Bấc c’moo chô ooy đâu, lêệ ta’rí k’roóc lâng a’cọ n’goóh p’riêng nắc dưr váih mưy râu bh’rợ tr’nêng âng bấc pr’loọng đông cóh Sơn La. lấh mơ, zâp g’lúh tết tước ha’pruốt chô, thị trường lêệ p’riêng ting bấc lấh mơ. Bh’nơơn pr’đươi lêệ p’riêng cóh Sơn La nắc ting bơơn thị trường prang k’tiếc k’ruung chắp kiêng, tu cơnh đâu nắc âng đơơng bh’nơơn dal ha đhanuôr Sơn La. Bha aê xrặ âng Hoàng Long, Cơ quan ắt zr’lụ Tây Bắc:

                    Pr’loọng đông p’căn Nguyễn Thị Lý cóh phường Tô Hiệu, thành phố Sơn La nắc ơy bhrợ lêệ p’riêng tơợ 20 c’moo đâu. tr’nơợp, pr’loọng đông nắc mưy bhrợ p’riêng lêệ a’ọc lâng nar đoọng pa’câl. C’moo 2006, bơơn lêy bhiệc bhrợ lêệ p’riêng bắc liêm choom, pr’loọng đông nắc ơy k’rong bhrợ 35 ực đồng đoọng bhrợ boọng t’priêng lâng máy hút chân không. Đh’rứah lâng nâu nắc bhrợ t’bhứah bhiệc pa’câl lêệ p’riêng k’roóc, ta’rí a’xêếh, đoọng ha zâp ngai cóh tỉnh lâng cóh tỉnh lơơng câl đươi. Tơợ đêếc tước đâu, nắc lêy zâp c’moo pr’loọng đông pa’câl k’noọ 2 tấn lêệ p’riêng, bêl Tết nắc pa’câl lấh 1 tấn p’riêng zâp râu lêệ la. lơi jợ đợ mơ zên pa’glúh bhrợ l’lăm, zâp c’moo nắc pachô lãi lấh 200 ực đồng. P’căn Nguyễn Thị Lý moon:

                 Acu nắc bhrợ têng bh’rợ nâu 20 c’moo ơy. Đăn Tết nắc apêê t’đang moon câl pay bấc lấh mơ t’ngay bêl lơơng. Moon zr’nưm nắc cung têêm ngăn đoọng ha pr’ắt tr’mung pr’loọng đông, chấc câl đươi lâng đoọng k’coon cha học liêm choom.

                   Lấh mơ, bêl g’lúh Tết c’moo đâu, a’xiu giảng ơy váih cóh thị trường pr’đươi p’riêng Sơn La. A’xiu giảng nắc râu p’riêng goóh bhrợ tơợ lêệ a’xiu, bhiệc bhrợ têng cung cơnh t’priêng zâp râu lêệ n’lơơng, hân đhơ cơnh đêếc nắc lêy t’priêng đenh lấh mơ, bêl bhrợ têng cung lêy liêm gít lấh mơ. Xoọc đâu ch’na đh’nắh yêm chr’nắp pa’câl mơ 200-300 r’bhâu đồng đhị 1 ký, ting lêy zâp râi a’xiu. P’căn Lò Thị Muôn, nắc manứih pa’câl đenh đươnh cóh vel Hẹo, thành phố Sơn La đoọng năl:

             C’moo đâu apêê đặt đợc bấc a’xiu giảng lấh mơ zâp c’moo l’lăm. Zâp c’moo nắc apêê cha đắh lêệ p’riêng ta’rí, k’roóc, lạp sườn bấc lấh mơ, hân đhơ cơnh đêếc, c’moo đâu apêê xăl kiêng đươi p’riêng a’xiu giảng cắh cậ a’tứch giảng.

                  Lêệ p’riêng bơơn ta bhrợ tơợ lêệ a’ọc, ta’rí, k’roóc cắh cậ a’xêếh, ướp zâp râu zr’ma yêm chr’nắp âng manưih Thái cơnh Prớ, a’moọt, a’hự, tỏi… xang bêl ướp zr’ma, nắc ta t’priêng đợc đhị óih mơ 2 t’ngay 1 hi’dưm, xang nặc lêy úh pa’chêện, bh’rợ t’tưn nắc lêy t’priêng đoọng lêệ goóh priêng liêm. Bhiệc bhrợ têng nâu nắc zêng bhrợ lâng têy, nắc zâp ngai bhrợ têng đha’hưm yêm lalay cơnh, bhrợ padưr liêm chr’nắp âng lêệ p’riêng Sơn La, zúp đoọng ha ta’mooi liêm buôn lêy cha’mêết ting cơnh cr’noọ âng đay. Anoo Hoàng Thanh Bình, ta’mooi tước tơợ tỉnh Hoà Bình moon:

               Acu lêy lêệ p’riêng cóh Sơn La nắc yêm choom bhlâng. Apêê ga’rựa t’ha cha đắh liêm choom lâng p’niên cung choom. Acu cung vêy câl 2, 3 ký đoọng đơơng chô ha pr’loọng đông lâng pr’zợc.

              Cóh vel đông tỉnh Sơn La vêy k’ha riêng đhị pa’câl lêệ p’riêng, zâp c’moo đơơng chô thu nhập tơợ 200-300 ực đồng đoọng ha zâp pr’loọng đông. Lêy lêệ p’riêng Sơn La bấc cóh thị trường nắc tu chất lượng ch’na đh’nắh bơơn têêm ngăn, liêm glặp vệ sinh. Đắh bhiệc nâu, t’coóh Lừ Văn Trường, Chi cục Phó, Chi cục thú Y tỉnh Sơn La đoọng năl:

               Ooy g’lúh Tết Nguyên đán, đợ mơ bh’năn ta lêệng c’chêết đoọng ha bhiệc bhrợ têng ch’na đh’nắh g’lúh Tết dưr bấc lấh. Chi cục b’băn thú y nắc ơy moon k’đươi trạm b’băn thú y, phòng thanh tra chi cục t’bhlâng bhrợ têng pa’xoọng đợ apêê bhrợ cắh liêm crêê cơnh quy định. Azi cung lêy k’đươi moon đhanuôr nắc mưy đươi dua đợ bh’nơơn pr’đươi bêl váih tem vệ sinh thú y lâng dấu lêy cha’mêết bhiệc lêệng bh’zi.

               Ooy g’lúh Tết Đinh Dậu, zên zâp râu lêệ p’riêng đhị Sơn La cắh bấc. a’ọc p’riêng vêy zên mơ 350-400 r’bhâu đồng đhị 1 ký, lêệ p’riêng ta’rí k’roóc, a’xêếh vêy zên tơợ 700-800 r’bhâu đồng 1 ký. Bhiệc zư đợc zên têêm ngăn năc mưy ooy đợ râu chr’nắp đoọng bh’rợ bhrợ têng lêệ p’riêng cóh Sơn La bhrợ padưr uy tín lâng thương hiệu nhâm mâng cóh thị trường./.

Đồ khô - nghề làm giàu ở Sơn La

                 Nhiều năm trở lại đây, chế biến thịt bò trâu, lợn khô thành sản phẩm thịt khô đã trở thành một nghề của nhiều gia đình ở Sơn La. Đặc biệt mỗi dịp Tết đến xuân về, thị trường thịt khô lại nhộn nhịp, sôi động hơn bao giờ hết. Sản phẩm thịt khô ở Sơn La ngày càng được thị trường khắp cả nước biết tới và ưa chuộng, nhờ đó đem lại thu nhập cao cho đồng bào Sơn La. Bài viết của Hoàng Long, CQTT khu vực Tây Bắc.

         Gia đình bà Nguyễn Thị Lý ở phường Tô Hiệu, thành phố Sơn La đã làm thịt khô từ 20 năm nay. Ban đầu, gia đình chỉ làm thịt lợn khô và lạp sườn để bán. Năm 2006, nhận thấy làm thịt khô là thị trường có tiềm năng, gia đình đã mạnh dạn đầu tư 35 triệu đồng để xây lò hun khói và máy hút chân không. Cùng với đó mở rộng kinh doanh bán thịt trâu bò ngựa khô, phục vụ khách hàng trong và ngoài tỉnh. Từ đó tới nay, trung bình mỗi năm gia đình bán được gần 2 tấn thịt khô,  riêng tháng Tết bán được hơn 1 tấn thịt khô các loại. Trừ tất cả chi phí, mỗi năm thu lãi hơn 200 triệu đồng. Bà Nguyễn Thị Lý nói:

          Tôi đã làm được 20 năm nay rồi. Giáp Tết thì khách hàng gọi điện và đến nhà đặt nhiều hơn ngày bình thường. Nói chung là cũng ổn định cho cuộc sống gia đình, tiêu pha và cho con cái ăn học đến nơi đến chốn.

          Đặc biệt hơn trong dịp Tết năm nay, cá giảng đã có mặt trên thị trường hàng khô Sơn La. Cá giảng là món khô được làm từ thịt cá, cách làm tương tự như các loại thịt khô khác, tuy nhiên cần phải hun khói lâu hơn, khi chế biến cũng phải tỉ mỉ, kỹ càng. Hiện món ăn đặc sắc có giá giao động từ 200 nghìn tới 300 nghìn/1 kg, tùy từng loại cá. Bà Lò Thị Muôn, là người bán hàng lâu năm tại bản Hẹo, thành phố Sơn La cho biết:

          Năm nay người ta đặt nhiều cá giảng hơn so với mọi năm. Mọi năm thì người ta ăn thịt bò khô, lợn khô, lạp sườn nhiều hơn nhưng mà năm nay người ta đổi món làm cá giảng hoặc là gà giảng.

          Thịt khô được làm từ thịt lợn trâu bò hoặc ngựa, ướp các loại gia vị đặc trưng của người Thái như: Ớt, mắc khén, gừng, tỏi... Sau khi ướp gia vị, chúng  được hun khói bằng bếp củi 2 ngày 1 đêm, rồi được hấp chín,  công đoạn cuối tiếp tục hun khói cho thịt khô đảm bảo an toàn. Tất cả các bước đều được làm thủ công bằng tay, nên mỗi người làm sẽ cho một hương vị khác nhau, tạo ra nét đặc sắc của món thịt khô đặc sản Sơn La, giúp thực khách dễ dàng lựa chọn theo khẩu vị của mình. Anh Hoàng Thanh Bình, du khách tới từ tỉnh Hòa Bình nói:

          Tôi thấy thịt khô ở Sơn La thì ngon, đặc sắc. Người lớn ăn được và trẻ con cũng vừa phải. Tôi cũng có mua mấy cân về để biếu gia đình, bạn bè.

         Trên địa bàn tỉnh Sơn La có hàng trăm cơ sở kinh doanh thịt khô, hàng  năm đem về cho thu nhập từ 200 đến 300 triệu đồng cho mỗi gia đình. Sở dĩ thịt khô Sơn La chiếm lĩnh được thị trường là do chất lượng thực phẩm luôn được đảm bảo an toàn, hợp vệ sinh.  Về vấn đề này, ông Lừ Văn Trường, Chi Cục Phó, Chi cục thú Y tỉnh Sơn La cho biết:

         Trong dịp Tết Nguyên đán, lượng giết mổ gia súc gia cầm để phục vụ làm thực phẩm trong dịp Tết tăng đột biến. Chi cục chăn nuôi thú y đã chỉ đạo trạm chăn nuôi thú y, phòng thanh tra chi cục tăng cường kiểm tra, giám sát lượng giết mổ trên địa bàn và xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm quy định. Chúng tôi cũng khuyến cáo người dân chỉ sử dụng những sản phẩm khi có tem vệ sinh thú y và dấu kiểm soát giết mổ.

          Trong dịp Tết Đinh Dậu, giá các loại thịt khô tại Sơn La không biến động nhiều. Lợn khô có giá từ 350.000 tới 400.000 đồng/1kg; trâu khô, bò khô, ngựa khô có giá từ 700.000 tới 800.000/1kg. Việc giữ giá cả ổn định là một trong những điều quan trọng để nghề làm thịt khô ở Sơn La tạo uy tín và thương hiệu vững chắc trên thị trường./.