Xang bêl pr’đhang xay bhrợ đươi dua bh’rợ k’đhợơng lêy crâng đhị điện thoại bhriêl g’lăng cóh bh’rợ chơớc lêy năl prang bha lang k’tiếc âng ngành Kiểm lâm Ninh Thuận, t’mêê đâu tỉnh Ninh Thuận nắc cớ vêy p’xoọng muy pr’đhang bhrợ têng, đơơng đươi dua công nghệ dal liêm choom bơơn đươi dua đhị bhứah. Nắc đoo đươi điện thoại đoọng tưới đác c’bơớch bhrợ têng ha rêê đhuốch. Pr’đhang tr’nơợp xơợng bhrợ liêm choom cóh vel Chăm Tuấn Tú, chr’val An Hải, chr’hoong Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận

  Âi lấh 7 c’moo đươi dua c’bhúh tưới đác c’bơớch bhrợ têng ha rêê đhuốch đhị đhăm bhứah 2, 4 ha, n’đhơ cơnh đêếc cơnh lâng pr’đhang đươi dua công nghệ dal tưới c’bơớc đác, t’coóh Hùng Ky, đha nuôr chr’val An Hải, chr’hoong Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận lêy bh’rợ pay đác ha tơơm chr’nóh liêm buôn lấh. N’đhơ cóh zấp ooy, nắc đhêêng vêy điện thoại lâng pa gơi tin nhắn, c’bhúh đác tưới âng pr’loọng đong t’coóh tự hooi cơnh boo, g’đách râu bil bal ta uốh ta ruông cơnh l’lăm ahay. Bêl c’bhúh n’nâu vêy râu hư, nắc đơớh điện thoại vêy xay trúih tín nhắn ha t’coóh Hùng Ky năl đoọng vêy cơnh bhrợ bhr’lậ: “Vêy choom a cu lướt ha ooy cắh vêy cóh đong, nắc muy ch’đị điện thoại công choom tưới đác. U đăng đợ râu dzệp dzong cóh k’tiếc, bêl zấp đác, nắc a đoo tự pắt. Bêl mô tơ vêy râu hư nắc xay trúih đoọng ha cu năl đhị điện thoại đoọng chô bhrợ bhr’lậ. Râu đâu pa bhlâng liêm choom.”

Pr’đhang tưới đác c’bơớch đươi dua công nghệ dal bơơn Hội nông dân tỉnh Ninh Thuận lâng Trường Cao đẳng nghề Ninh Thuận tơợp lêy bhrợ c’xêê 7 c’moo 2017. Râu liêm choom bhlâng âng c’bhúh n’nâu nắc c’bơớch zên đươi dua, liêm buôn ha đha nuôr lâng đươi vêy c’bhúh cảm biến tu cơnh đêếc choom đăng lêy mơ dzệp dzong cóh k’tiếc. bêl tưới zấp đác, c’bhúh nắc tự t’pắt đoọng g’đách bh’rợ ta uốh ta ruông đác âng đha nuôr. Cơnh đươi dua nắc buôn, đha nuôr nắc muy pa gơi muy tin nhứn điện thoại nắc choom tưới đác cắh cậ t’pặt c’bhúh dziếu đác. Thạch sĩ Nguyễn Phan Anh Quốc, Phó Hiệu trưởng Trường Cao đảng bh’rợ Ninh Thuận đoọng năl: “N’đắh bh’rợ âng đoo nắc u buôn a bhlâng đoọng ha đha nuôr. Doó vêy lướt tước ta hơ van. Râu bơr nắc choom ch’mêệt lêy đợ đác tưới, bơơn rơớt đhr’năng ta uốh đác. Cơnh lâng c’bhúh n’nâu, a zi nắc bhrợ t’bhứah đoọng ha pêê pr’loọng n’lơơng.”

Đhị bêl ch’mêệt pay lâng đươi dua pr’đhang đươi dua công nghệ dal tưới đác c’bơớch bhrợ têng ha rêê đhuốch, bấc đong khoa học lâng đha nuôr cóh apêê vel đong đhị tỉnh Ninh Thuận âi tước lêy ch’mêệt hệ thống tơợp xó lêy. Ting cơnh xay moon tr’nơợp, nâu đoo nắc pr’đhang liêm glặp lâng pr’đơợ bhrợ têng âng đha nuôr acoon cóh Chăm đhị vel đong, bhrợ t’váih pr’đơợ liêm t’mêê cóh bh’rợ đươi dua apêê râu liêm crêê âng khoa học kỹ thuật moọt bh’rợ tr’nêng. N’đhơ cơnh đêếc, đoọng xơợng bhrợ pr’đhang nắc kiêng vêy zên k’rong bhrợ, đhị bêl pr’đơợ âng đha nuôr căh âi mặ. t’coóh Kiều Như Bổ, Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Ninh Thuận đoọng năl Quỹ zooi đoọng nông dân tỉnh vêy zooi đha nuôr k’rong bhrợ tr’nơợp: “Cr’chăl ha y, cơnh lâng hội nắc a zi vêy bhrợ t’bhứah pr’đhang n’nâu. a zi nắc pa zum lâng Trường Cao đẳng bh’rợ đoọng bhrợ pa xang pr’đhang liêm choom bhlâng. Zên đươi dua đệ bhlâng đoọng zooi đha nuôr vêy pr’đơợ pa dưr.”

Đoọng pr’đhang n’nâu bơơn xay bhrợ đhộ bhứah cóh cr’chăl ha y, pa bhlâng nắc zr’lụ đha nuôr acoon cóh Chăm cóh tỉnh Ninh Thuận, apêê ngành chức năng choom vêy chính sách p’too moon, t’đui đoọng zooi đha nuôr vêy pr’đơợ vặ zên ngân hàng đoọng k’rong bhrợ pa lắc pr’đươi công nghệ. Vêy cơnh đêếc, bh’rợ bhrợ t’bhứah pr’đhang đác tưới c’bơớch đươi dua công nghệ dal đhị tỉnh Ninh Thuận vêy mặ bơơn bh’nơơn dal./.

MÔ HÌNH TƯỚI NƯỚC TIẾT KIỆM BẰNG ĐIỆN THOẠI

Sau khi mô hình triển khai ứng dụng việc quản lý rừng qua điện thoại thông minh thông qua định vị toàn cầu của ngành Kiểm lâm Ninh Thuận, mới đây tỉnh Ninh Thuận lại có thêm một mô hình sản xuất, ứng dụng công nghệ cao thành công được đưa vào ứng dụng đại trà. Đó là dùng điện thoại để tưới nước tiết kiệm phục vụ sản xuất nông nghiệp.  Mô hình lần đầu tiên thực hiện thành công ở làng Chăm Tuấn Tú, xã An Hải, huyện Ninh Phước-tỉnh Ninh Thuận. 

       Đã hơn 7 năm sử dụng hệ thống tưới nước tiết kiệm phục vụ sản xuất trên diện tích 2,4 ha, nhưng với mô hình ứng dụng công nghệ cao tưới nước tiết kiệm, ông Hùng Ky, nông dân xã An Hải, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận thấy việc lấy nước cho cây trồng thuận lợi hơn cả. Dù ở bất kỳ nơi đâu, chỉ cần có điện thoại và gởi tin nhắn, hệ thống nước tưới của gia đình ông tự động phun mưa, tránh thất thoát nước và lãng phí như trước đây. Khi hệ thống có sự cố, ngay lập tức điện thoại sẽ báo tin nhắn cho ông Hùng Ky biết để có cách khắc phục“ Có thể tôi đi đâu không có ở nhà, chỉ bấm điện thoại cũng tưới nước được. Nó tự đo độ ẩm dưới đất, khi đủ nước, tự ngắt luôn. Khi mô tơ có sự cố thì nó tự báo lại cho mình biết qua điện thoại để về xử lí. Cái này rất hiệu quả rất thông minh cho nông nghiệp.”

       Mô hình tưới nước tiết kiệm ứng dụng công nghệ cao được Hội nông dân tỉnh Ninh Thuận và Trường Cao đẳng nghề Ninh Thuận thử nghiệm từ tháng 7 năm nay. Ưu điểm lớn nhất của hệ thống này là tiết kiệm chi phí, tiện lợi cho người nông dân và nhờ bộ cảm biến nên đo được độ ẩm của đất. Khi tưới đủ nước, hệ thống tự ngắt để tránh việc lãng phí nước của người dân. Cách sử dụng rất đơn giản, bà con nông dân chỉ cần gởi một tin nhắn điện thoại là có thể tưới hoặc tắt hệ thống bơm nước. Thạc sỹ Nguyễn Phan Anh Quốc, Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng nghề Ninh Thuận cho biết:“Về tính năng nó tạo tiện lợi cho người nông dân. Không phải đi trực tiếp từng vị trí để mở van. Cái thứ hai là giám sát được lượng nước tưới, tránh lãng phí nước. Với hệ thống này, chúng tôi sẵn sàng nhân rộng cho các hộ dân khác”

Tại buổi nghiệm thu và đưa vào sử dụng mô hình ứng dụng công nghệ cao tưới nước tiết kiệm phục vụ sản xuất nông nghiệp, nhiều nhà khoa học và nông dân ở các địa phương trong tỉnh Ninh Thuận đã đến tham quan hệ thống chạy thử nghiệm. Theo đánh giá bước đầu, đây là mô hình phù hợp với điều kiện sản xuất của bà con dân tộc Chăm ở địa phương, mở ra triển vọng mới trong việc ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, để thực hiện mô hình thì cần vốn đầu tư, trong khi điều kiện của người dân chưa đủ đáp ứng. Ông Kiều Như Bổn, Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Ninh Thuận cho biết Quỹ hỗ trợ nông dân tỉnh sẽ giúp nông dân đầu tư ban đầu: “Thời gian sắp tới, đối với hội thì chúng tôi tiếp tục sẽ nhân rộng mô hình này. Chúng tôi tiếp tục phối hợp với Trường Cao đẳng nghề để hoàn thiện mô hình tốt nhất. Chi phí thấp để giúp bà con có điều kiện phát triển”.

     Để mô hình này được triển khai rộng rãi trong thời gian tới, nhất là vùng đồng bào Chăm trong tỉnh Ninh Thuận, các ngành chức năng cần có chính sách khuyến khích, ưu đãi giúp nông dân có điều kiện vay vốn ngân hàng để đầu tư lắp đặt thiết bị công nghệ. Có như vậy, việc nhân rộng mô hình tưới nước tiết kiệm ứng dụng công nghệ cao tại vùng hạn Ninh Thuận mới đạt kết quả cao./.