Nắc tỵ t’nơơm ôn đới, ặt cóh k’bhúh dâu tằm, sung magic dzợ đớc cơnh lơơng nắ sung Mỹ mặ dal tước 6 mét,a xậ pậ vêy 3 căh cợ 5 bêê. P’lêê đọom ngam bặ. Ha dang cơnh cóh Mỹ muy c’moo pếêh pay 1 chu, nắc bêl chóh đhị Việt Nam nắc tơơm nâu choom boong p’lêê prang c’moo, pếêh pay đhị bơr pêê c’xêê. Thạc sĩ Đặng Thị Thủy, Giám đốc Trung tâm pa trơơi m’ma lâng pa choom pa đớp Khoa học tỉnh  Phú Yên prá: “Tơơm sung magic nắc pr’đươi t’mêê ha dợ Trung tâm đớp pay tợơ tỉnh Lâm Đồng đoọng ha tỉnh Phú Yên. Cóh cr’chăl căh mơ đanh k’bhúh apêê đăh kỹ thuật âng Trung tâm ơy choom pa trơơi m’ma liêm choom. Xọoc đâu ơy đoọng tợơp chóh đăh nguôi, a zi tợơp đoọng chóh cóh đong lưới đhị Trung tâm nắc xoọc tợơp ơy đơơng chô bh’nơơn”.

Xọoc đâu, cóh bấc đhị apêê xay moon đăh chr’nóh chr’bệêt hữu cơ, chr’nóh chr’bệêt liêm sạch… tơơm sung magic dzợ đớc nắc sung Mỹ xoọc nắc rau m’ma chr’nóh vêy bấc ngai k’rang tước. Lấh mơ prá xay đăh bh’rợ chóh bhrợ, bấc ngai đhanuôr, ma núyh chóh xoọc chếêc lêy m’ma đơơng chô chóh. Tu cơnh đếêc chr’nóh nâu vêy chr’nắp zên dal bhlầng. T’coóh Lê Công Thành, chr’val Hòa Tâm, chr’hoong Đông Hòa xay moon: “Tơơm nâu lêy u liêm, cha yêm. Ngam. A cu kiêng chóh lêy cơnh ooy, ha dợ bhrợ têng cơnh ooy đoọng chr’nắp zên câl m’ma ếp lấh, đoọng bấc ngai đhanuôr ting chóh, chóh ta bhứah lấh mơ”.

Căh muy chr’nắp zên câl m’ma dal, ha dợ p’lêê âng sung Mỹ cung bơơn ta moon nắc p’lêê âng ma nuýh ca van. Xọoc đâu, cóh thị trường pa câl p’lêê sung Mỹ nâu vêy chr’nắp tợơ 300.000 tước 500.000 đồng/kg ha dợ cung căh zập p’lêê đoọng pa câl. Ting cơnh Thạc sĩ Đặng Thị Thủy, Giám đốc Trung tâm pa trơơi m’ma lâng pa choom pa đớp đoọng kỹ thuật âng tỉnh Phú Yên moon, p’lêê sung Mỹ vêy lệê nhuum cợơng, cha ngam bặ, bhrợ za nươu liêm choom đoọng ha c’rơ tr’mông, cha p’lêê nâu zập t’ngay choom zêl cr’ay n’grọong hoọng lâng pa xiêr, cha groong cr’ay ung thư: “Ha y, a zi nắc tợơp chóh đhị apêê chr’hoong âng Phú Hoà, Tuy An lâng Sông Cầu đoọng lêy cơnh bh’nơơn tơơm sung nâu vêy liêm choom lâng k’tiếc chuốh lâng k’tiếc bhrôông bazancóh đâu”.

Cóh thị trường xọoc đâu, lấh mơ pa câl p’lêê t’mêê đoọng cha, sung Mỹ nắc dzợ choom pa goóh, bhrợ mứt căh cơnh trâm a lắc… Pa bhlầng, bấc ngai cha chay cung đươi dua sung Mỹ bhrợ chr’na zập t’ngay./.

Phú Yên

Trồng thử nghiệm thành công giống Sung Mỹ

                      Như Nguyện

Trong giai đoạn 2018-2020, 2 tỉnh Phú Yên và Lâm Đồng tập trung hợp tác trên 5 lĩnh vực, gồm hợp tác chuyển giao một số giống cây trồng gồm: cây Sung Magic, cây Vani, cây Phúc Tồn Tử và một số loại rau, hoa để trồng tại Phú Yên; Hợp tác chuyển giao các quy trình kỹ thuật, công nghệ để ứng dụng vào sản xuất như công nghệ nuôi cấy mô thực vật, công nghệ nhà màng, nhà lưới tự động, bán tự động, sản xuất trên giá thể, thủy canh... Trong đó, Công ty TNHH Sinh học sạch đã chuyển giao cho tỉnh Phú Yên cây giống sung magic hay còn gọi là sung Mỹ để trồng thử nghiệm trên địa bàn tỉnh. Hiện nay, cây sung Mỹ cấy mô đang phát triển khá tốt.

Vốn là cây ôn đới, thuộc họ dâu tằm, sung magic hay còn gọi là sung Mỹ có thể cao đến 6m, lá to có 3 hoặc 5 thùy. Quả chín có vị ngọt thanh. Nếu như ở Mỹ mỗi năm chỉ có một vụ thu hoạch, thì khi trồng tại Việt Nam, loại cây ôn đới này có thể ra quả quanh năm, cho thu hoạch sau vài tháng. Thạc sĩ Đặng Thị Thủy, Giám đốc Trung tâm Nhân giống và Chuyển giao Khoa học tỉnh  Phú Yên. “Cây sung magic là sản phẩm mới mà Trung tâm tiếp nhận từ  tỉnh Lâm Đồng chuyển giao cho tỉnh Phú Yên. Chỉ trong thời gian ngắn anh em đội ngũ kỹ thuật của Trung tâm đã nhân giống thành công. Hiện nay đã đưa ra trồng khảo nghiệm ở bên ngoài, chúng tôi đã tiến hành trồng thử nghiệm trong nhà lưới tại Trung tâm thì cho thấy bước đầu đã có kết quả”.

Hiện nay, trên một số diễn đàn về nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sạch… cây sung magic hay còn gọi là sung Mỹ đang là loại cây giống thu hút sự quan tâm của nhiều nông dân, nhà vườn và doanh nghiệp. Ngoài  trao đổi kinh nghiệm trồng và kỹ thuật chăm sóc cây, nhiều nông dân, nhà vườn đang tìm kiếm mua cây giống về trồng thử nghiệm.Vì thế cây giống sung magic hay còn gọi là sung Mỹ có mức giá khá cao. Ông Lê Công Thành, xã Hòa Tâm, huyện Đông Hòa: “Cây này có dạng gọn, thanh và dễ nhìn, đẹp mắt. Mình muốn trồng thử nghiệm nhưng phần cây giống làm sao để giá thành thấp để bà con trồng thử nghiệm sau đó nhân rộng ra nhiều mô hình, diện tích rộng hơn nữa”.

Không chỉ giá cây giống cao, mà trái của cây sung Mỹ cũng được ví như trái cây của người giàu. Hiện trên thị trường, trái cây sung Mỹ có giá từ 300.000 đến 500.000 đồng/kg nhưng vẫn luôn cháy hàng.

Theo Thạc sĩ Đặng Thị Thủy, Giám đốc Trung tâm Nhân giống và Chuyển giao Khoa học kỹ thuật tỉnh Phú Yên, trái sung Mỹ có thịt dày mềm, ngọt ăn ngon, là vị thuốc rất tốt cho sức khỏe, dùng làm trái cây ăn hàng ngày giúp chống thoái hóa cột sống và giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư: “Sắp tới, chúng tôi là thí nghiệm ở một số huyện tại Phú Hòa, Tuy An và Sông Cầu để đánh giá xem cây sung phù hợp ở trên đất cát và trên đất đỏ bazan.”

Trên thị trường hiện nay, ngoài bán trái tươi ăn trực tiếp, sung Mỹ còn được chế biến thành nhiều sản phẩm như: sấy khô, làm mứt hoặc mang ngâm rượu…Đặc biệt, nhiều người ăn chay cũng sử dụng sung Mỹ làm thực phẩm hàng ngày./.