa chô, t’nơơm a mót chêết bấc nắc bhươn a mót âng cu dzợ chắt váih liêm. Đhanuôr moon a cu chóh a mót t’béch pa bhlâng, râu đêếc acu k’noọ nắc êếh râu, zập ngai công choom bhrợ têng, ha dợ bhrợ têng liêm choom bhlâng nắc ng’năl gít ooy kỹ thuật, ng’lướt ta moóh tơợ apêê n’lơơng. Plinh moon cơnh đêếc.

Plinh nắc vêy Ban Thường vụ Tỉnh đoàn Gia Lai haanh déh: Nắc ta đhâm bha lâng bhrợ têng kinh tế ta béch, Trung ương Đoàn TNCS HCM công xay moon: manuýh ta đhâm c’moo cóh tr’haanh c’moo 2013. bh’rợ pa dưr kinh tế liêm choom âng ađoo ta đhâm manuýh Ba Na n’nâu xoọc vêy ta đhâm c’mor lâng đhanuôr tước lêy pa choom bhrợ t’bhứah./.