A moó Zơ Râm Thị Nhơơnh ắt cóh cr’noon Tà Vàng, chr’val A Tiêng, chr’hoong Tây Giang nắc ắt cóh pr’loọng đong đharứt. Pr’loọng đong nắc bấc a đhí a moó, tu cơnh đêếc nắc học lứch lớp 2, a moó đhêy học ắt cóh đong zúp zooi k’conh k’căn bhrợ ha rêê đhuốch lâng zư lêy apêê ađhi. Tước bêl pậ banh, a moó Zơ Râm Nhơơnh bơơn k’diíc lâng pr’ắt tr’mông công zr’nắh k’đháp. Cắh vêy bh’rợ tr’nêng nhâm mâng, pr’ắt tr’mông âng pr’loọng đong đươi ooy ha rêê đhuốch, bil hân noon, đhí boo túh bhlong, pr’lúh cr’ăy nắc lứch đươi ooy pleng k’tiếc. Tu cơnh đêếc, pr’ắt tr’mông tỵ ơy zr’nắh k’đháp nắc dưr zr’nắh k’đháp lấh mơ bêl pêê p’nong k’coon ting t’ngay pậ banh.

Bơơn rau p’too pa choom âng apêê ađhi a moó, a moó Zơ Râm Thị Nhơơnh ting pấh ooy Hội pân đil cr’noon. Tơợ đâu, a moó ting bhrợ bấc bh’rợ thi đua cơnh: Pân đil t’bhlâng học tập, pa bhrợ ta béch, bhrợ pa dưr pr’loọng đong têêm ngăn bhui har lâng 2 rau xa nay bh’rợ: Pa dưr cr’noọ pr’ắt oó k’chít, chr’nắp, zay ta béch, đha nui tr’út, bhrợ pa dưr pr’loọng đong 5 rau cắh vêy, 3 sạch, pa têết lâng bh’rợ: Học tập lâng ting bhrợ têng cơnh pr’ắt bh’rợ âng Ava Hồ… Cóh đêếc, a moó Zơ Râm Thị Nhơơnh nắc t’bhlâng học tập ooy apêê bhrợ cha choom. Đh’rứah lâng n’nắc, a moo ting pấh ooy pazêng lớp pa choom b’băn, ch’chóh âng vel đong bhrợ têng. Đươi vêy cơnh đêếc, a moó Nhơơnh vêy pr’đơợ bơơn n’năl lâng ting bhrợ têng pa dưr kinh tế. A moó Zơ Râm Thị Nhơơnh prá: “Acu n’năl, đoọng pr’ắt tr’mông choom t’bil lơi đharứt, doọ dzợ zr’nắh k’đháp nắc cắh ngai n’lơơng nắc c’la đay n’năl t’bhlâng bhrợ têng. Nắc đhiệp choom t’bil lơi đharứt nắc vêy váih pr’ắt tr’mông nhâm mâng, pr’loọng đong bhui har, apêê acoon bơơn cha học liêm crêê. Acu công xay moon lâng k’diíc chêếc c’lâng t’bil lơi đharứt. Lấh ooy bh’rợ bhrợ ha rêê, acu công p’loon ting pấh ooy lớp pa choom bh’rợ tr’nêng âng apêê Dự án… ta moóh kinh nghiệm âng apêê ađhi a moó ơy bhrợ têng choom cóh l’lăm, cơnh băn a óc p’lóh cóh bhươn lâng bhrợ c’rol đoọng ha óc… Vêy bơơn c’năl tơợ pazêng lớp pa choom lâng tơợ pazêng pr’loọng đong xay bhrợ l’lăm, diíc điêl zi xay moon nắc b’băn đoọng pa dưr pr’ắt tr’mông”.

C’moo 2013, diíc điêl a moó Zơ Râm Thị Nhơơnh k’rong pazêng zên k’miáh, câl 2 p’nong a óc m’ma, 1 p’nong c’roóc, pa liêm bhươn ch’nóg, bhrợ quán pa câl tạp hoá, ha rêê nắc chóh 5 héc ta cao su, 1 héc ta keo lâng bhrợ 3 sào ruộng đác… Lâng bh’rợ kinh tế zazum n’nâu, x’rịa c’moo 2014, pr’loọng đong a moó Zơ Râm Thị Nhơơnh nắc choom t’bil lơi đharứt nhâm mâng. Kinh tế pr’loọng đong nhâm mâng, pr’loọng đong a moó vêy pr’đơợ k’rang đoọng ha k’coon học hành. C’moo 2017, a moó Zơ Râm Thị Nhơơnh vặ 10 ức đồng tơợ zên quỹ âng Hội Liên hiệp pân đil chr’val A Tiêng đoọng câl p’xoọng m’ma a óc, bh’năn, câl p’xoọng gọ zêệ buáh… đoọng bhrợ t’bhứah bh’rợ kinh tế. C’moo 2018, a moó Nhơơnh nắc vặ cớ 40 ức đồng tơợ Ngân hàng Chính sách xã hội chr’hoong Tây Giang câl máy xát ha roo, n’jứah zúp zooi đhanuôr cóh cr’noon doọ dzợ zr’nắh k’đháp lướt pa xát ch’ngai n’jứah vêy p’xoọng n’cam đoọng b’băn, pa dưr rau bơơn pay pa chô. Lâng bh’rợ âng đay, tơợ muy pr’loọng đong đharứt cóh bấc c’moo, a moó Zơ Râm Thị Nhơơnh ơy pa dưr kinh tế pr’loọng đong nắc dưr váih pr’loọng đong z’zăng k’van cóh zr’lụ. Xoọc đâu, bh’rợ bhrợ cha zazum âng pr’loong a moó bơơn pay pa chô tơợ 80 – 120 ức đồng cóh muy c’moo. Lâng đợ rau bơơn pay pa chô nhâm mâng âng pr’loọng đong a moó Zơ Râm Thị Nhơơnh nắc rau rơơm kiêng âng bấc manuýh cóh zr’lụ dzợ bấc rau zr’nắh k’đháp cơnh Tây Giang.

T’mêê đâu, pr’loọng đong a moó Nhơơnh nắc bhrợ têng xang đhr’nong đong cấp 4 liêm nhâm, câl 2 chiếc xe máy, băn 3 p’nong k’coon cha học. Prá xay p’xoọng ooy bh’rợ kinh tế âng đay, a moó Zơ Râm Thị Nhơơnh prá: “Tơợ bêl cán bộ tơợ chr’hoong xiêr pa choom, xang n’nắc ng’lêy p’xoọng tơợ ti vi, thời sự nắc a tốh, acu công bơơn lêy n’năl bấc rau. Đoo bêl apêê đoo họp hành, xơợng apêê đoo moon bhrợ cơnh đâu, bhrợ cơnh tốh nắc a đay công ting bhrợ têng. Acu lêy apêê đoo xay moon liêm crêê pa bhlâng, bhrợ cơnh đêếc nắc bơơn bấc zên. Đươi vêy kinh tế z’zăng tr’bưí, đoo bêl vêy manuýh cóh bhươl cr’noon jéh k’ăy nắc acu công zúp zooi cắh cậ cắh chêếc xay zên lãi, bấc bêl đhanuôr zr’nắh k’đháp bhlâng nắc acu đoọng luôn”.

Cắh muy pa dưr kinh tế đoọng ha pr’loọng đong đay, a moó Nhơơnh nắc muy cóh pazêng hội viên zay ting bhrợ têng bh’rợ tr’nêng xã hội đhị vel đong. A moó ta luôn xay moon kinh nghiệm bhrợ kinh tế, zúp zooi đhanuôr ooy m’ma, zên vặ cắh xay lãi, t’bhlâng ting bhrợ têng bh’rợ: n’coo cr’đe k’mía, đoọng zúp zooi apêê ađhi a moó cóh cr’noon đoo bêl váih jéh k’ăy. A moó Pơ Loong Henh – Chủ tịch Hội Liên hiệp pân đil chr’val A Tiêng, chr’hoong Tây Giang xay moon ooy a moó Zơ Râm Thị Nhơơnh: “Bấc apêê ađhi a moó pân đil cóh đâu công ting pa choom bhrợ têng cơnh bh’rợ âng a moó Nhơơnh. A moó nắc manuýh zay ta béch cóh pazêng rau bh’rợ tr’nêng, pa bhlâng nắc ooy xa nay bh’rợ pa dưr kinh tế. A moó zay cóh bh’rợ chóh n’loong, b’băn, pa choom kỹ thuật bhrợ têng cơnh ooy nắc vêy apêê amoó xay moon đoọng ha apêê ađhi a moó n’lơơng. Công ơy bấc pr’loọng đong cóh bhươl cr’noon ting bhrợ têng cơnh bh’rợ tr’nêng âng a moó”.

Tơợ bh’rợ bhrợ cha âng a moó Zơ Râm Thị Nhơơnh, nắc vêy bấc pr’loọng đong cóh bhươl cr’noon ting bhrợ têng lâng rau liêm choom công bấc. Đươi vêy cơnh đêếc, pr’ắt tr’mông âng apêê ađhi a moó pân đil vêy bấc rau tr’xăl, rau chr’nắp âng pân đil cóh pr’loọng đong công vêy ta ha dưr dal, chrooi đoọng ooy bh’rợ xa nay rau ma mơ mr’cơnh bhlưa pân juýh pân đil cóh đhanuôr Cơ Tu./.

ZơRâm Thị Nhơơnh biết cách thoát nghèo

                                            CTV Hiền Thúy

Từ phong trào Xây dựng nông thôn mới, chị ZơRâm Thị Nhơơnh ở thôn Tà Vàng, xã Atiêng, huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam đã vực dậy kinh tế gia đình với nhiều cách làm hay và được bà con trong thôn học tập làm theo. Chị Nhơơnh cũng là một trong những hội viên phụ nữ tiêu biểu tham gia nhiều phong trào, nhất là phong trào phụ nữ giúp nhau làm kinh tế, góp phần xóa đói, giảm nghèo và dần làm thay đổi tích cực vị trí của người phụ nữ trong gia đình.

Chị ZơRâm Thị Nhơơnh xuất thân trong một gia đình nông dân nghèo. Nhà lại đông anh chị em nên học hết lớp 2, chị đành nghỉ học ở nhà phụ giúp bố mẹ việc đồng áng và chăm sóc các em. Đến tuổi lập gia đình, chị ZơRâm Thị Nhơơnh kết hôn và cuộc sống cũng chẳng khá hơn là mấy. Không việc làm ổn định, kinh tế gia đình đều bám vào nương rẫy, mất mùa, thiên tai, dịch bệnh đều do ông trời định đoạt. Bởi vậy, cuộc sống vốn đã nghèo khó lại càng khó khăn hơn khi lần lượt 3 đứa con chào đời và ngày mỗi lớn hơn.

Được chị em vận động, chị ZơRâm Thị Nhơơnh tham gia vào Hội Phụ nữ của thôn. Từ đây, chị tham gia nhiều phong trào thi đua như “Phụ nữ tích cực học tập, lao động sáng tạo, xây dựng gia đình hạnh phúc” và 2 cuộc vận động “Rèn luyện phẩm chất tự tin, tự trọng, trung hậu, đảm đang”, “Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch” gắn với việc “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”… Trong đó, chị Zơrâm Thị Nhơơnh đặc biệt chú ý học tập các gương điển hình về phát triển kinh tế gia đình. Chị ZơRâm Thị Nhơơnh nói: “Tôi hiểu được rằng, để cuộc sống thoát nghèo đói không còn khổ cực thì không ai hết tự chính bản thân mình phải biết vươn lên. Chỉ có thoát nghèo thì mới có cuộc sống ổn định, gia đình mới hạnh phúc, các con mới được ăn học đến nơi đến chốn. Tôi cũng bàn bạc với chồng tìm cách thoát nghèo. Ngoài thời gian làm rẫy, tôi tranh thủ tham gia học tập các lớp tập huấn của các Dự án,… học hỏi kinh nghiệm các chị đã làm trước như nuôi heo cỏ và làm chuồng cho heo…Có được kiến thức từ các lớp tập huấn và các hộ đi trước, vợ chông tôi quyết định chăn nuôi để phát triển kinh tế”

Năm 2013, vợ chồng chị ZơRâm Thị Nhơơnh gom hết số tiền tích lũy, mua 2 con heo giống, 1 con bò giống, cải tạo làm vườn rau, mở quán tạp hóa, đất rẫy thì chuyển sang trồng 5 ha cao su, 1 sào keo và làm 3 sào lúa nước… Bằng cách làm kinh tế tổng hợp này, cuối năm 2014, cuộc sống gia đình chị ZơRâm Thị Nhơơnh ổn định, có điều kiện chăm lo cho con cái học hành. Năm 2017, chị ZơRâm Thị Nhơơnh vay 10 triệu đồng từ nguồn quỹ của Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Atiêng để đầu tư mua thêm giống heo, nguồn thức ăn, mua bộ nồi nấu rượu… để mở rộng quy mô làm ăn. Năm 2018, chị Nhơơnh tiếp tục vay thêm 40 triệu đồng từ Ngân hàng CSXH huyện Tây Giang đầu tư mua máy xay xát lúa, vừa giúp bà con trong thôn không phải vất vả đi xa xát lúa vừa có thêm cám để chăn nuôi, tăng thu nhập. Bằng cách làm của mình, từ một hộ nghèo đói nhiều năm, gia đình chị ZơRâm Thị Nhơơnh trở thành hộ khá trong vùng. Hiện nay, bình quân mô hình tổng hợp của gia đình cho thu nhập từ 80– 120 triệu đồng/năm. Với nguồn thu ổn định của gia đình chị ZơRâm Thị Nhơơnh là niềm mơ ước của nhiều người ở vùng còn nhiều khó khăn như Tây Giang.

Mới đây, gia đình chị Nhơơnh vừa xây được ngôi nhà cấp 4 khang trang, sạch đẹp, sắm 2 chiếc xe máy, nuôi 3 con ăn học. Chia sẻ thêm về cách làm kinh tế của mình, chị ZơRâm Thị Nhơơnh cho biết: “Từ khi cán bộ trên huyện xuống hướng dẫn, tập huấn rồi xem trên tivi, thời sự này kia, mình cũng học được nhiều thứ. Mỗi lần người ta họp hành, nghe họ nói làm thế này thế kia thì mình bắt chước làm theo thôi. Mình thấy họ nói rất đúng, làm như thế thấy kiếm được tiền hơn. Nhờ có chút kinh tế, mỗi khi có người ốm đau trong thôn thì mình hỗ trợ cho chị em hoặc hỗ trợ không tính lãi, nhiều khi bà con khó khăn quá thì mình cho luôn”.

Không chỉ phát triển kinh tế cho gia đình mình, chị Nhơơnh còn là một trong những hội viên phụ nữ tích cực tham gia công tác xã hội tại địa phương. Chị thường xuyên chia sẻ kinh nghiệm làm kinh tế, hỗ trợ con giống, vốn vay không lãi, tích cực tham gia mô hình “ ống nứa tiết kiệm” để giúp chị em trong thôn xóm những lúc đau ốm. Chị Pơloong Henh– Chủ tịch Hội LHPN xã Atiêng, huyện Tây Giang nhận xét về chị Zơrâm thị Nhơơnh: “Đa số các chị em phụ nữ ở đây cũng học và bắt chước cách làm của chị Nhơơnh. Chị là một người rất năng nổ trong các phong trào, nhất là về lĩnh vực phát triển kinh tế. Chị rất siêng trong việc trồng cây, chăn nuôi, học kỹ thuật cách làm thế nào được chị chia sẻ với chị em khác. Cũng đã có nhiều hộ trong thôn bắt chước làm theo mô hình kinh tế của chị.”

Từ cách làm kinh tế của chị Zơrâm Thị Nhơơnh, đã có nhiều hộ trong thôn xóm học hỏi làm theo và cho hiệu quả cao. Nhờ đó, đời sống của chị em phụ nữ có nhiều thay đổi, vai trò của người phụ nữ trong gia đình cũng được cải thiện và nâng cao đáng kể, góp phần thực hiện bình đẳng giới trong cộng đồng người Cơ Tu./.