Zr’lụ nang chóh prớ Ariêu âng pr’loọng đong a noó Arất Biết, vel A Sờ, chr’val Ma Cooih, chr’hoong Đông Giang tợơ đhăm chóh mơ 1 sào prớ, tước nâu kêi a noo ơy chóh ta bhứah 3 sào lâng lấh 1.000 t’nơơm prớ Ariêu. Zập c’moo vêy đơơng chô zên ha pr’loọng đong zăng tệêm ngăn. Prớ Ariêu xoọc đâu vêy chr’nắp pa câl  tợơ 200 tước 250 r’bhầu đồng/kg, mơ 3 sào prớ nắc bơơn đơơng chô k’nặ 30 ức đồng. XoỌc đâu, Hợp tác xã Nông lâm nghiệp Ma Cooih k’rong câl đợ prớ bấc đoọng pa câl cóh thị trường tu cơnh đếêc nắc đhanuôr cóh đâu tệêm loom đắh pa câl. A noo A rất Biết, vel A Sờ, chr’val Ma Cooih, chr’hoong Đông Giang moon: “Prớ Ariêu nắc chr’nắp tr’haanh âng chr’val Ma Cooih tu cơnh đếêc nắc  acu chóh, prớ nâu sạch, tự nhiên, doó rau đươi za nươu. Đắh hợp tác xã k’rong câl lứch nắc bh’nơơn cung zăng dal lấh, chóh prớ chr’nắp dal lấh bơr pêê chu chóh keo”.

       Lalăm a hay, pazêng apêê pr’loọng đong đhanuôr đhị apêê vel A Bông, A Sờ, Azal chr’val Ma Cooih chóh prớ nắc muy đớc cha cóh đong đay lâng pa câl la léh. Lâng rau a yêm, đha hum âng prớ nâu nắc bấc ngai năl tước lâng câl cha. Tu cơnh đếêc, chr’hoong Đông Giang ơy zúp zooi đhanuôr đăh m’ma chóh, pa choom cơnh chóh đọong đhanuôr đhị apêê vel nâu chóh ta bhứah. Tước đâu, prang chr’val Ma Cooih vêy k’nặ 12ha prớ Ariêu, Hợp tác xã Nông lâm nghiệp Ma Cooih t’mêê ký gr’họot k’rong câl lứch đợ prớ ta bơơn, đh’rứah k’rong bhrợ pa liêm, tôm đớc cóh hộp đhị vel đong. T’coóh Trần Quốc Trí, Giám đốc HTX Nông lâm nghịêp Ma Cooih, chr’hoong Đông Giang đoọng năl: “Xọoc đâu Hợp tác xã k’rong câl lứch đợ prớ ta bơơn, bhrợ hợp đồng câl đoọng ha đhanuôr lâng chr’nắp tệêm ngăn. Đhanuôr lêy chr’nắp liêm choom nắc đhanuôr xay bhrợ chóh bệêt, vêy đoo pr’loọng đong bơơn bh’nơơn bấc bhlầng, dal lấh chóh ha roo, chóh a bhoo. Nắc cóh đhăm bhứah 1.000 mét vuông đơơng chô  bh’nơơn mơ 3 ức đồng muy c’xêê”.

       Prớ Ariêu âng zr’lụ Ma Cooih, chr’hoong Đông Giang, tỉnh Quảng Nam đha hum lâng há lalay cơnh prớ đăh lơơng. Pa xoọng lâng đếêc, k’tiếc chóh prớ Ariêu doó pay k’xịa k’tiếc chóh bấc lâng zập ngai cóh pr’loọng đong cung choom chóh bhrợ, nắc rau t’nơơm đệ t’ngay đấh pay pa chô bh’nơơn lâng bh’nơơn bơơn cung zăng dal. Nắc đoo pazêng rau liêm buôn đoọng tơơm prớ Ariêu dưr váih nắc t’nơơm chr’nắp cóh zr’lụ chroi k’rong ta bil ha ul pa xiêr đha rựt đoọng ha đhanuôr cóh đâu./.

Ớt Ariêu, cây xóa nghèo ở xã Mà Cooih, Đông Giang

    Duy Bình    

Nhiều năm trở lại đây, huyện miền núi Đông Giang, tỉnh Quảng Nam có nhiều cơ chế hỗ trợ, khuyến khích người dân trồng cây ớt Ariêu để nâng cao thu nhập. Nhờ đưa cây ớt đặc sản vào sản xuất theo hướng hàng hóa, đời sống của nhiều hộ dân trong xã đã được cải thiện đáng kể. Cây ớt Ariêu thực sự trở thành cây “xóa đói giảm nghèo” tại địa phương.

  Khu vườn trồng ớt Ariêu của hộ anh Arất Biết, thôn A Sờ, xã Mà Cooih, huyện Đông Giang, từ diện tích khoảng 1 sào ớt, đến nay anh nhân rộng thành 3 sào ớt với hơn 1.000 cây ớt A riêu. Và mỗi năm cũng mang lại cho gia đình nguồn thu nhập khá ổn định. Ớt Ariêu hiện nay có giá bán từ 200 đến 250 nghìn đồng/kg, bình quân 3 sào ớt có thu nhập gần 30 triệu đồng. Hiện Hợp tác xã Nông lâm nghiệp Mà Cooih tập trung thu mua số lượng lớn để cung cấp cho người tiêu dùng nên bà con nơi đây khá yên tâm về đầu ra. Anh Arất Biết, thôn A Sờ, xã Mà Cooih, huyện Đông Giang nói:“Ớt Ariêu là thương hiệu của xã Mà Cooih nên mình trồng sạch, tự nhiên, không dùng hóa chất. Bên Hợp tác có chủ trương thu mua nên thu nhập cao hơn, gấp hai ba lầm cây keo”.

Trước đây, hầu hết các hộ đồng bào tại các thôn A Bông, A Sờ, Azal xã Mà Cooih trồng ớt chỉ mang tính tự cung tự cấp. Tiếng lành đồn xa, ớt Ariêu có mùi thơm ngon, vị đặc trưng riêng nên ngày càng nhiều khách hàng sử dụng. Vì thế huyện Đông Giang đã hỗ trợ cho bà con về cây giống, tập huấn kỹ thuật để bà con tại các thôn này nhân rộng mô hình trồng ớt. Đến nay, toàn xã Mà Cooih có gầm 12 ha ớt Ariêu, Hợp tác xã Nông lâm nghiệp Mà Cooih vừa ký cam kết thu mua sản phẩm, đồng thời đầu tư dây chuyền sản xuất, đóng hộp ngay tại địa phương. Ông Trần Quốc Trí, Giám đốc HTX Nông lâm nghiệp Mà Cooih, huyện Đông Giang cho biết:“Hiện nay Hợp tác xã đứng ra bao tiêu, làm hợp đồng bao tiêu cho bà con với giá cả ổn định. Bà con thấy giá ổn định nên bà con nhiệt tình triển khai trồng, có những hộ thu nhập tăng lên rõ rệt so với trồng lúa, trồng bắp. Thì trên diện tích 1.000 mét vuông cho thu nhập khoảng 3 triệu một tháng”.

Ớt Ariêu có hương thơm và vị cay rất đặc trưng của vùng cao Mà Cooih, huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam mà những loại ớt nơi khác không thể có được. Thêm vào đó, trồng ớt Ariêu tốn ít diện tích đất và có thể tận dụng công lao động của gia đình, là loại cây ngắn ngày nhanh cho thu hoạch, năng suất hằng năm đạt cao. Đó là những thuận lợi để cây ớt Ariêu trở thành loại cây đặc sản góp phần xóa nghèo cho đồng bào nơi đây./.