Ngành b’băn đhị thành phố Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam cr’chăl hanua vêy đợ tr’xăl liêm choom, bhrợ têng ting pr’loọng nắc đoo bha’lâng. Ooy đâu, chr’nắp lấh mơ nắc cơnh băn a’tứch Kiến Thùng nắc ơy âng đơơng bh’nơơn liêm choom đoọng ha pr’loọng đhanuôr cóh vel đông.

    Ting cơnh lêy cha’mêết, dáp lêy tước m’pâng c’xêê 8/2016, đhị thành phố Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam nắc ơy vêy 9 c’roọl bh’năn, 37 pr’loọng đông băn bhrợ ting c’lâng pay lêệ, a’tứch lêệ băn p’lóh cóh bhươn, pay cr’liêng bấc lâng vêy bấc bh’rợ băn chóh bhơi k’tang đoọng băn k’roóc lai đơơng chô bấc bh’nơơn liêm choom…

    Ooy đâu, bhiệc băn a’tứch cóh vel đông nắc lêy p’gít lâng cung nắc đoo c’rơ bh’rợ đắh padưr pa’xớc kinh tế bấc c’moo nua. Dáp lêy tước đâu, Tam Kỳ vêy 2 tổ hợp tác, 4 c’roọl bh’nă buôn băn a’tứch lâng pazêng đợ t’nooi a’tứch zâp c’moo k’dâng 250.000 p’nong. Bêl bhrợ têng pazêng đợ chr’nắp âng lêệ a’tứch tơợ tơợp băn tước dưr pậ, zâp cơ quan vêy trách nhiệm lêy pay tổ hợp tác băn a’tứch p’líh cóh bhươn mơ 20-25 r’bhâu p’nong lâng k’tiếc đươi dua 10ha, ắt ooy quy hoạch zr’lụ băn pazưm, cr’chăl đhị zr’lụ đhanuôr ắt, hạ tầng chr’nắp têêm ngăn. Lấh mơ, c’roọl bh’năn nâu nắc ơy bơơn công nhận mơ cr’noọ bh’rợ VietGAP moÓt c’moo 2012.

    A’tứch Kiến Thùng nắc râu a’tứch vêy bấc râu liêm chr’nắp cơnh đắh c’rơ zêl cha’groong cr’ay, liêm chr’nắp cơnh lâng bấc môi trường, bh’nơơn pr’đươi liêm choom nắc ơy bơơn bấc ngai băn padưr đhị Tam Kỳ lêy băn bhrợ. Cơnh nắc bh’rợ băn padưr âng amoó Nguyễn Thị Tuyết, cóh khối phố Ngọc Nam, phường An Phú, thành phố Tam Kỳ.

    Lêy pay 1.600 mét vuông k’tiếc cóh bhươn đông, diịc điêl amoó Tuyết nắc bhrợ padưr bh’rợ băn a’tứch Kiến Thùng p’lóh cóh bhươn. Amoó Tuyết moon, bơơn lêy bhiệc băn a’tứch xoọc nặc c’lâng lướt liêm choom, nắc pr’loọng đông amoó lêy k’rong bhrợ, băn padưr a’tứch. Amoó lêy pay a’tứch Kiến Thùng âng Công ty TNHH m’ma bh’năn Minh Dư cóh Bình Định, lâng bhiệc padưr pa’xớc đấh, doọ buôn váih pr’lúh cr’ay, mặ ặt zâng lâng p’răng pứih. zên pa’câl 1 ký acoon m’ma mơ 23-24 r’bhâu đồng. Xang 3 tước 3,5 c’xêê, a’tứch nắc hi’lêệng mơ 2 ký đhị 1 p’nong, choom ặ pa’glúh pa’câl, lâng zên cóh thị trường xoọc đâu nắc 80.000-85.000 đồng đhị 1 ký.

    Kinh nghiệm âng amoó Tuyết ooy cr’chăl băn padưr nắc lấh mơ ch’na cha, nắc lêy tiêm phòng taluôn liêm zâp crêê lịch zâp râu cr’ay cóh a’tứch. Đh’rứah lâng nâu, p’gít lêy đắh bhiệc paliêm cha’groong độc, khử trùng taluôn ha tứch. Chr’nắp lấh mơ, đoọng a’tứch padưr pa’xớc ting cr’chăl liêm choom crê ê cơnh. Đh’rứah lâng nâu nắc vệ sinh c’roọl bh’năn lêy bơơn bhrợ têng taluôn 1 chu đhị 1 tuần. lấh mơ, xang zâp g’lúh pa’glúh pa’câl nắc lêy bhrợ têng paliêm vệ sinh cóh bhươn, chooi vôi bột khử trùng, đoọng bhươn tưn taách, sạch áih nắc lêy p’lóh t’moót a’tứch đoọng ha hân noo băn nâu a’tốh cớ. lấh mơ, amoó Tuyết nắc dzợ lêy pay đươi đhị k’tiếc chóh t’nơơm tràm keo, n’jứah padưr thu nhập, n’jứah bhrợ gâm ngút, zúp đoọng a’tứch padưr pa’xớc đấh lâng k’rơ lấh mơ.

    Amoó Tuyết đoọng năl cớ, ch’na cha đoọng ha tứch lấh mơ ch’na cha bhlâng nắc n’cám pazưm, amoó dzợ pa’xoọng ha’roo, a’bhoo, bhơi r’véh, p’lêê k’lung… zúp padưr pa’xớc dinh dưỡng ha tứch. Ooy cr’chăl băn, a’tứch buôn váih pr’lúh cr’ay, hân đhơ cơnh đêếc, tu băn lưn lơớp lâng lêy cha’mêết liêm choom c’roọl bh’năn nắc pr’loọng đông amoó băn padưr lêy a’tứch doọ vêy lưảyp’lúh cr’ay. Hân đhơ cơnh đêếc, bêl t’mêê tơợp bhrợ têng băn a’tứch, tu cắh ơy vêy bấc kinh nghiệm, nắc amoó Tuyết cung lưm bấc zr’nắh k’đhạp cơnh đắh lêy pay ch’na cha cắh chất lượng, bhiệc zư lêy lâng đhr’năng plêệng k’tiếc…

    Xoọc đâu, amoó Tuyết băn 3 ruúh a’tứch Kiến Thùng zâp c’moo, ting lêy mơ 1-1,5 r’bhâu p’nong đhị 1 ruúh, xang bêl lơi jợ đợ zên pa’glúh câl đươi l’lăm, nắc amoó pachô 500-500 ực đồng, zúp đoọng pr’loọng đông amoó padưr pa’xớc têêm ngăn lấh mơ lâng k’noọ đợc nắc lêy bhrợ t’bhứah đhị zr’lụ bhrợ têng ooy cr’chăl nâu a’tốh. lấh mơ, amoó Tuyết dzợ ta luôn tr’pác kinh nghiệm băn bhrợ a’tứch Kiến Thùng đoọng ha đhanuôr cóh vel đông lâng cr’noọ cr’niêng zooi zúp zâp ngai ting dưr zi’lấh đha’rứt liêm choom. Chô lâng bh’rợ băn a’tứch Kiến Thùng âng pr’loọng đông amoó Tuyết, zâp ngai nắc zêng bơơn moon pachoom đắh bhiệc băn mưy cơnh liêm choom lấh./.

LÀM GIÀU TỪ NUÔI GÀ KIẾN THÙNG

    Ngành chăn nuôi tại thành phố Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam thời gian qua có những chuyển biến rõ nét, quy mô nông hộ vẫn là chủ đạo. Trong đó, điển hình là mô hình chăn nuôi gà Kiên Thùng đã mang lại thu nhập cao cho nhiều hộ nông dân địa phương.

    Theo thống kê, tính tới giữa tháng 8/2016, tại thành phố Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam đã có 9 trang trại, 37 gia trại chăn nuôi heo hướng nạc, gà thịt thả vườn, gà lấy trứng với quy mô lớn và rất nhiều mô hình trồng cỏ nuôi bò lai thâm canh mang lại hiệu quả khá cao...

    Trong đó, chăn nuôi gà được địa phương chú trọng và cũng là thế mạnh trong phát triển kinh tế nhiều năm qua. Tính đến thời điểm này, Tam Kỳ có 2 tổ hợp tác, 4 trang trại, 24 gia trại chuyên nuôi gà với tổng đàn hàng năm khoảng 250.000 con. Khi thực hiện chuỗi giá trị thịt gà, các cơ quan có trách nhiệm chọn Tổ hợp tác nuôi gà ta thả vườn Mười Tín ở thôn Mỹ Cang, xã Tam Thăng. Bởi, đây là mô hình có số lượng thả nuôi thường xuyên 20.000 - 25.000 con với diện tích đất sử dụng 10 ha, nằm trong quy hoạch vùng chăn nuôi tập trung, cách xa khu dân cư, hạ tầng thiết yếu đảm bảo. Đặc biệt, trang trại này đã được công nhận đạt tiêu chuẩn VietGAP vào năm 2012. Bên cạnh đó, cũng xuất hiện nhiều mô hình chăn nuôi quy mô hộ gia đình cho hiệu quả cao, tạo giá trị kinh tế, ổn định cuộc sống cho người dân.

 Gà Kiến Thùng là loại gà có nhiều ưu điểm như sức đề kháng cao, thích ứng được với nhiều môi trường, sản lượng tốt nên đã được nhiều người chăn nuôi tại Tam Kỳ lựa chọn. Điển hình là mô hình của chị Nguyễn Thị Tuyết, ở khối phố Ngọc Nam, phường An Phú, thành phố Tam Kỳ.

    Tận dụng 1.600 m2 diện tích đất trong vườn nhà, vợ chồng chị Tuyết bắt tay xây dựng mô hình chăn nuôi gà Kiến Thùng thả vườn. Chị Tuyết cho biết, nhận thấy chăn nuôi gà đang là hướng đi cho hiệu quả kinh tế, nên gia đình chị quyết định đầu tư nuôi gà. Chị lựa chọn giống gà Kiến Thùng của Công ty TNHH Giống gia cầm Minh Dư (Bình Định), với đặc điểm phát triển nhanh, lại ít dịch bệnh, chịu được nắng nóng. Giá con giống hiện ở mức 23.000 - 24.000 đồng/kg (trước đây là 15.000 - 20.000 đồng/con). Sau 3 - 3,5 tháng, gà đạt trọng lượng gần 2 kg/con là có thể xuất bán; với giá thị trường hiện là 80.000 - 85.000 đồng/kg.

    Kinh nghiệm của chị Tuyết trong quá trình nuôi là ngoài yếu tố thức ăn, phải luôn thực hiện tiêm phòng đầy đủ theo đúng lịch các loại bệnh thông thường của gà. Cùng đó, chú trọng việc vệ sinh tiêu độc khử trùng thường xuyên cho gà. Quan trọng hơn, để gà phát triển tốt, việc đầu tiên là phải nghiêm ngặt từ chọn giống, cách chăm sóc gà từng giai đoạn sinh trưởng và phát triển. Cùng với đó là vệ sinh chuồng trại phải được thực hiện thường xuyên 1 lần/tuần. Ngoài ra, sau mỗi đợt xuất chuồng phải tiến hành vệ sinh vườn, rải vôi bột khử trùng, để vườn trống khoảng nửa tháng mới bắt đầu thả gà cho vụ nuôi tiếp theo. Ngoài ra, chị Tuyết còn tận dụng đất trống để trồng cây tràm keo, vừa tăng thu nhập, vừa có bóng mát, giúp gà phát triển nhanh và khỏe mạnh hơn.

    Chị Tuyết cho biết thêm, thức ăn cho gà ngoài thức ăn chính là cám tổng hợp, chị còn bổ sung thêm lúa, ngô, rau, củ… giúp tăng dinh dưỡng cho gà. Trong quá trình nuôi, gà thường mắc bệnh dịch tả, nhưng do nuôi khép kín và kiểm soát tốt chuồng trại nên gia đình chị không chịu ảnh hưởng lớn từ dịch bệnh. Tuy nhiên, khi mới bắt tay vào nuôi gà, do chưa có nhiều kinh nghiệm nên chị Tuyết cũng gặp không ít khó khăn như lựa chọn nguồn thức ăn không chất lượng, yếu tố thời tiết và khâu chăm sóc…

    Hiện, chị Tuyết nuôi 3 lứa gà Kiến Thùng mỗi năm, bình quân 1.000 - 1.500 con/lứa, sau trừ chi phí chị thu lãi 500 - 600 triệu đồng; giúp kinh tế gia đình ổn định hơn và dự kiến sẽ mở rộng khu sản xuất trong thời gian tới. Ngoài ra, chị Tuyết còn thường xuyên chia sẻ kinh nghiệm chăn nuôi gà Kiến Thùng cho bà con địa phương với mong muốn giúp họ cùng vươn lên thoát nghèo. Đến với mô hình chăn nuôi gà Kiến Thùng của gia đình chị Tuyết, mọi người đều được hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi một cách chu đáo./.