Pazêng ma nuyh boọ cr’ay a’ngắt nắc bơơn ta lêy cha mệêt lâng xay moon ting cr’chăl tệêm ngăn đoọng ha pêê zư pa dưah, oó đớc vaih ngân lâh cr’ay zêl za nươu- muy đhr’năng za nươu căh dzợ choom zêl vi khuẩn t’vaih cr’ay, bhrợ ha đhr’năng zư pa dưah lưm k’đhap zr’năh lâh mơ. Tu cơnh đêêc, đươi dua apêê bh’rợ liêm choom, tanih  liêm đoọng zập ngai choom zư lêy c’rơ tệêm ngăn ha c’la đay lâng ma nuyh đong đay nắc rau tơợp bhrợ.

        Tiến sĩ Anita Mathew, Chuyên gia đăh cr’ay trơơi bọo, Bệnh viện Fortis Mulund (Ấn Độ) ơy xay moon pazêng rau manuyh cr’ay a’ngắt choom bhrợ đoọng zư lêy c’rơ oó đớc vaih đh’rưah 2 pr’luh nắc bọo a’ngắt lâng boọ Covid-19:

Ta luôn cha rau ch’na bổ dưỡng lâng pa dưr c’rơ cha groong cr’ay

Ta luôn por moh boóp bêl luh ooy nguôi tang

Pa gớt achắc azân ta luôn

Âm za nươu ting cơnh bác sĩ k’dua lâng ta luôn lướt khám cr’ay

Lướt khám ha dang crêê k’ooh đhị đanh đươnh căh cợ n’leh pa khau cơnh lơơng.

         Lâh mơ, ma nuyh ca ay a’ngắt nắc lêy bhrợ apêê bhrợ zêl, cha groong ting cơnh moon p’too âng cơ quan y tế, g’đech đhr’năng trơơi boọ Covid-19 lâng ta luôn pa dưah a’ngắt ting cơnh k’đươi moon âng bác sĩ. Pazêng ma nuyh boọ Covid-19 lâng a’ngắt nắc zêng n’leh đhr’năng mr’cơnh nắc k’ooh, k’hir lâng k’đhap p’hơơm. Mị cr’ay nâu zêng bhrợ pa hư xooh lâng mị zêng trơơi đăh ặt pa đăn, ha dợ cr’chăl vaih cr’ay tơợ bêl ặt pa đăn lâng cr’ay  a’ngắt nắc đanh lâh, dưr vaih k’zih lâh.

       Apêê đhr’năng âng cr’ay a’ngắt nắc:

K’ooh tợơ 3 tuần nắc atêh

K’ooh gluh aham căh cợ gr’hạc tợơ mr’loọng

Ca ay đha đhưa căh cợ ca ay bêl p’hơơm căh cợ k’ooh

Oom ooch

G’lêêh, nhưh, k’bao achắcazân

Vaih cr’hộ bêl ha dưm

Xơợng cha kệêt

        Lâh mơ, lêy đhr’năng cr’ay tợơ đâh zêng lâng cr’ay a’ngắt lâng Covid-19 nắc rau đơ chr’năp bhlầng coh bhiệc zư lêy c’rơ âng ma nuyh buôn boọ pr’luh cr’ay. T’cooh đhur lang bấc cr’ay lơơng coh a chắc cơnh tiểu đường lâng cr’ay xooh nắc bhrợ c’rơ boọ Covid-19 buôn lâh mơ lâng ngân lâh mơ. Pazêng đhr’năng nâu cung nắc pazêng rau căh liêm đhị cr’ay a’ngắt. Tu cơnh đêêc, lêy t’vaih pr’ặt hêê đoọng liêm k’rơ, zư achắc azân oó boọ Virus lâng cr’ay cr’naanh lơơng, đh’rưah lêy bhrợ apêê bh’rợ cha groong pr’luh Covid-19 crêê cơnh./.

Những thói quen quan trọng

có thể ngăn ngừa bệnh lao trong thời kỳ đại dịch

                                                                                        VOV.VN

Đại dịch Covid-19 đã làm suy yếu sự gắn kết xã hội và khiến các nhóm bị cô lập trong xã hội, điều này có thể gây ra tình trạng virus và bệnh lao có nhiều khả năng lây lan hơn. Một số người có xu hướng giấu bệnh để tránh bị phân biệt đối xử, ngăn cản họ điều trị kịp thời.

Những người mắc bệnh lao cần được theo dõi và đánh giá theo thời gian để đảm bảo họ không phát triển thành bệnh lao kháng thuốc - một tình trạng vi khuẩn lao kháng lại thuốc chống lao, khiến việc điều trị trở nên rất khó khăn. Vì vậy, áp dụng các biện pháp hiệu quả, thiết thực để mọi người có thể giữ an toàn cho bản thân và người thân là điều cần được ưu tiên.

Tiến sĩ Anita Mathew, Chuyên gia về Bệnh Truyền nhiễm, Bệnh viện Fortis Mulund (Ấn Độ) đã chia sẻ những điều bệnh nhân lao có thể làm để luôn được bảo vệ khỏi đồng nhiễm lao phổi và Covid-19:

Tiêu thụ thức ăn bổ dưỡng và tăng cường khả năng miễn dịch.

Luôn đeo khẩu trang khi hoạt động ngoài trời.

Tập thể dục thường xuyên.

Uống thuốc theo toa thường xuyên và tiếp tục tái khám.

Đi khám nếu bạn bị ho kéo dài hoặc bất kỳ triệu chứng giống cảm lạnh.

Ngoài ra, bệnh nhân lao cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa theo khuyến cáo của cơ quan y tế để tránh nguy cơ lây nhiễm Covid-19 và tiếp tục điều trị lao theo chỉ định của bác sĩ. Những người bị bệnh Covid-19 và lao có các triệu chứng tương tự như ho, sốt và khó thở. Cả hai bệnh đều tấn công chủ yếu vào phổi và mặc dù cả hai tác nhân sinh học đều lây truyền chủ yếu qua tiếp xúc gần gũi, nhưng thời gian ủ bệnh từ khi tiếp xúc với bệnh lao dài hơn, thường khởi phát chậm.

Các triệu chứng lao bao gồm:

Ho từ ba tuần trở lên

Ho ra máu hoặc có đờm

Đau ngực, hoặc đau khi thở hoặc ho

Giảm cân không chủ ý

Mệt mỏi, sốt

Đổ mồ hôi vào buổi đêm

Ớn lạnh

Trên hết, chẩn đoán sớm cả bệnh lao và Covid-19 là rất quan trọng trong việc chăm sóc những người dễ bị tổn thương. Tuổi cao và một số bệnh đi kèm như tiểu đường và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) làm tăng khả năng mắc Covid-19 nghiêm trọng. Những yếu tố nguy cơ này cũng là những yếu tố tiên lượng xấu trong bệnh lao. Do đó, cần tạo dựng các thói quen lành mạnh, bảo vệ bản thân khỏi nhiễm virus và bệnh tật, đồng thời tuân theo các quy tắc phòng ngừa Covid-19 phù hợp./.