Cóh zr’lụ c’noong k’tiếc Chiềng On, Yên Châu, Sơn la, z’lấng đợ rau zr’nắh k’đháp âng k’tiếc k’bunh, đhr’năng pa bhrợ ta têng, bấc apêê đhanuôr acoon cóh ơy dưr váih đợ apêê liêm choom cóh bh’rợ pa dưr kinh tế, t’bil ha ul pa xiêr đharứt, lâng đợ zên ng’bơơn tước k’ha riêng ức đồng cóh zập c’moo.

  Cóh đhr’nong đong ta bhrợ ting cơnh đong biệt thự k’tứi t’mêê xoỌc k’nặ xang, a noo Vi Văn Bùn xay truíh: L’lăm ahay tu pr’loọng đong bấc đhi noo, pa bhrợ ta têng nắc ma bhrợ ma cha, pa bhrợ ting cơnh bh’rợ ty đanh, tu cơnh đêếc rau ha ul đharứt đhơ váih lâng pr’loọng đong a noo lâng đhanuôr cóh cr’noon tơợ c’moo n’nâu tước ooy c’moo n’tốh. Lâng rau t’bhlâng t’bil ha ul đharứt, a noo nắc lướt ooy pazêng lớp pa choom ooy bh’rợ b’băn, chóh t’nơơm pay cha p’lêê, lướt lêy apêê bhrợ têng, pa choom đhị pazêng bh’rợ pa dưr kinh tế liêm choom crêê cơnh lâng đhr’năng âng vel đong đay nắc chr’hoong, chr’val bhrợ têng. N’jứah học n’jứah bhrợ têng, cóh tr’nơớp pr’loọng đong a noo chóh a bhoo, t’nơơm pay cha p’lêê, băn p’xoọng t’rí c’roóc, a óc, a tứch, bé lâng pếch a bóc băn axiu. A noo ơy bấc chu cắh rau bơơn pay pa chô cóh bh’rợ b’băn, tu pr’lúh, chr’nắp cắh nhâm mâng ting hân noo. Xang muy chu cơnh đêếc, nắc anoo t’bhlâng k’rơ lấh mơ, pa choom bhrợ p’xoọng tơợ sách báo, tiêm phòng zập pazêng rau vắc xin zâl cha groong pr’lúh ha bh’năn: “K’conh k’căn cu công bấc đhi noo, zr’nắh k’đháp tơợ ahay ơy. Cóh t’tun n’nâu nắc azi t’bhlâng bhrợ cha, tr’nơớp nắc băn t’rí c’rốc, a ọc, a tứch, bé, pếch a bóc băn axiu, bhrợ ha roo, ting t’ngay nắc vêy zên bhrợ têng.”

Xoọc đâu pr’loọng đong a noo vêy lấh 15 r’bhâu m2 a bhoo lâng ha roo, lấh 1 hecta t’nơơm sơn tra, 120 t’nơơn píh, ga lốc, đào, lấh 2 r’bhâu m2 a bóc băn axiu ơy choom pay pa chô. Zập c’moo tơợ bh’rợ zazum n’nâu pr’loọng đong a noo vêy thu nhập lấh 250 ức đồng. Xang bêl ơy vêy zên, a noo pa câl p’xoọng c’roóc, câl máy pếch k’tiếc, ô tô đoọng zúp zooui đhanuôr cóh zr’lụ bhrợ têng đong xang, chở đơơng chr’nóh chr’bêết, pa dzoóc thu nhập. pr’ắt tr’mông đhơ nắc cơnh ting t’ngay nhâm mâng, dưr vaíh. Đong xang ga mắc vêy chr’nắp lấh 2 tỷ đồng nắc k’nặ xang nắc bh’nơơn bh’rợ n’léh ghít pa bhlâng đoọng ha pazêng c’moo t’bhlâng pa bhrợ ta têng âng a noo lâng k’điêl k’coon.

Cr’noon Nà Đít zr’lụ a noo Vi Văn Bùn ắt mamông vêy 170 pr’loọng đong, lấh 800 cha nắc manuýh ắt mamông, 100% nắc đhanuôr Sinh Mun ắt mamông, đợ pr’loọng đong đharứt dzợ bấc. Ta luôn k’rang nắc bhrợ n’hau đoọng zúp zooi đhanuôr t’bil ha ul pa xiêr đharứt, c’la đoo nắc manuýh trưởng cr’noon, a noo Bùn ta luôn t’bhlâng xay moon p’too pa choom đhanuôr xăl chr’nóh chr’bêết, bh’năn băn. 5 c’moo chô ooy đâu a noo nắc dzợ câl phân, m’ma t’nơơm chr’nóh đoọng ha đhanuôr chóh bhrợ lâng xa nay bh’rợ chroót zíh lâng doọ pay zên lãi. Xang bêl đhanuôr pa chô chr’nóh chr’bêết, ơy pa câl nắc ha dzợ pa chô ooy a noo. Đợ pr’loọng đong zr’nắh k’đháp bhlâng nắc anoo zúp zooi đoọng vặ zên, t’nơơm chr’nóh, m’ma bh’năn. A noo Vì Văn nà, 1 pr’loọng đong cóh cr’noon vêy a noo Bùn zúp zooi, xoọc đâu pr’ắt tr’mông âng pr’loọng đong công z’zăng, prá: “Ađoo nắc n’jứah trưởng cr’noon, n’jứah k’rong bhrợ đoọng ha muy bơr pr’loọng đong đhanuôr ooy phân, m’ma. Cóh ha y chroo apêê pr’loọng đong nắc chroót đoọng ooy đoo, bhrợ t’váih rau liêm buôn đoọng ha đhanuôr cóh cr’noon cơnh đêếc.”

Ting cơnh a noo Vì Văn Bùn, ha dang vêy cr’noọ t’bhlâng bhrợ têng, đhơ đhơ cơnh công choom t’bil lơi đharứt. Rau chr’nắp bhlâng nắc lêy pay đợ bh’rợ, m’ma bh’năn, chr’nóh crêê cơnh lâng đhr’năng la lua âng vel đong đay. Ooy c’lâng bh’rợ pa dưr kinh tế âng pr’loong đong lâng âng bhươl cr’noon cóh ha y chroo, a noo Bùn bhui har moon: “Cóh ha y lâng trách nhiệm âng manuýh bhrợ trưởng cr’noon, ta luôn t’bhlâng pa bhrợ ta têng, học tập p’xoọng bấc bh’rợ pa dưr kinh tế lâng t’bhlâng xay moon p’too pa choom đhanuôr xăl chr’nóh chr’bêết, đh’rứah t’bil đharứt”./.

Trưởng bản vùng biên đi đầu trong phát triển kinh tế

                                                             Triệu Biên

Ở vùng biên giới Chiềng On, Yên Châu, Sơn La, vượt qua những khó khăn của địa lý, điều kiện sản xuất, không ít bà con đồng bào dân tộc thiểu số đã vươn lên trở thành những tấm gương trong phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo, với thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Tấm gương trưởng bản Nà Đít Vì Văn Bùn mà Triệu Biên – PV Đài TNVN giới thiệu.

  Trong căn nhà xây theo kiểu biệt thự mi ni hiện đại đang dần hoàn thiện, anh Vì Văn Bùn kể: Trước kia do gia đình đông anh em, sản xuất, chăn nuôi tự cung tự cấp, canh tác theo tập quán cũ nên cái đói nghèo cứ đeo đuổi gia đình anh và bà con dân bản từ năm này qua năm khác. Với quyết tâm thoát khỏi đói nghèo, anh mạnh dạn tham gia các lớp tập huấn về chăn nuôi, trồng cây ăn quả, đi tham quan, học tập các mô hình phát triển kinh tế có hiệu quả cao hợp với địa phương mình  do huyện, xã tổ chức. Vừa học vừa làm, ban đầu gia đình anh trồng ngô, cây ăn quả, chăn nuôi thêm trâu bò, lợn gà, dê và đào ao nuôi cá. Đã không ít lần anh gặp thất bại trong chăn nuôi do dịch bệnh, giá cả bấp bênh theo mùa. Sau mỗi lần như vậy, anh càng quyết tâm hơn, tự học thêm qua sách báo, tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin phòng chống bệnh dịch cho gia súc, gia cầm: “Bố mẹ cũng đông anh chị em, khó khăn từ trước. Sau này vợ chồng thống nhất xây dựng làm ăn, thứ nhất là chăn nuôi trâu bò, lợn, gà, dê, ao cá, trồng ngô, trồng lúa dần dần có vốn.”

Hiện tại gia đình anh đã có hơn 15 nghìn mét vuông ngô và lúa, hơn 1 héc ta cây sơn tra, 120 gốc bưởi, mận, đào, hơn 2.000m2 ao cá đã cho thu hoạch. Mỗi năm từ mô hình tổng hợp này gia đình anh có thu trên 250 triệu đồng. Sau khi có vốn, anh buôn bán thêm trâu bò, đầu tư mua máy xúc, ô tô để phục vụ bà con trong vùng xây dựng nhà cửa, chuyên chở nông sản, tăng thêm thu nhập. Cuộc sống cứ thế dần ổn định, phát triển đi lên. Cơ ngơi bề thế có tổng trị giá trên 2 tỷ đồng sắp hoàn thành là thành quả rõ nét cho những năm miệt mài lao động của anh và vợ con.

Bản Nà Đít nơi anh Vì Văn Bùn sinh sống có 170 hộ, hơn 800 nhân khẩu, 100% là dân tộc Sinh Mun sinh sống, số hộ nghèo còn cao. Luôn trăn trở làm gì đó để giúp đỡ bà con thoát nghèo, bản thân lại là trưởng bản, anh Bùn luôn tích cực tuyên truyền, hướng dẫn bà con chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi. 5 năm lại đây anh còn đầu tư mua phân, giống cây trồng cho bà con ứng trước với hình thức trả chậm và không lấy lãi. Sau khi bà con thu hoạch nông sản, bán được rồi mới hoàn trả cho anh. Những hộ khó khăn, anh sẵn sàng giúp đỡ về tiền, cây, con giống. Anh Vì Văn Nàn, 1 hộ dân trong bản được anh Bùn giúp đỡ, hiện tại cuộc sống gia đình đã khá lên, cho biết: “Chú ấy vừa là trưởng bản, vừa đầu tư cho mấy hộ dân về phân, giống. Sau này các hộ  mới trả cho chú ý, tạo điều kiện lo cho bà con dân bản như thế.”

Theo anh Vì Văn Bùn, nếu có quyết tâm, ắt sẽ thoát đói nghèo,vươn lên. Quan trọng nhất là phải chọn được mô hình, con giống, cây trồng phù hợp với điều kiện thực tế tại địa phương mình. Về hướng phát triển kinh tế của gia đình và bản mình trong thời gian tới, anh Bùn vui vẻ: “Tới đây với trách nhiệm trưởng bản, tôi luôn quyết tâm tiếp tục lao động sản xuất, học tập thêm nhiều mô hình phát triển kinh tế và tích cực tuyên truyền vận động bà con dân bản thay đổi cơ cấu cây trồng, cùng nhau thoát nghèo”./.